Een pakkend en mooi verhaal dat eigenlijk nooit had mogen bestaan.

Je zou het bijna niet geloven, maar “de jongen die tien concentratiekampen overleefde" is een waargebeurd verhaal over de gruwelen die de jonge Yanek moest doorstaan in talloze concentratiekampen. De oorlogsroman, geschreven door Alan Gratz, neemt je mee in hoe Joden behandeld werden in de Tweede Wereldoorlog.

De 10- jarige Yanek woont aan het begin van de oorlog samen met zijn ouders in de Poolse stad Krakau als de Duitsers in 1939 Polen binnenvallen. Aanvankelijk nemen zij dit niet echt serieus en denken ze dat het na een paar maanden wel gedaan zal zijn, zeker zijn vader denkt dat het allemaal wel zal meevallen. Maar naarmate de maanden vorderen en Joden steeds minder mogen, zoals bijvoorbeeld naar het park of naar de bioscoop gaan, ondervinden ze dat het toch wel erger is dan ze dachten. Langzaam maar zeker verandert hun buurt in een getto waar dagelijks grote groepen Joden uit verschillende streken toekomen, hierdoor is elk gezin verplicht om andere Joodse gezinnen op te vangen. Ook Het gezin van Yanek neemt drie andere gezinnen in huis. Na een grote razzia wandelt Yanek door het appartmentsblok om te kijken wie is meegenomen door de nazi’s. Hij ontdekt een duiventil op het dak van zijn appartementsgebouw en gaat hier samen met zijn ouders wonen. Even lijken ze ietwat veilig voor de nazi’s, maar niets is minder waar. Op een dag komt Yanek nietsvermoedend thuis en ziet hij zijn familie huilend zitten in de duiventil, zijn ouders waren weg, afgevoerd naar de zogezegde “werkkampen”. Yanek moet nu voor zichzelf zorgen, maar ook hij wordt enkele weken erna gekozen en meegevoerd om te “werken”. Na dit alles begint voor Yanek een nog ergere en zwaardere periode, vanaf hier volgen we hoe hij het ene na het andere concentratiekamp moet zien te overleven.

Het is een pakkend verhaal, met precies de juiste lengte, dat je een juist beeld geeft over hoe gruwelijk de Holocaust echt was. Ik vind het vooral moeilijk om te begrijpen hoe een persoon een ander (evenwaardig) persoon zo mensonterend kan behandelen: mensen voor anderen hun ogen (met plezier) doden, het krijgen van één maaltijd per dag bestaande uit oud brood en waterige koffie, uitbuiting, zweepslagen, de gaskamers, het kaalscheren van hoofden, het feit dat ze geen naam meer hebben maar een nummer, enzovoort. De lijst gaat maar door en door, ik hoop dat zoiets nooit meer gebeurt en/ of onmiddellijk wordt gestopt. Ook al is het een pakkend verhaal met een mooie betekenis en straalt het doorzettingsvermogen en onverzettelijkheid uit, toch is het een verhaal dat nooit had mogen bestaan in de eerste plaats.