Geniale inivalshoeken

Gelauwerd en bejubeld, overladen met prijzen en inmiddels is de 27e druk verschenen. Je ontkomt er eigenlijk niet aan om, net als velen, Bonita Avenue ook te lezen.
Het verhaal vangt aan op een heel laat tijdstip in de chronologie; het moment dat Aaron als eerste in zijn herinneringen gaat graven. Hij zit in de trein op weg naar Brussel. Deze herinneringen worden opgeroepen door het feit dat zijn ex-schoonmoeder Tineke tegenover hem heeft plaatsgenomen. Stilzwijgend, als toevallig samenreizende onbekenden. 8 jaar zijn inmiddels verstreken tussen de breuk tussen Aaron en Tineke's dochter Joni - stiefdochter van Siem Sigerius - en deze stille en onbevestigde ontmoeting. Het psychiatrisch verleden van Aäron, zijn verhouding met Joni en tot zijn schoonvader Siem. Het leven van Siem, van succesvolle judoka en hoofd van de universiteit Twente tot een verstotene. Joni's omzwervingen, haar houding ten opzichte van het leven en datgene waar zij haar werk van maakt. De schrijver deelt alle gebeurtenissen met de lezer, alsof hij steeds een korte anekdote vertelt.
Over de inhoud wil ik hier verder niet veel kwijt. Het is juist de ontdekkingsreis voor de lezer die het spannend maakt en houdt; het aan elkaar knopen van losse brokken informatie waarvan de samenhang soms vroeg soms pas laat duidelijk word; het is alsof gebeurtenissen eerst rijpen - oorzaak en gevolg maar niet perse in die volgorde - net zolang tot je weet hoe de vork aan zijn steel gekomen is. Van heden via omwegen naar verleden en weer terug, van herinnering naar bespiegelingen - de geesten van Aäron, Siem en Joni meanderen in het verhaal heen en weer op de golven van de tijd.

In dit ijzersterke en indringende debuut van deze Nederlandse auteur dring je door in de hoofden van de hoofdrolspelers van dit drama, Aaron Bever, Joni Sigerius en Siem Sigerius. Peter Buwalda neemt de lezer -in hoog tempo en met heel veel wisselingen in tijd en plaats, wat soms verwarrend werkt aangezien er in het verhaal geen logische opbouw in dagen, maanden, jaren, zelfs niet in chronologie, is. Het is alsof de personen zich steeds, geheel willekeurig, iets herinneren en dat op dat moment willen delen met de lezer. We dalen af in de donkere en duistere roerselen van hun gedachten. We jumpen tussen België, Enschede, San Francisco, Los Angeles en Sjanghai.
Door het van de hak op de tak springen van herinneringen en gebeurtenissen op dat moment, van fictie naar de werkelijkheid van de Enschedese vuurwerkramp, heeft het verhaal een ongebruikelijke snelheid en charme en ….. het houd je bij de les. Het is alsof Buwalda in een grabbelton met een berg foto's graait en bij elke foto die hij uit de stapel haalt een anekdote, een herinnering heeft, waarvan hij je deelgenoot maakt hetgeen de geheel willekeurige volgorde verklaard. Brokstukken uit het leven van de hoofdpersonen die langzaam komen bovendrijven terwijl de lezer het ervaart alsof een doos met puzzelstukjes op de tafel voor je leeggekiept wordt en waar je steeds een (willekeurig) stukje van oppakt. Elk stukje onmiskenbaar een onderdeel van het totaal. En net als bij het aan elkaar rijgen van bij elkaar passende puzzelstukjes ontstaat er langzaam een geheel, ontstaat er overzicht en wordt het verhaal over status, verrotting, verval en de weg naar de afgrond die steeds dichterbij komt en onontkoombaar is, meer en meer een geheel; elk stukje landt ergens en vormt uiteindelijk een mozaïek alsof Buwalda het verhaal geschreven en direct in kleine stukjes gebroken heeft om het vervolgens als een mozaïek weer op te bouwen tot hetgeen het nu is.
Het kruipt onder de huid, prikkelt, dwingt om door te lezen. Zo ontvouwt zich een verhaal over een familie met een niet al te fraai verleden op verschillende fronten. Ingewikkelde familieverhoudingen, wie is wie in het geheel en welke rol speelden zij uiteindelijk in het geheel?

Een geweldig boek, Buwalda's schrijfstijl is vol van prachtige en vooral beeldende woordkeus, waarmee hij uitgesponnen zinnen bouwt en je geest steeds verplaats naar een ander Nederlands - gewoon taalgebruik blijkt niet per se nodig om een verhaal vorm te geven. Het kan ook anders bewijst Buwalda zonder leesbaarheid of duidelijkheid geweld aan te doen. Gevoelens blootleggend en steeds weer een stapje verder in de historie van Aaron en de familie Sigerius. Peter Buwalda breit doordachte teksten en doorwrochte verhaallijnen aan elkaar, met vleugjes humor en woorden die geschilderd lijken op een doek dat verhaal heet. Woorden die geboetseerd zijn tot figuurtjes die samen het toneelstuk vormgeven.