Hart van Steen: de lyrische symboliek in het werk van Rik Raven - Ferry Visser.

Voor een nieuw boek van Rik Raven mag je me altijd wakker maken. Naast magisch realistische thrillers en verhalen schrijft deze auteur ook gedichten. Daarom werd ik nieuwsgierig naar de symboliek in het verhaal en ben ik gaan kijken hoe ze in het verhaal ‘Hart van Steen’ terugkomt. De symbolen in het verhaal heb ik willekeurig weergegeven:

PETRIFICATIE
Dit is een verwijzing naar stilstand, verlies van vitaliteit, angst en uithoudingsvermogen. Letterlijk wordt de ontwikkeling van de petrificatie als vitaliteitverlies beeldend sterk beschreven. De verschillende symbolische betekenissen komen allemaal terug. Het geeft het geheel iets tragisch.

BEELDENTUIN
De beeldentuin is een verwijzing naar herdenking en nagedachtenis. De beelden die in deze tuin staan hebben in het verhaal een grimmige en schrijnende betekenis, omdat ze in mijn ervaring de wetenschap laten zien dat er mysteries zijn die onvatbaar zijn voor de rationele feiten en gegevens waarmee de exacte wetenschap werkt.

KERKUIL
Deze uilensoort refereert als symbool naar inzicht, bescherming en genezing. Al deze symbolische waarden komen terug in ‘Hart van Steen’. Daarmee wordt ze een tegenhanger van de ziekte en relativeert ze het tragische verloop van de petrificatie. Vooral de poëtische beschrijving van de uil in het verhaal is prachtig!

ZIEKENHUIS
De symbolische ironie waarmee Rik Raven in ‘Hart van Steen’ het ziekenhuis beschrijft is meesterlijk. Het is een verwijzing naar hoop, genezing, zorg en menselijkheid en dit verhaal laat de schaduwzijde van deze waarden op treffende wijze aan de lezer zien. Hoe deze donkere kant samenkomt in Jens de Vrede.

NACHT
De nacht heeft een dubbelzinnige betekenis. Aan de ene kant wordt zij geassocieerd met onbekendheid, kwetsbaarheid en moeilijke periodes en aan de andere kant verwijst ze naar zelfreflectie, verbinding met het goddelijke (het mysterie). Het geeft in ieder geval een deel van het bestaan weer dat door Raven meerduidig beeldend is weergegeven, waardoor het verhaal steeds opnieuw voor uitleg vatbaar is.

TOT SLOT
Met ‘Hart van Steen’ laat Rik Raven zien dat ze haar thematiek beeldend met lyrische trefzekerheid kiest waardoor er een boeiende dynamiek ontstaat. Aan de ene kant is er het contrast tussen de petrificatie en de kerkuil dat elkaar in evenwicht houdt. Aan de andere kant de ironie waarmee de symboliek van het ziekenhuis wordt omgedraaid en tot slot is er de dubbelzinnige betekenis van de nacht die de auteur op een geweldige meerduidige wijze gebruikt.

Ferry Visser