Een van de weinig literaire thrillers

Om Maria Norberg heen ligt alles en iedereen dood of gewond op de grond. Zij is de enige die het er zonder schrammetje vanaf heeft gebracht. Zij houdt er echter andere littekens aan over: ze wordt beschuldigd van medeplichtigheid en van aanzetten tot moord, heel het land heeft een hekel aan haar en ze heeft een rechtszaak aan haar broek hangen die de rest van haar leven kan bepalen.

In dromen lieg je niet is geschreven door ex-advocate Malin Persson Giolito. In Zweden zijn er meer dan 300.000 exemplaren verkocht en het boek is uitgeroepen tot beste Zweedse crime van 2016. Het succes is misschien wel mede te danken aan haar verleden als advocate. In het boek volgt de lezer namelijk de rechtszaak van een jong, slim, populair meisje: Maja. Ze wordt ervan verdacht medeplichtig te zijn aan een massamoord op een middelbare school. De rechtszaak wordt dag voor dag verteld en we volgen de gedachten van Maja. De rechtszaak wordt accuraat weergegeven, wat het lezen van het boek een stuk interessanter maakt.  

Dat de schrijfster een advocate is geweest, is echter niet terug te zien in haar stijl. Het boek is geschreven in de ik-persoon. Het is ontzettend knap dat de schrijfster de stem van een achttienjarig meisje zo realistisch weet neer te zetten en het hele boek weet vol te houden. Het zijn de gedachten die we lezen, wat het soms chaotisch en onprettig maakt. Ze gebruikt veel aanhalingstekens, haakjes en van die ik-weet-niet-hoe-ik-het-moet-omschrijven-dus-doe-ik-het-maar-zo-zinnen. Bepaalde omschrijvingen hadden ook anders kunnen worden beschreven, zonder zulke moeilijke constructies.  

Niet alleen heeft het boek een spannende verhaallijn, maar er zitten ook duidelijke, relevante en goed uitgewerkte thema’s verstopt. Zo stelt Maja de vraag wat schuld nu precies is. In de rechtszaak wordt vooral gezocht naar het ‘waarom’, terwijl de antwoorden hierop de gedane zaken niet keren. Ook het verschil tussen de rijken en armen in Zweden komt naar voren. Dit gaat samen met het thema van het ophouden van de schijn. Een van de rijkste mannen van Zweden lijkt een aardige man, maar achter de schermen slaat hij zijn zoon. Een ander thema is het verschil in het leven van een witte Zweed met privileges en het leven van een buitenlander, op wie iedereen neerkijkt.  

Op ingenieuze wijze verbindt de schrijfster bijna alle thema’s in één personage: Samir Said. Hij is een slimme jongen, met een buitenlandse achtergrond. Hij houdt de schijn op dat zijn ouders goede banen hebben en Samir zelf dus niet slechter zou zijn dan de rest van de klas, maar eigenlijk woont hij in een klein appartement, met ouders die niet eens de taal spreken. Het is knap hoe de schrijfster op zo’n simpele manier drie van de vier thema’s naar voren brengt.  

Dit alles (de stijl, het verhaal en de uitgewerkte thema’s) lijkt het verhaal naar een hoger niveau te tillen. Het is in ieder geval zeker dat het een zeer goed geschreven thriller is, die zeker het lezen waard is. Het is ironisch dat júist een boek dat het verdient om een literaire thriller te worden genoemd, het niet als verkooppraatje op de voorkant van het boek heeft staan. Want ja, dit is misschien wel een van de weinige ‘literaire’ thrillers.