Inkijkje in joodse samenleving in Polen aan vooravond WOII

Lozinski schetst in dit eerste deel van de familieroman Stramer een beeld van de joodse samenleving in Polen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Hij vertelt het verhaal Nathan Stramer, die terugkomt uit Amerika waar hij zijn oudere broer Ben heeft bezocht. Vanwege zijn verliefdheid voor Rywka besluit Nathan terug te keren naar zijn geboortedorp Tarnów, gelegen te oosten van Krakau. Nathan is een dromer, die in alles een handeltje ziet wat eigenlijk altijd verkeerd uitpakt.

Samen met Rywka krijgt hij zeven kinderen, helaas overlijdt hun eerstgeborene. Bij elke geboorte en ook op andere momenten schrijft Nathan zijn broer in Amerika over allerlei wetenswaardigheden die hem en zijn gezin en hun geboortedorp betreffen. Hij vraagt zijn broer (tegen wie hij opkijkt) altijd wanneer hij terugkomt om hen te bezoeken, echter krijgt nooit concreet antwoord. Wel ontvangt hij bankbiljetten die verkleurd zijn door het vloeipapier waarin ze gewikkeld zijn. Rywka was en droogt de biljetten zodat Nathan ze bij de bank kan inwisselen. Door dit geld weet Nathan zijn gezin te onderhouden. Als hoofd van een gezin van zes kinderen weet hij de eindjes ternauwernood aan elkaar te knopen. Als de oudste zoon Rudek opgroeit tot volwassen man ziet Nathan steeds meer zijn broer in diens persoonlijkheid en stelt hij zich afhankelijker naar hem op. Eerder was Nathan een erg dominante vader met perioden van mentale instabiliteit, die door Rywka aan de kinderen wordt afgedaan als buikproblemen.

Elk van de zes kinderen, die afwisselend per hoofdstuk worden opgevoerd, vertelt het levensverhaal van de familie Stramer vanuit diens perspectief. Ook de rol van de kinderen, welke plaats zij in het gezin innemen ten opzichte van de andere familieleden wordt hierin duidelijk. Verder krijgen we een inkijkje in hoe het de joodse samenleving vergaat vanaf de jaren twintig van de 20e eeuw tot de eerste aantal jaren van de Tweede Wereldoorlog. Ook hoe de familie onderling verdeeld wordt doordat sommige kinderen aanhangers worden van het communisme (met alle gevolgen van dien) en hoe de familie daarbij onder druk komt te staan naar aanleiding van de ingrijpende maatregelen van Hitlers regiem.

Al met al een boeiende roman die erg plezierig leest door het heldere taalgebruik. Aanrader!