Lezersrecensie
Fantasie om van te smullen
(Bespreking op basis van het Engelstalige boek)
De wereld die Robert Jordan heeft gecreëerd in zijn fantasy-epos The Wheel of Time intrigeert mij met name vanwege de filosofische diepgang. In mijn bespreking van boek 1 (The Eye of the World) noemde ik al de alinea waar ieder eerste hoofdstuk van elk van de 14 delen mee begint. De versie uit The Great Hunt, boek 2 uit de serie klinkt aldus:
“The Wheel of Time turns, and Ages come and pass leaving memories that become legend, then fade to myth, and are long forgot when that Age comes again. (…) There are neither beginnings or endings to the turning of the Wheel of Time.”
In zekere zin zit in deze tekst al de complete manier van denken over het leven besloten. Het keert door het hele boek terug in allerlei variaties, maar het komt erop neer dat the Wheel of Time draden spint. Iedere draad is een leven en iedere draad speelt een rol in het patroon dat gewoven wordt. Maar, voordat ik hierop verder ga, eerst in het kort de samenvatting van dit deel.
SPOILERALERT
Er spelen zich heel veel verhaallijnen af in deze boeken. Daarvan zal ik er hier slechts enkele benoemen. (Voor een beter begrip van bepaalde termen is het zinvol mijn leeservaring van boek 1 te lezen.)
De held, die zelf liever anti-held zou zijn, Rand al’Thor, verblijft in Fal Dara, waar hij en zijn vrienden na het avontuur in deel 1 zijn neergestreken. Een delegatie van Aes Sedai met de Amyrlin Seat (de leider van deze tovenaarsvrouwen) bezoekt de stad. Rand is bang dat de Aes Sedai hem zullen ‘gentlen’. (Tegelijkertijd weet hij dat dat het beste zou zijn.) Gentlen betekent dat zijn connectie met de One Power wordt verbroken. Mannen die de One Power kunnen channelen, worden vroeg of laat namelijk krankzinnig en kunnen dan enorme schade aan de wereld toebrengen. Om dat te voorkomen worden mannen met de vonk zo vroeg mogelijk gegentled.
Als Rand en de Amyrlin Seat elkaar ontmoeten, blijkt dat de ‘sisters’ hem niet zullen gentlen. Ze weet dat hij kan channelen, en Rand vraagt aan haar waarom ze hem niet verlost van wat hij vooral als een vloek ervaart.
“Because you are the Dragon Reborn. (…) You are not a false Dragon. You are the true Dragon Reborn. (…) The Last Battle is coming, and you were born to unite mankind and lead them against the Dark One.”
Een klein beetje achtergrond: de laatste echte Dragon, vele eeuwen geleden, was Lews Therin Telamon. Hij vocht tegen de Dark One, maar werd daarna krankzinnig en vermoordde zijn eigen vrouw en kinderen. Daarom is zijn bijnaam ‘Kinslayer’. Rand is de zoveel duizendste reïncarnatie van Lews Therin. De Dark One spreekt Rand tijdens hun ontmoetingen ook aan met Lews Therin.
De legendarische Horn of Valere – die in deel 1 is gevonden – wordt gestolen door Padan Fain en wezens uit het duister (Shadowspawn). Hierop zetten Rand, Perrin, Mat en een soldateneenheid de achtervolging in om de Horn weer terug te halen. Egwene en Nynaeve gaan mee met de Amyrlin Seat naar Tar Valon, waar ze in de White Tower de opleiding tot Aes Sedai zullen volgen. Rand maakt flink wat omzwervingen – zelfs naar een andere wereld die zou kunnen bestaan – en weet de Hoorn terug te stelen. In de stad Cairhien steelt Padan Fain de hoorn opnieuw en via een boodschap laat hij Rand weten dat hij te vinden zal op Toman Head, een landtong in het westen, waar de stad Falme is.
Door verraad van een Aes Sedai van de rode Ajah (de mannenhaatsters) belanden Egwene en Nynaeve ook in Falme. Hier heersen de Seanchan, een volk dat van overzee komt en een compleet andere cultuur heeft. Vrouwen die met de One Power kunnen werken zijn onderdanig aan de Seanchan. Ze heten niet Aes Sedai, maar ‘damane’ en lopen aan een magische halsband (a’dam) die verbonden is met een polsband van de sul’dam. De sul’dam is als het ware het baasje van de damane, die daadwerkelijk als honden worden behandeld. De werking van de a’dam en de wrede manier waarop de sul’dam de damane onderdrukken, worden prachtig beschreven. Egwene krijgt zo’n halsband, maar Nynaeve weet te ontsnappen.
Uiteindelijk weet Nynaeve samen met twee vriendinnen Egwene te bevrijden. Dit gebeurt tijdens een grote chaos, omdat ook Rand en zijn vrienden hun plan ten uitvoer brengen om de Horn of Valere terug te krijgen. Tijdens de chaos – een leger van zogeheten Whitecloaks staat op het punt Falme aan te vallen – blaast Mat op de Hoorn. De inscriptie op de Hoorn doet het ergste vermoeden: “The Grave Is No Bar To My Call”. Een klein leger van legendarische krijgers verschijnt vanuit het niets en terwijl Rand duelleert met Ba’alzamon, verdrijft en verslaat dit leger van Valere de Seanchan en de Whitecloaks.
Het blijkt dat het duel tussen Rand en Ba’alzamon zich in de lucht afspeelde, voor iedereen zichtbaar. De geest is uit de fles: iedereen heeft gezien dat Rand de Dragon Reborn is.
Tot zover de samenvatting van het verhaal. Tijdens het boek heeft Rand diverse ontmoetingen met Ba’alzamon, de Dark One, die zich afspelen in een half-droom-half-waaktoestand. Ba’alzamon vertelt Rand, die hij steevast Lews Therin noemt, dat ze elkaar al ontelbaar vaak in even zoveel incarnaties hebben bevochten. Nu komt de Last Battle, waarschuwt hij.
“And this time the cycle will not begin anew with your death. (…) This time if you die, you will be destroyed utterly. This time the Wheel will be broken whatever you do, and the world remade to a new mold.”
Ook waarschuwt de Dark One Rand voor de kracht van saidin, de mannelijke kan van de True Source. Hij moet het leren beheersen.
“It will burn you like a moth flying into a furnace.”
Tijdens twee gelegenheden drukt Ba’alzamon Rand op het hart dat hij de enige is die Rand kan onderwijzen in het leren controleren van de kracht. Niemand anders kan hem dat leren.
“The Great Lord of the Dark can shelter you from the madness.”
Grote kans dat dit thema terugkeert in één of meerdere van de vervolgdelen en dat Rand zich voor een onmogelijke keuze gesteld zal zien.
Mijn talrijke onderstrepingen in dit boek maakte ik vooral om de wereld van Rand te begrijpen. De achtergronden, de geschiedenis en de manier waarop de mensen kijken naar de Wheel of Time. Het ta’veren dat ik in de vorige bespreking vermeldde, wordt in dit deel nog verder uiteengezet. Ook de manier waarop diverse Aes Sedai spreken hierover, is veelbetekenend. Enkele Aes Sedai willen Rand, de Dragon Reborn, een bepaalde richting in sturen, maar ze weten dat hun bemoeienissen weinig zullen uithalen:
“The Wheel will weave the Pattern around this young man as it wills, whatever our plans.”
En iets verderop heet het:
“He has no more control over his fate than a candle wick has over the flame.”
Of:
“The Wheel weaves as the Wheel wills. (…) The Pattern puts everything in its place precisely, and when we try to alter it, especially if ta’veren are involved, the weaving changes to put us back in the Pattern as we were meant to be.”
Precies dit is waarom deze serie mij zo beetpakt. De onwaarschijnlijke manier waarop de gewoven draden elkaar aanraken en beïnvloeden in het patroon wordt op deze manier begrijpelijk en aanvaardbaar. De avonturen zijn prachtig, maar lotsbestemming, de zin van het leven, het waarom achter dit alles boeit mij nog veel meer. En op dat gebied word ik in deze boeken op mijn wenken bediend.
De wereld die Robert Jordan heeft gecreëerd in zijn fantasy-epos The Wheel of Time intrigeert mij met name vanwege de filosofische diepgang. In mijn bespreking van boek 1 (The Eye of the World) noemde ik al de alinea waar ieder eerste hoofdstuk van elk van de 14 delen mee begint. De versie uit The Great Hunt, boek 2 uit de serie klinkt aldus:
“The Wheel of Time turns, and Ages come and pass leaving memories that become legend, then fade to myth, and are long forgot when that Age comes again. (…) There are neither beginnings or endings to the turning of the Wheel of Time.”
In zekere zin zit in deze tekst al de complete manier van denken over het leven besloten. Het keert door het hele boek terug in allerlei variaties, maar het komt erop neer dat the Wheel of Time draden spint. Iedere draad is een leven en iedere draad speelt een rol in het patroon dat gewoven wordt. Maar, voordat ik hierop verder ga, eerst in het kort de samenvatting van dit deel.
SPOILERALERT
Er spelen zich heel veel verhaallijnen af in deze boeken. Daarvan zal ik er hier slechts enkele benoemen. (Voor een beter begrip van bepaalde termen is het zinvol mijn leeservaring van boek 1 te lezen.)
De held, die zelf liever anti-held zou zijn, Rand al’Thor, verblijft in Fal Dara, waar hij en zijn vrienden na het avontuur in deel 1 zijn neergestreken. Een delegatie van Aes Sedai met de Amyrlin Seat (de leider van deze tovenaarsvrouwen) bezoekt de stad. Rand is bang dat de Aes Sedai hem zullen ‘gentlen’. (Tegelijkertijd weet hij dat dat het beste zou zijn.) Gentlen betekent dat zijn connectie met de One Power wordt verbroken. Mannen die de One Power kunnen channelen, worden vroeg of laat namelijk krankzinnig en kunnen dan enorme schade aan de wereld toebrengen. Om dat te voorkomen worden mannen met de vonk zo vroeg mogelijk gegentled.
Als Rand en de Amyrlin Seat elkaar ontmoeten, blijkt dat de ‘sisters’ hem niet zullen gentlen. Ze weet dat hij kan channelen, en Rand vraagt aan haar waarom ze hem niet verlost van wat hij vooral als een vloek ervaart.
“Because you are the Dragon Reborn. (…) You are not a false Dragon. You are the true Dragon Reborn. (…) The Last Battle is coming, and you were born to unite mankind and lead them against the Dark One.”
Een klein beetje achtergrond: de laatste echte Dragon, vele eeuwen geleden, was Lews Therin Telamon. Hij vocht tegen de Dark One, maar werd daarna krankzinnig en vermoordde zijn eigen vrouw en kinderen. Daarom is zijn bijnaam ‘Kinslayer’. Rand is de zoveel duizendste reïncarnatie van Lews Therin. De Dark One spreekt Rand tijdens hun ontmoetingen ook aan met Lews Therin.
De legendarische Horn of Valere – die in deel 1 is gevonden – wordt gestolen door Padan Fain en wezens uit het duister (Shadowspawn). Hierop zetten Rand, Perrin, Mat en een soldateneenheid de achtervolging in om de Horn weer terug te halen. Egwene en Nynaeve gaan mee met de Amyrlin Seat naar Tar Valon, waar ze in de White Tower de opleiding tot Aes Sedai zullen volgen. Rand maakt flink wat omzwervingen – zelfs naar een andere wereld die zou kunnen bestaan – en weet de Hoorn terug te stelen. In de stad Cairhien steelt Padan Fain de hoorn opnieuw en via een boodschap laat hij Rand weten dat hij te vinden zal op Toman Head, een landtong in het westen, waar de stad Falme is.
Door verraad van een Aes Sedai van de rode Ajah (de mannenhaatsters) belanden Egwene en Nynaeve ook in Falme. Hier heersen de Seanchan, een volk dat van overzee komt en een compleet andere cultuur heeft. Vrouwen die met de One Power kunnen werken zijn onderdanig aan de Seanchan. Ze heten niet Aes Sedai, maar ‘damane’ en lopen aan een magische halsband (a’dam) die verbonden is met een polsband van de sul’dam. De sul’dam is als het ware het baasje van de damane, die daadwerkelijk als honden worden behandeld. De werking van de a’dam en de wrede manier waarop de sul’dam de damane onderdrukken, worden prachtig beschreven. Egwene krijgt zo’n halsband, maar Nynaeve weet te ontsnappen.
Uiteindelijk weet Nynaeve samen met twee vriendinnen Egwene te bevrijden. Dit gebeurt tijdens een grote chaos, omdat ook Rand en zijn vrienden hun plan ten uitvoer brengen om de Horn of Valere terug te krijgen. Tijdens de chaos – een leger van zogeheten Whitecloaks staat op het punt Falme aan te vallen – blaast Mat op de Hoorn. De inscriptie op de Hoorn doet het ergste vermoeden: “The Grave Is No Bar To My Call”. Een klein leger van legendarische krijgers verschijnt vanuit het niets en terwijl Rand duelleert met Ba’alzamon, verdrijft en verslaat dit leger van Valere de Seanchan en de Whitecloaks.
Het blijkt dat het duel tussen Rand en Ba’alzamon zich in de lucht afspeelde, voor iedereen zichtbaar. De geest is uit de fles: iedereen heeft gezien dat Rand de Dragon Reborn is.
Tot zover de samenvatting van het verhaal. Tijdens het boek heeft Rand diverse ontmoetingen met Ba’alzamon, de Dark One, die zich afspelen in een half-droom-half-waaktoestand. Ba’alzamon vertelt Rand, die hij steevast Lews Therin noemt, dat ze elkaar al ontelbaar vaak in even zoveel incarnaties hebben bevochten. Nu komt de Last Battle, waarschuwt hij.
“And this time the cycle will not begin anew with your death. (…) This time if you die, you will be destroyed utterly. This time the Wheel will be broken whatever you do, and the world remade to a new mold.”
Ook waarschuwt de Dark One Rand voor de kracht van saidin, de mannelijke kan van de True Source. Hij moet het leren beheersen.
“It will burn you like a moth flying into a furnace.”
Tijdens twee gelegenheden drukt Ba’alzamon Rand op het hart dat hij de enige is die Rand kan onderwijzen in het leren controleren van de kracht. Niemand anders kan hem dat leren.
“The Great Lord of the Dark can shelter you from the madness.”
Grote kans dat dit thema terugkeert in één of meerdere van de vervolgdelen en dat Rand zich voor een onmogelijke keuze gesteld zal zien.
Mijn talrijke onderstrepingen in dit boek maakte ik vooral om de wereld van Rand te begrijpen. De achtergronden, de geschiedenis en de manier waarop de mensen kijken naar de Wheel of Time. Het ta’veren dat ik in de vorige bespreking vermeldde, wordt in dit deel nog verder uiteengezet. Ook de manier waarop diverse Aes Sedai spreken hierover, is veelbetekenend. Enkele Aes Sedai willen Rand, de Dragon Reborn, een bepaalde richting in sturen, maar ze weten dat hun bemoeienissen weinig zullen uithalen:
“The Wheel will weave the Pattern around this young man as it wills, whatever our plans.”
En iets verderop heet het:
“He has no more control over his fate than a candle wick has over the flame.”
Of:
“The Wheel weaves as the Wheel wills. (…) The Pattern puts everything in its place precisely, and when we try to alter it, especially if ta’veren are involved, the weaving changes to put us back in the Pattern as we were meant to be.”
Precies dit is waarom deze serie mij zo beetpakt. De onwaarschijnlijke manier waarop de gewoven draden elkaar aanraken en beïnvloeden in het patroon wordt op deze manier begrijpelijk en aanvaardbaar. De avonturen zijn prachtig, maar lotsbestemming, de zin van het leven, het waarom achter dit alles boeit mij nog veel meer. En op dat gebied word ik in deze boeken op mijn wenken bediend.
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Engelmundus
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
