Scholen besteden steeds meer aandacht aan zorg op maat van alle kinderen. Leerkrachten zijn steeds op zoek naar geschikte opdrachten en inspiratie om hieraan tegemoet te komen. Hoewel veel uitgeverijen extra materiaal voorzien bij handleidingen, is het aanbod voor meer- en hoogbegaafden niet altijd toereikend. Hieronder enkele recente doe-boeken die een schat aan inspiratie bevatten om met deze kinderen aan de slag te gaan.

– door Joke –

Meer- en hoogbegaafde leerlingen dreigen zich in de klas vaak te vervelen. Vele handleidingen voorzien wel extra uitdagende oefeningen maar meestal is dit lang niet voldoende en zit er weinig variatie in. Elk kind komt naar school om iets bij te leren. Ook als je een snelle denker bent, wil je je leerhonger gestild zien. Een goede oplossing is om een deel van de reguliere leerstof te schrappen of versneld aan te bieden en te vervangen door uitbreidingsopdrachten. Deze taken vervangen de reguliere oefeningen maar mogen geenszins vrijblijvend aangeboden worden waardoor het bezigheidstherapie zou worden. Dit werk moet aan dezelfde eisen voldoen als wat andere leerlingen moeten presteren. Het is belangrijk dat er voldoende uitdaging inzit want vaak zijn deze kinderen het niet gewoon om te gaan met fouten maken, waardoor ze na verloop van tijd falen gaan vermijden. Zo ontstaan faalangst en onderpresteren. Leerkrachten moeten dus op zoek naar opdrachten die in de naaste zone van ontwikkeling liggen. Dat wil zeggen dat een inspanning nodig is om een goed resultaat te krijgen en dat er dus te leren valt uit de fouten die men maakt. Er zijn al heel wat materialen speciaal voor het onderwijs ontwikkeld maar het is altijd leuk om veel afwisseling te kunnen bieden. En die ligt echt zomaar voor het rapen in boeken. Als je met de juiste bril kijkt, kan je als leerkracht echt leuke maar vooral zinvolle oefeningen bedenken bij verhalen, weetboeken, … Weinig tijd? Gelukkig verschijnen er vaak boeken met hapklaar materiaal.

Roza Rozeurs grote werk- en knutselboek voor jonge ingenieurs – Andrea Beaty en David Roberts ****

Dit doe-boek bevat opdrachten bij het eerder verschenen boek Roza Rozeur ingenieur. Voor de lezer die dit eerdere werk niet heeft gelezen, wordt het verhaal van Roza op de eerste bladzijden herhaald. Roza is een meisje dat ervan droomt een beroemd uitvinder te worden. Maar dat gaat niet vanzelf en Roza geeft het bijna op. Van overgroottante Roos leert ze dat fouten maken erbij hoort en dat je daar veel van leert. Na wat handige tips over gereedschappen en hoe je je moet organiseren, krijg je info over soorten ingenieurs en enkele eenvoudige machines zoals een katrol of hefboom. Dan kan je aan de slag met erg gevarieerde opdrachten voor ingenieurs in de dop. De opdrachten hebben allemaal gemeen dat ze een beroep doen op de creativiteit. Er zijn stappenplannen om een zonne-oven of een katapult te bouwen, ontwerp- en fantaseeropdrachten,… Af en toe krijg je wetenschappelijke info waarna er weer toepasselijke taken volgen. Erg leuk zijn de ‘echte-wereld-problemen’ waardoor ook nagedacht kan worden over het nut van sommige uitvindingen. De lezer moet nadenken over alternatieve energie, het klimaat, … Dankbare pagina’s om over te filosoferen, wie weet met de hele klas en zo de betrokkenheid met de klasgroep niet te verliezen. Ook aan talige opdrachten werd gedacht zoals het bedenken van een naam voor al die uitvindingen. Met dit ene boek verzamel je een schat aan geschikte opdrachten. Het leuke is dat ze ook heel fraai vormgegeven zijn door illustrator David Roberts. Hij verduidelijkt met aantrekkelijke en kleurrijke tekeningen. Roberts en auteur Andrea Beaty werkten eerder al samen aan Iggy Peck, Architect – bij mijn weten niet vertaald – en Ada Dapper, wetenschapper. Wellicht zitten hier ook heel wat ideeën voor in de klas verscholen. En voor thuis natuurlijk.

Hokjes een out of the box-tekenboek – Jacky Bahbout ***

Jacky Bahbout is auteur van verschillende tekenboeken. In dit hokjesboek staan allemaal opdrachten met… hokjes. Echter hier geen hokjesdenken: naast vierkante hokjes vinden we hier ook drie- en zeshoekige hokjes, cirkels, … Er wordt gespeeld met perspectief en schaduwen, optische illusies, patronen, … Sommige opdrachten zijn eenvoudig maar er zijn heel wat opdrachten die echt uitdagend zijn en een beroep doen op de vindingrijkheid. Meestal kan je de moeilijkheidsgraad makkelijk aanpassen. Zo kan je alle leerlingen een tekentaak aanbieden op niveau. Deze oefeningen passen perfect als uitbreiding bij wiskunde. Het enige wat je als leerkracht moet doen, is de meest geschikte projecten uitkiezen.

Een collega startte met een groepje leerlingen van het zesde leerjaar (groep 8) . Een van de resultaten zie je hieronder. De leerlingen waren erg enthousiast.

Zoals je merkt, is het echt wel haalbaar om met een minimum aan inspanning, uitdagend materiaal te vinden en aan te bieden.

Welke inspirerende doe-boeken met uitdagend materiaal kwamen jullie tegen? Hoe gebruik je ze in de klas? Of heb je als niet-leerkracht een tip voor gebruik in het onderwijs?