Ode aan vrijheid van de literatuur op 72ste Boekenbal

Jij bent alles 

Bezoekers werden al bij hun eerste stap over de drempel ondergedompeld in een zinnenprikkelende ervaring in het kader van het Boekenweekthema ‘ik ben alles’. Boekenweekauteurs Lize Spit en Raoul de Jong openden met Boekenweekdichter Tsead Bruinja de rode loper, die daarnaast werd bewandeld door de grote namen in uit de Nederlandse literatuur en internationale auteurs als Nino Haratischwili. 

De literaire vrijheid is ons grootste goed 

Sinds het Boekenbal in 2022 is er veel gebeurd in de literaire wereld. Om woorden te geven aan die ontwikkelingen stond in het zaalprogramma naast het Boekenweekthema ‘Ik ben alles’ vooral ook de vrijheid van de literatuur centraal. Op de gevel van ITA werden de woorden ‘de literaire vrijheid is ons grootste goed’ geprojecteerd. De urgentie van die boodschap werd door de opening van het zaalprogramma goed benadrukt: auteur Pim Lammers betrad onder staande ovatie het podium. 

Lammers trad eerder dit jaar terug als dichter bij de Kinderboekenweek van 2023, nadat hij naar aanleiding van de bekendmaking van zijn dichterschap doodsbedreigingen ontving. Op dat moment was het gedicht dat hij had geschreven al af en gedeeld met de CPNB. De CPNB wilde Lammers de gelegenheid geven dit gedicht eenmalig op dit belangrijke podium voor te dragen en het zo toch aan de wereld te geven. Hiermee is ook het dichterschap rond de komende Kinderboekenweek afgesloten – er komt geen vervangende dichter of gedicht.  

CPNB-directeur Eveline Aendekerk roemde het prachtige gedicht van Lammers en zijn liefdevolle benadering van alle verschillende mensen in onze samenleving in zijn kinderboeken. Ze bedankte hem voor het feit dat hij het ‘juist hier, in de Schouwburg, het huis van de onbegrensde verbeelding ten gehore wilde brengen.’ Vervolgens benadrukte zij nogmaals hoe belangrijk de vrijheid in de literatuur is. ‘Lang niet alle karakters die je tegenkomt passen.  Maar dat schurende ongemak is nodig. Omdat het aanzet tot nadenken, tot voelen en omdat het de contouren van de eigen identiteit scherpt. Je bent niet wat je schrijft, maar je toetst wie je bent aan wat je leest.’ Ook zette zij de auteurs die deze Boekenweek centraal staan in de spotlight: Lize Spit, Raoul de Jong en Tsead Bruinja namen vanaf het erepodium een daverend applaus in ontvangst. 

Na Aendekerk betrad staatssecretaris Gunay Uslu het podium. Als staatssecretaris Cultuur en Media maakte zij zich hard voor de vrijheid van het woord en de veelstemmigheid van de makers, zonder keurslijven, voor iedereen. 

Na deze belangrijke woorden volgde een spoken word optreden met dansers, waarbij literaire fragmenten uit werken van auteurs Koen Caris, Mariken Heitman, Benzokarim en Karin Amatmoekrim door de auteurs na elkaar werden voorgedragen en zo versmolten tot één verhaal. Het Boekenweekgedicht van Tsead Bruinja werd in het Nederlands én Fries gezongen door de Friese zangeres Nynke Laverman. Sam Bettens speelde voor de hele zaal zijn enige Nederlandstalige nummer ‘Leef’. Auteur Marcel van Roosmalen gaf ook acte de présence op het podium en droeg een column voor. Na een muzikaal intermezzo met het nummer ‘Zoek jezelf’ van Van Kooten en de Bie werd het zaalprogramma afgesloten en werd er tot in de vroege ochtend gedanst. 

Boekenweekthema Ik ben alles  

Juist een boek stelt ons in staat onszelf en anderen beter te leren kennen. We herkennen en erkennen dat wat we al wisten. En we verkennen de rekbaarheid van onze identiteit. Door in de huid te kruipen van karakters die we niet zijn of kennen. En door ons onder te dompelen in culturen, geloofsovertuigingen, seksualiteiten of leefwijzen die de onze (nog) niet zijn. Verzonken in een boek is je identiteit even grenzeloos als je inlevingsvermogen. Je bent alles wat je denkt. Je bent alles wat je voelt. Je bent alles wat je nastreeft, wat je liefhebt, waar je van droomt. Je bent alles.   

Boekenweek 2023

Lize Spit

Lize Spit (1988) groeide op in de Antwerpse Kempen, maar woont sinds 2005 in Brussel. In 2016 verscheen haar debuutroman Het smelt. Er volgden vertalingen in zestien landen en een verfilming, die in het voorjaar van 2023 wordt uitgebracht. Het boek won de Bronzen Uil, de Boekhandelsprijs, de Hebban Debuutprijs, de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs, werd NRC boek van het jaar en haalde de shortlist van de Libris Literatuurprijs en de Premio Strega Europeo. Lize is gastdocent creatief schrijven aan het RITCS. Ze is columnist bij dagblad De Morgen. Haar tweede – volgens NRC 'onweglegbare' – roman verscheen in december 2020: Ik ben er niet.

Auteursafbeelding: © Shody Careman

Raoul de Jong

Raoul de Jong (1984) schreef voor Vrij Nederland, Het Parool en NRC Handelsblad en publiceerde zes boeken. Voor zijn debuut ontving hij de Dick Scherpenzeelprijs. Zijn boek Jaguarman, dat in 2020 verscheen, werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs, de European Union Prize for Literature, de Boekenbon Literatuurprijs en de Boon. In september 2022 ontving hij de Anna Blaman Prijs voor zijn gehele oeuvre. Momenteel werkt de auteur aan het filmscript voor een film over het leven van Anton de Kom, en maakt hij samen met Noraly Beyer de Correspondent-podcast Tigri Tories die in maart 2023 uitkomt.

Auteursafbeelding: © Shody Careman

 

Tournee tijdens Boekenweek 

Zoals altijd worden er diverse activiteiten georganiseerd in boekhandels en bibliotheken door het hele land. Lize Spit en Raoul de Jong gaan op een tournee langs boekhandels en bibliotheken. Deze tournee en die van vele andere auteurs worden mogelijk gemaakt door de Schrijverscentrale. De locaties en tijden van de tournee zijn hier te vinden.