Bijna echt, spannend, leerzaam

Ook dit boek kan niet ‘zomaar’ even gelezen worden; we gaan terug in de tijd naar de laatste levensdagen van de beroemde filosoof Immanuel Kant. Kant leefde van 1724 tot februari 1804, en het hele verhaal van Critique of Criminal Reason speelt zich dus af in februari 1804, in Koningsbergen, het tegenwoordige Kalinigrad. Gregorio heeft Kant, zijn knecht Lampe en de soms eigenaardige gewoontes van Kant een grote rol toebedeeld in het verhaal. Kant heeft een aantal boeken geschreven die van het grootste belang zijn geweest voor de Westerse filosofie. De drie bekendste titels zijn Kritik der reinen Vernunft (dit gaat over kennisleer); Kritik der praktischen Vernunft (dit gaat over ethiek aan de hand van de vraag: hoe moeten wij leven?) en Kritik der Urteilskraft. En toen dus: Critique of Criminal Reason.

Gregorio heeft op vaardige wijze de geschriften van Kant, zijn leven en zijn persoonlijkheid verweven met die van de fictieve hoofdpersoon van dit verhaal, Procurator Stiffeniis. Deze woont en werkt rustig met zijn vrouw en kinderen in een afgelegen dorp, als hij op een dag een brief krijgt van de Koning van Pruisen, dat in de stad Koningsbergen een aantal gruwelijke moorden zijn gepleegd. En of Hanno Stiffeniis zich dus maar snel naar de plek des onheils wil spoeden, want degene die belast was met het onderzoek is ziek geworden. In de ijzige winterkoude en met een zo mogelijk nog kouder hart reist Stiffeniis naar Koningsbergen. Hij heeft immers zeven jaar geleden het vertrouwen gewonnen én weer verloren van de beroemde Immanuel Kant? Hij had toch beloofd nooit meer naar Koningsbergen te komen? Maar ja, tegen een bevel van de koning is weinig te doen. Het zijn roerige tijden; Napoleon kan elk moment Pruisen binnenvallen en de mensen zijn bang. Soms geholpen, soms zwaar tegengewerkt, begint Stiffeniis aan zijn onderzoek. Ook tijdens zijn verblijf vallen er helaas nog doden. En Immanuel Kant blijkt zijn strenge dagindeling zelfs opzij te willen zetten om Stiffeniis te helpen… op meer dan één manier. Middenin het boek volgt dan een werkelijk schitterende verhandeling over het ontstaan van het forensisch onderzoek, dat Gregorio in zijn boek dus aan Kant toeschrijft. Het is bijna echt, het is spannend, het is leerzaam… Het is filosofisch zonder ‘moeilijk’ te worden. Kortom, een heerlijk boek! (Door: Jannelies Smit)