Een warme roman over een aangrijpend stuk geschiedenis

Op de vlucht voor het Duitse regime, de Jodenhaat en het geweld komt Lisa in 1939 zonder ouders aan in Londen. Ze wordt warm onthaald door haar pleegouders Naomi en Dan. Samen met een heleboel andere kinderen, waaronder plaatsgenoot Heinrich, probeert ze haar draai te vinden. Ze leert de taal, gaat naar school en maakt vrienden. Maar wie denkt dat Lisa rustig en in veiligheid kan opgroeien, heeft het mis. De oorlog weet ook Londen te bereiken en richt gedurende de Blitz veel schade aan. Als Lisa tijdens een van de bombardementen gewond raakt en haar geheugen verliest, weet niemand wie ze is. Ook zijzelf niet… 

Wie heeft genoten van het eerste boek dat van Diney Costeloe is verschenen, De verloren kinderen, zal ook genieten van Het meisje zonder naam. Costeloes schrijfstijl is eenvoudig, maar prettig. Doordat zinnen niet al te lang zijn en er weinig moeilijke woorden worden gebruikt, is het verhaal goed te volgen. Daarbij helpt mee dat de grote lijnen over de Tweede Wereldoorlog bij menig lezer bekend zijn en het verhaal daardoor geen ingewikkeld karakter heeft. Naast deze welbekendere hoofdlijnen over de WOII heeft Costeloe ook in dit boek een minder bekend stuk geschiedenis belicht. De evacuaties van kinderen naar Engeland, en gedurende de oorlog van Londen naar het platteland, zullen bij lang niet iedereen bekend zijn. Dat maakt Het meisje zonder naam erg boeiend om te lezen. Maar wie zich na het lezen van dit boek wil verdiepen in achtergronden, of benieuwd is naar inspiratiebronnen van Costeloe, wordt teleurgesteld. Het bijna 500 pagina’s tellende boek bevat geen nawoord of een bronvermelding. Jammer, want dat had het verhaal meer cachet gegeven.

Behalve de fijne schrijfstijl en de belichting van een minder bekende geschiedenis, zijn er meer overeenkomsten te vinden tussen De verloren kinderen en Het meisje zonder naam. Wederom is er een belangrijke rol weggelegd voor opgroeiende kinderen. Oorlog is een gevecht dat door volwassenen wordt gevoerd, maar waarbij kinderen de gevolgen helaas maar wat goed voelen. In Het meisje zonder naam laat Diney Costeloe zien dat het lot twee kinderen van gelijke herkomst, totaal verschillende toekomsten kan geven. Weliswaar lopen de paden van Lisa en Heinrich parallel aan elkaar en hebben ze allebei met enorme verliezen te maken, de oorlog maakt ze tot twee verschillende personen.  

Ondanks de interessante belichting van de geschiedenis en de hoofdrol voor twee kinderen die noodgedwongen heel snel volwassen moeten worden, heeft het verhaal regelmatig een kabbelend karakter. Wanneer je als lezer verwacht dat het in en in triest gaat worden, wordt het dat toch niet. Het ene probleem na het andere wordt opgeworpen, maar krijgt vervolgens weinig diepgang. Problemen worden makkelijk verholpen en een goed einde lijkt gedurende het hele boek ook zeker tot de mogelijkheden te behoren. Dat neemt helaas een deel van de spanning weg. 

Gelukkig maakt het warme karakter van het boek een hoop goed. Dat Costeloe zelf lerares is geweest, spat van de bladzijdes af. De leerkrachten, de pleegouders, de mensen uit het kindertehuis, allen hebben ze veel liefde voor de kinderen. Ze doen wat ze kunnen om de kinderen een veilige(r) plek te bieden, ook al moeten ze roeien met de riemen die de oorlog hen biedt. Zo horen volwassenen er voor kinderen te zijn. Costeloe beschrijft haar personages, hun gevoelens en dagelijks leven uitgebreid. In combinatie met veelvuldig gebruik van conversaties en dialogen komen niet alleen het verhaal, maar ook de personages tot leven. En laten ze je uiteindelijk ontroerd en vol indrukken achter.

Het meisje zonder naam is een verhaal gebaseerd op waargebeurde feiten. Door te belichten welke gevolgen een oorlog voor kinderen heeft, is het een emotionele en aangrijpende roman. Wellicht wat minder spannend en gruwelijk dan het eerder verschenen De verloren kinderen, maar mede door de warme personages is ook dit boek zeker het lezen waard.