Sluipwesp: sterker dan een mug?

Annerieke de Vries (1964) is online coach voor beginnende leidinggevenden. Daarnaast geeft ze ook zelf leiding aan operatiekamerpersoneel in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam. Met het verschijnen van haar debuut Sluipwesp is De Vries nu bovendien schrijfster.  

In Sluipwesp volg je Maud van Weegen, medewerker in een mortuarium en uitvaartcentrum. Daar voelt ze zich – hoe gek het ook klinkt – ontzettend thuis. Ze wordt er namelijk niet lastiggevallen door mensen die een mening over haar hebben of interfereren met haar gedachten. In het leven van Maud zijn er dingen gebeurd die ervoor hebben gezorgd dat ze zo’n behoefte heeft aan rust. Zo is ze opgenomen geweest, had ze een narcistische vriend en mag ze haar zoon niet meer zien. Dan komt één van haar weinige vrienden, Sjoerd, plotseling in het mortuarium terecht. Maud twijfelt echter hevig aan zijn ‘natuurlijke’ doodsoorzaak. Om hier meer over te weten te komen, moet Maud haar schild laten zakken en zich weer onder de mensen begeven. Daardoor komt haar ex-vriend echter weer in beeld, met alle gevolgen van dien.  

De Vries vertelt het verhaal in de eerste persoon en vanuit het perspectief van Maud. De beschrijvingen van de werkzaamheden in het mortuarium zijn zeer gedetailleerd geschreven, waardoor je mee kan gluren in de soms lugubere werkzaamheden van Maud. In het boek worden gebeurtenissen uit het heden afgewisseld met gebeurtenissen uit het verleden. Deze flashbacks zorgen ervoor dat de fragmenten uit het leven van Maud steeds meer een geheel vormen. De schrijfstijl van De Vries is helder. Ze gebruikt eenvoudige bewoordingen en relatief weinig beeldspraak, waardoor het verhaal eenvoudig te begrijpen is.   Sluipwesp is om meerdere redenen goed gekozen titel. Allereerst is daar de rol van de letterlijke sluipwesp in het verhaal. Ook verwijst de titel symbolisch naar de sluipwesp als parasitoïde: een sluipwesp legt eitjes in of op een ander insect, om dit insect vervolgens te doden. In het verhaal kunnen meerdere personages als de symbolische sluipwesp worden aangewezen. Ten slotte wordt een sluipwesp in de landbouw ingezet als bestrijdingsmiddel. Ook deze eigenschap vindt een verwijzing in het verhaal. De beleving van het verhaal kan echter niet vergeleken worden met een sluipwesp. Het verhaal besluipt je niet om je vervolgens te verrassen; het houdt de lezer op afstand door een zekere mate van onwaarschijnlijkheid van verschillende gebeurtenissen.  

Het boek start met twee schitterende vragen:  

“Waarom loopt een leven zoals het loopt? Dienen gebeurtenissen zich toevallig aan of is er een samenhang?”  

Deze zinnen zetten de lezer op scherp en stellen hoge verwachtingen. De gebeurtenissen in dit verhaal lijken zeker samenhang te hebben. Maar, deze samenhang is zo vergezocht, dat de waarschijnlijkheid van het verhaal niet representatief is of refereert aan ‘een leven’, zoals genoemd in de eerste zin. Verder worden gebeurtenissen en personages plotsklaps geïntroduceerd, waardoor de lezer een stukje inleiding mist. De verschillende verhaallijnen en personages zijn daardoor ook niet altijd even goed uitgewerkt. De plot kan als origineel en verrassend bestempeld worden, maar is eveneens te veel uit de lucht gegrepen en onwaarschijnlijk.     

Waar De Vries de lijnen voor een thriller met een sterk plot heeft uitgezet, had de invulling ervan beter gekund. Door de toegankelijke schrijfstijl blijf je echter toch doorlezen. Hierdoor heeft De Vries met Sluipwesp misschien slechts deels weten te overtuigen, maar de aanwezige ingrediënten voor een goede thriller kunnen De Vries in een ander recept wellicht meer succes opleveren.