Rauw en niet weg te leggen verhaal over blind worden

“Weggezakt in weer een rolstoel wenste ik dat ik een geest was die stiekem terugkomt om oude rekeningen te vereffenen en door de wereld waard zonder hem te voelen in plaats van overal onhandig tegen op te botsen.”

In deze semi-autobiografische roman onderzoekt de Spaanse schrijfster Lina Meruane (1970) wat het met je doet als je plotseling blind wordt. Ze begon de roman als een dagboekachtig verslag, de hoofdpersoon heet ook Lina Meruane. Maar, zoals ze zelf in interviews vertelt, al snel werd het fictie en raakte ze meer geïnteresseerd in het vertellen van het verhaal vanuit de blind wordende hoofdpersoon. Wat doet het met je? Ze onderzoekt woede, onvoorwaardelijke liefde, afhankelijkheid, de relatie tussen moeder en dochter, tussen schrijfster en werk. En dat alles op zo’n indringende, rauwe manier dat je als lezer compleet meegezogen wordt.

De hoofdpersoon Lina Meruane is geen aardige vrouw. Ze is sarcastisch, kwetsend, wreed bijna. Als jonge academica in New York, afkomstig uit Santiago in Chili, leeft ze van een beurs die ze kwijtraakt al ze niet meer kan schrijven. Ze is wraakzuchtig tegen het leven dat van haar jeugd een groot ziek zijn maakte en van haar toekomst een zwart gat, vol angst, verdriet en liefde.

Het boek is een monoloog en ze fileert zichzelf en haar omgeving. Met vaart geschreven, als een op hol geslagen paard dat op de afgrond af galoppeert. Niet te stoppen, zwenkend om obstakels heen. Vele korte hoofdstukken met een beschrijvende titel zonder hoofdletters. ‘uitbarsting, donker bloed, dat gezicht, strompelend.’ Daaronder de tekst, achter elkaar gezet als dat paard op hol, zonder aanhalingstekens, zonder witregels. In de verleden tijd, als een terugblik in haar geest. Tussendoor zinnen, langere stukken en soms een heel hoofdstuk tussen haakjes, waarin ze haar vriend Ignacio rechtstreeks aanspreekt. Deze stukken vormen een aparte laag in het boek en zijn in dezelfde rauwe taal geschreven.

Rood zien gaat over blindheid, letterlijk en figuurlijk. Over ouders die hun kinderen niet zien omdat ze te druk zijn met het helpen van andere mensen. Over liefde die verandert in parasitaire afhankelijkheid. Over het verlies van jezelf in de ander. Maar ook over het falen van de Amerikaanse gezondheidszorg (wat een vreselijke oogarts!), over de Chileense geschiedenis en de angst na 9/11. Een prachtige roman, die even doorzetten vraagt maar daarna niet meer weg te leggen is.