Een echo uit het verleden

Het is 2008. Zittend bij een kampvuur raakt Art de Vos in gesprek met de 89-jarige Trijntje Navest, de moeder van motorvriend Ceel. De roep van een uil brengt haar terug naar haar tijd in Indië met haar man Henk en zonen, Ab en Ceel. Gebiologeerd luisteren de aanwezigen naar haar bewogen levensverhaal. In de tien volgende jaren reconstrueert De Vos aan de hand van de verhalen, patrouilleverslagen en dagboekaantekeningen hoe het leven van Henk Navest en zijn familie is verlopen.

Om de crisis in Nederland te ontvluchten kiest Henk Navest in 1932 voor een soldatenleven in Nederlands-Indië. In Bandung vindt hij zijn vrouw en wordt vader. In een mooi Art Deco gebouw vindt het jonge gezin een thuis. Tot in 1942 de Japanners binnenvallen en het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger capituleert. Het gezin valt uit elkaar. Moeder Trijntje komt met de jongens terecht in het harde leven van de interneringskampen. Vader Henk wordt te werk gesteld aan de Birmaspoorlijn. Allen overleven ternauwernood. Na de Japanse bezetting blijkt de gezinshereniging van korte duur. Voor Henk is de strijd nog niet gestreden. Hij wordt pion in de koloniale oorlog tegen de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Deze oorlog wordt door de KNIL verloren. Het gezin Navest keert in 1950 terug naar Nederland. De ontvangst is geen warme. Een nieuwe start blijkt voor het gezin moeilijk. De gedachten aan een mooi leven in het vooroorlogse Nederlands-Indië blijven.

“We wisten niet beter en dachten dat het goed was. Dat het altijd zo zou zijn. Het was ons thuis. En ook al hoorden we daar niet, het was wel ons leven. We waren kolonialen en toen dat voorbij was, waren we niets meer. Eigenlijk was ook ons leven voorbij.”

Gordel van geweld is een op feiten gebaseerd verhaal met hier en daar een aanvulling op de leemtes die niet door de herinneringen van de familie Navest of door documenten uit hun nabije omgeving  konden worden ingevuld. De familiegeschiedenis leest als een roman. Art de Vos weet de kracht vast te leggen, waarmee niet alleen onderluitenant Henk, maar zijn hele familie het hoofd biedt aan de ontberingen, de onzekerheid en het gevoel van ontheemd zijn. Hun verhaal wordt chronologisch weergegeven. Schuingedrukte fragmenten uit rapporten onderbouwen de gebeurtenissen. Hoewel niet uniek, voegt Gordel van geweld zeker toe om een gevoel te krijgen hoe betrokkenen zich in deze bewogen periode uit de Nederlandse geschiedenis hebben gevoeld.

Dankzij de roep van een uil zorgt Art de Vos ervoor dat de echo uit het Navest-verleden niet verstomt.