Het begon met een blind-date-leesclub bij Hebban: 'Sterker door strijd', de debuutroman van Julie van Mol. Een boek met een mooi, toegankelijk verhaal over het je thuis voelen in een stad, het maken van carrière en zoeken naar persoonlijk geluk.

Julie heeft ruim acht  jaar gewerkt aan haar debuut en veel (historisch) onderzoek gedaan. “Het moest allemaal kloppen”. De historie is op een prachtige manier verweven in het boek. Niet alleen die van Rotterdam, maar ook van Nijmegen, Utrecht en Amsterdam. Het verhaal speelt in 2007: er was toen nog geen economische crisis in Nederland, en we sms’ten en belden met ons mobieltje, faxten, maakten foto’s met een fototoestel en social media speelden nog geen grote rol in ons leven. Het boek is een succes, zo nadert op Hebban het aantal recensies de zestig. En als dit artikel verschijnt, blaast de derde druk onze kant op. De auteur is dan ook dag en nacht bezig het boek te promoten, naast haar werk. “Ik werk niet voor niks in de (online) marketing en communicatie,” grapt ze.  

Twee leden van de leesclub, Agnes van Helden en Jan Stoel, deden de fact-check Rotterdam. Heeft Julie het allemaal wel goed gezien en kloppen de verwijzingen?  Het leidde tot een mooie wandeling door Rotterdam en een aantal verrassende ontmoetingen. En als je dan op pad bent met een schrijfster heb je natuurlijk alle kans om haar verder te bevragen.

Check 1 en 2. We beginnen met  de cover. Daarop de Delftsche Poort met een figuur die als het ware de stad binnenloopt. Het lijkt wel Julie op die cover. We checken: het klopt. De poort is een reconstructie van de voormalige stadspoort in staal, ontworpen door kunstenaar Cor Kraat en staat op nagenoeg de oorspronkelijke plaats aan het Pompenburg. Veelzeggende cover: Anouk, het hoofdpersonage, die op zoek naar een nieuwe toekomst de stad binnenwandelt. We lopen verder over het Weena, het waait er behoorlijk hard. Agnes: “Dat klopt met wat in het boek staat. Het waait hier altijd en dat komt door de hoge gebouwen.”

Wandelvraag 1: Je woont in Rotterdam. Je hebt in Nijmegen gestudeerd? Ben je daar geboren? Ook Utrecht en Amsterdam spelen een rol in je boek. Wat heb je met die steden?

“Ik ben geboren in Heerlen en woonde tot mijn tiende in Maastricht. Vele plaatsen volgden daarna: Oudewater, Nieuwegein, Nistelrode, Nijmegen, Wormerveer, en uiteindelijk Rotterdam, waar ik nu zo’n 15 jaar woon. Wonend in Nieuwegein kwam ik veel in Utrecht, ook toen ik Nijmegen studeerde, omdat mijn beste vriendin daar woonde. In Utrecht voel ik me thuis, net als in Nijmegen, maar Rotterdam is mijn thuis. Het DNA van Rotterdam is ook het mijne. Amsterdam is, en dat kost me geen moeite om me dat te zeggen, een prachtstad. En past bij een belangrijk personage in mijn roman.”

Check 3 en 4. Aan het eind van het boek zet  Anouk haar fiets in een rekje voor het complex waar ze woont. Daar ligt een straattegel met de tekst ‘De stap die u zet, zet ‘m wel overwogen. Nooit zet u die weer.’ Het is een haiku en we vinden de tegel in de Karel Doormanstraat.  Aha, dus het complex waar de tegel ligt is de plek waar Anouk en Sjaan – de oude buurvrouw van Anouk  – wonen. Het blijkt dat Julie hier ook gewoond heeft. Een leuke toevallige ontmoeting bij de stoeptegel: een wat oudere mevrouw begroet Julie hartelijk. Ze kennen elkaar uit het appartementencomplex. Check.

Wandelvraag 2: Waarom heb je gebruik gemaakt van proeflezers en ze zo’n prominente plek gegeven op de eerste pagina’s van je boek?

“Als een bedankje maar ook als bewijsvoering. Voordat ik het contract met mijn uitgever, Maurice van Dijk (uitgeverij Palmslag), tekende, dacht ik dat een boek automatisch door alle boekhandels werden ingekocht. Nu weet ik dat je als debutante bij een relatief kleine uitgever knetterhard moet werken om de aandacht van lezers, landelijke media en boekhandels te krijgen. Omdat de grote uitgeverijen het leesaanbod domineren - zij bepalen voornamelijk wat er in de boekhandels ligt en welke boeken in de landelijke media verschijnen. Een onlangs in het NRC verschenen artikel bevestigt dat. Dus als je boek wordt uitgegeven – jaarlijks ontvangt de gemiddelde uitgever 800 manuscripten, waarvan er een of twee worden uitgegeven - ben je er nog niet. Ik blijf hem promoten. Mijn roman is tenslotte mijn ‘kind’ ." 

Check 5 en 6. Op 14 mei 1940 was het bombardement van Rotterdam. De afgeworpen lading vernietigde haast de hele binnenstad, Kralingen en Rotterdam-Noord. Verloren gegaan materieel, een harde wind, onbereikbare waterbronnen lieten nog meer delen van Rotterdam opgaan in een vlammenzee. Op het Schouwburgplein, dat in 1940 een volksbuurt was, vond in 2007 de herdenking van het bombardement in Rotterdam plaats. Het was een voorstelling van geluid, rook en licht. Na afloop markeerden schijnwerpers het gebied dat door de bommenregen en de daaropvolgende branden verwoest werd. Zie dit artikel Anouk, staande op haar balkon, kon de show perfect zien. Check! Voor meer info over het bombardement en de brandgrens, klik hier. We komen ook de Lijnbaanplataan tegen die de oorlog overleefde.

Wandelvraag 3: Hoe ben je te werk gegaan bij het schrijven van het boek? Werk je volgens een strak schema of word je door de ontwikkeling van het verhaal meegenomen? Waarom zoveel Rotterdam.

“Het verhaal ontstond eind 2007 toen ik uit de douche stapte. Ik wist het begin en het einde, en enkele tussenliggende scenes. Een schema, inclusief data uit 2007 met bijbehorend weer en gebeurtenissen, stelde ik daarna op. De grote lijn heb ik aangehouden, afwijkingen ontstonden omdat personages ook voor mij steeds levendiger werden. Het uitwerken van het hoofdpersonage en haar 75-jarige buurvrouw Sjaan was heel plezierig.

Rotterdam begrijp je als je haar geschiedenis kent. Mijn hoofdpersonage komt in Rotterdam wonen en wil zich thuis voelen. Ze wil de stad verkennen, actief en passief. Door zich erdoorheen te bewegen en door te leren van verhalen, (geschiedenis)feitjes en weetjes. Ik wilde de lezer hierin meenemen, zodat hij of zij de stad ontdekt door haar ogen. Maar het verhaal dat ik vertel is universeel.”

 (Check: Ted Langenbach. Locatie: Eendrachtsplein. Beeld: Santa Claus, alias Kabouter Buttplug. Beeld van Paul McCarthy)

Check 7. Er wordt in het boek ook uitgegaan. Ted Langenbach was en is de party-goeroe van Rotterdam en komt in ‘Sterker door strijd’ voor. Wie schetst onze verbazing dat op het moment dat we het over Ted hebben hij langs komt fietsen. Dat leverde natuurlijk een foto op.

Wandelvraag 4: Je stelt je als auteur natuurlijk kwetsbaar op. ‘Sterker door strijd’ is je eerste boek. Bibbers gehad? Je krijgt ongetwijfeld veel reacties. Waar word je warm van en waar erger je je enorm aan?

“Slapeloze nachten heb ik van Jan Dijkgraaf gehad. Tijdens onze eerste ontmoeting, na jaren sporadisch contact op social media, gaf hij me een ‘schop’ om het script binnen vier weken te voltooien. Lukte me dat, dan ging hij het lezen en becommentariëren. Toen ik zijn mailtje met daarin zijn terugkoppeling opende, werd ik een brok zenuwen. Ik word er warm van als lezers eruit halen wat ik erin heb gestopt. De psychologische lagen, thema’s, (subtiele) grapjes en aanwijzingen, al het verwerkte onderzoek. En natuurlijk als ze genieten van het verhaal met zijn vier verhaallijnen. Er zijn enkele reviews, drie, waarbij ik tijdens het lezen dacht: gaat dit niet over een andere roman? Daarna dacht ik: ik heb mijn roman ook voor een bepaalde doelgroep geschreven – dat eveneens getoetst bij de 21 proeflezers. De kans is groot dat mensen die daarbuiten vallen andere boeken waarderen.”

Terrasvraag: Waarom moet iedereen, ook buiten Rotterdam, ‘Sterker door strijd’ lezen?

“Dat heb jezelf mooi verwoord in je recensie , meer dan alleen het groen-wit van Rotterdam"– lacht ze. "Plus, ik benadruk dat je wordt teruggebracht naar 2007. De tijd van vóór de crisis en de smartphone in Nederland, de tijd waarin sociale media ons leven nog niet domineerden. Een andere tijdgeest dus. Ik ben er blij mee dat de Nederlandse Bibliotheek Dienst dit aanhaalt in zijn recensie. En even wat anders: in mijn roman zitten 44 liedjes, via een Spotify-list kun je ze beluisteren.”

Inmiddels is Julie bezig met een nieuwe roman. "Het is echter de bedoeling dat ik er niet weer ruim acht jaar aan werk," lacht ze.  

Impressie van boekpresentatie met Martin van Waardenberg in Donner. Zoals je kunt zien, waren er meer dan 120 mensen, en ontploften de social media. Julie signeerde zo’n anderhalf uur.

  (Julie, Agnes en Jan bij de Terrasvraag aan de Oude Haven)

Kijk voor verdere informatie naar de vragen van de leesclub. Daar vind je heel veel informatie over het boek en de achtergronden ervan.

Jan Stoel