Raak

Een boek om nog lang op door te denken. Yalom brengt als psychotherapeut het gedachtegoed van Spinoza als geboren Jood, in verband met het anti-semitische gedachtegoed dat leidde tot de Tweede Wereldoorlog in de personage van nazi-ideoloog Albert Rosenberg. Hij verweeft feit en fictie tot één verhaal dat zich in twee verschillende tijdperken afspeelt.

De personages boeien, en de voortdurende wisseling in tijd doet doorlezen. Het boek kent veel dialogen, waaruit het filosofische gedachtengoed van Spinoza blijkt en de implicaties die dit voor het leven heeft. Yalom richt zich op thema’s die op spanning staan: de rede tegenover hartstochten, loskomen van identiteit in eenzaamheid tegenover verbinding met anderen en de gebondenheid aan religie. Mooi hoe hij in zijn personages de verschillen laat bestaan: waarbij de één toont dat hij, met concessies die gebondenheid in religieuze gemeenschap geeft, niet hoeft af te doen aan identiteit en een ander worstelt met eenzaamheid vanwege zijn streven naar het hoogste kennen van God, als de natuur, waarin identiteit en religieuze gebondenheid juist afleidt.

Mooi hoe psychotherapeutische thema’s ook een plek krijgen in het verhaal van Albert en zijn fictieve strijd om gekend te worden door de belangrijke anderen in zijn leven, als bron voor vertwijfeling en gebrek aan verbinding die hij hierin ervaart. Met de parallel in zijn kennen van Spinoza, waarin hij zijn fascinatie voor het gedachtegoed van Spinoza, die voortdurend in zijn leven en denken opduikt, niet kan rijmen met zijn eigen overtuiging dat Spinoza als Jood geen oorspronkelijk denker kan zijn.

Hoewel het een boek is dat aandacht vraagt om de lagen die het bevat te kunnen aanraken, is het een must-read voor iedereen die zich herkent in de strijd tussen gevoel en verstand en in het zoeken naar verbinding met dat wat ons raakt in ons leven.