Het Circus herrijst; zwakker én gruwelijker dan eerder

Let op: deze recensie bevat spoilers over het voorgaande deel Showstopper.

Het laatste bericht dat de lezer kreeg in Showstopper was het bericht dat Ben en Hoshiko stalmeester Silvio doodden en vertrokken. Maar het verhaal gaat verder. Hayley Barker beschrijft in Showstealer hoe Hoshiko en Ben vluchten voor hun leven, waarna ze bruut van elkaar gescheiden worden. Opnieuw wordt de nadruk gelegd op racisme en machtsmisbruik. Helaas lijkt Barker een nieuw doel te hebben: gruwelijkheden verdrijven de eigenlijke bedoeling van de verhaalserie.    

Ben, Greta, Hoshiko en Jack zijn inmiddels een jaar voortvluchtig. Ze zijn nog steeds niet weg uit Londen en vrezen elke dag opnieuw voor hun leven. Dit blijkt zeker geen onrealistische vrees. Hoewel Jack poogt het drietal veiligheid te garanderen, lukt dit niet. Van de een op de andere dag valt de politie binnen. Hoshiko en Greta weten te ontkomen, terwijl Ben meegenomen wordt. Vanaf dat moment ontstaan twee verhaallijnen. Hoshiko en Greta komen in de sloppenwijk terecht en ontmoeten tegenstanders van Bens moeder. De Droesems komen in opstand tegen het Circus dat opnieuw herleeft. Tegelijkertijd raakt Ben dieper in de problemen. Hij wordt regelrecht naar het Circus gebracht, ontmoet daar zijn gemene moeder en krijgt de taak mee te draaien in het nieuwe Circus dat zal openen:    

‘Alle acts zijn gevaarlijker en gewelddadiger. Ze willen dat het Circus nog meer mensen trekt dan vroeger, en ze denken dat ze dat kunnen bereiken met nog meer bloedvergieten en nog meer doden.’    

Net als in het eerdere deel uit de serie staat voor Barker de rassenscheiding en het bijbehorende machtsmisbruik centraal: ‘Toen de wetten ter bescherming van de Zuiveren werden aangenomen, de wetten die mensen en hun rechten categoriseren naar ras en achtergrond, wilden de Zuiveren niet langer dat er Droesems naast hen woonden.’ Daarmee raakt ze direct de huidige maatschappij, waar ook sprake is van machtsmisbruik en rassenscheiding, hetzij op een ander niveau waarbij ook de uiting anders is. Toch geeft ze, door een dystopische roman te ontwerpen, de lezer de kans te reflecteren op de maatschappij anno nu, waarbij slechts één conclusie getrokken kan worden: de scheiding is niet oké en nergens op gebaseerd.    

Door te werken vanuit twee perspectieven, beïnvloedt Barker daarbij de gedachtegang van de lezer sterk. Vooral de dappere en tegelijkertijd aandoenlijke Hoshiko en de onschuldige Greta spelen daarin een grote rol. Hoshiko’s sterk neergezette karakter, hoewel veel zwakker dan in het eerste deel, vaagt alle vaste grond onder de voeten van de lezer weg: wie ooit dacht dat er verschil tussen mensen was, ziet in Hoshiko het levende bewijs dat dit niet zo is. Ze is slim, interessant en vecht tegen het onrecht, wetend dat het vechten tegen de macht is. Dit alles plaatst Barker in een plot dat punten scoort als het gaan om sfeer: de continue dreiging spreekt boekdelen en maakt zelfs de lezer bang.    

Helaas is hiermee wel het gros van de positieve punten van Showstealer benoemd. Barker verliest zichzelf in het opzetten van een gruwelijk verhaal en duwt daarmee de werkelijke thematiek naar de achtergrond. Het lijkt erop dat het verhaal vooral zo horrorachtig mogelijk moet zijn: de circusactiviteiten getuigen van walgelijkheid, Hoshiko valt van de ene actie in de andere en de moeder-zoonband tussen Ben en zijn moeder is werkelijk oppervlakkig. Het opnieuw opgezette Circus is gruwelijker dan gruwelijk, en lijkt ‘het shockeren van de lezer’ als enige doel te hebben. Zo ontstaat, jammer genoeg, langzaam een verhaalreeks waarbij het werkelijke probleem (de scheiding tussen de Zuiveren en de Droesems) uit het oog verloren lijkt.    

Hoewel Barker talloze themalijntjes uitzet – zoals de naderende verkiezingen, het gedrag van Hoshiko, de geplande opstand vanuit de sloppenwijk – vindt geen enkel lijntje écht een hechtingsmogelijkheid. Ze worden simpelweg overschaduwd door het enorme horrorkarakter.    

Showstealer bedient de lezer die houdt van gruwelen en op zoek is naar veel actie. De roman serveert ruim vierhonderd pagina’s actie, bloed en drama. Echter, wie uit is op The Hunger Games-achtige praktijken en geniet van een goed uitgewerkte boodschap en uitgediepte thematiek, komt bedrogen uit. Barker verloor, na een sterke start in Showstopper in Showstealer het contact met die pijler.