Als jurylid van de Hebban Debuutprijs heb ik inmiddels al drie debuten gelezen, maar dat was vorige maand én daar mag ik nog niets over zeggen, dus daar heb ik deze maand niets aan. 

Het debuut dat ik voor dit thema las, stond al enige tijd in de kast. Eigenlijk wist ik niet eens dat het een debuut was, totdat ik er over ging lezen. Welk boek las ik dan?

Wallada's gasten van Tanya Commandeur.

Ik was zo onder de indruk van het boek, dat ik er zelfs een korte recensie van schreef, dat doe ik niet vaak uit mezelf. Het is een heel ander boek dan De man die alles achterliet, dat ik al eerder las.

Het boek speelt zich af in een deel van de hemel, waar Wallada, een Andalusische prinses uit het begin van de jaren duizend, haar paleis heeft. In dit stukje hemel komen de nichtjes Ayaan en Ayda bij elkaar. Allebei zijn ze net overleden. Ze groeiden samen op in Somalië, maar waar Ayaan naar het westen ging en de westerse waarden heeft leren kennen en waarderen, is Ayda achtergebleven in Somalië en steeds extremistischer in haar Islamitische geloof geworden.

Theo (van Gogh) woont het gesprek ook bij. Hij heeft filmpjes gemaakt van de levens van beide vrouwen en voorziet de gesprekken regelmatig van humoristisch maar ook scherp commentaar, zoals we dat van Van Gogh gewend waren.

In het boek is mogelijk wat tijdens het leven niet lukte: de nichtjes gaan het gesprek aan over het geloof en hun beleving. Hoe komt het dat Ayaan zich van de Islam heeft afgekeerd en waarom ging Ayda juist de andere kant op? Wie heeft gelijk? Is er wel een gelijk? Zijn er echt twee kanten, of wil iedereen eigenlijk hetzelfde.

Commandeur heeft zich voor dit boek kennelijk goed verdiept in de Koran én de Bijbel. Door middel van citaten worden argumenten kracht bij gezet. Wallada legt veel Koranteksten anders uit dan Ayda en Ayaan. In haar tijd werd het discussiëren over de Koran juist aangemoedigd en zo vormde zij zich een mening.

Ik leerde ook van dit boek, want zoveel weet ik niet van de beide heilige boeken. Ik weet wel dat de teksten vaak zo zijn, dat ze op verschillende manieren uit te leggen zijn (ook al vindt een ieder, dat zijn/haar uitleg dé uitleg is) Wallada zegt ook dat de uitleg van een aantal teksten gezien moet worden in de tijd dat ze geschreven zijn. De boeken en hun teksten zouden mee moeten groeien met nieuwe kennis en inzichten van tegenwoordig.

Ik vind het dapper dat Commandeur dit boek schreef. Tenslotte is het een gevoelig onderwerp, waarmee je snel op tenen kunt trappen. Zelfs ik merk dat nu al bij het schrijven van deze blog. Gebruik maken van bestaande mensen, lijkt me hierin ook spannend, want je legt ze wel woorden in de mond.

Voor mij was het een heel geslaagd debuut, waarin beide 'kampen' genuanceerd neergezet werden.