Net geen eerste viool

Voetbal, vioolspelen, verzamelen: Willem Noske kende vele passies – te veel, misschien. Van zijn begenadigde spel zijn weinig opnamen bewaard gebleven. Wel leeft hij voort als voorvechter/verzamelaar van Nederlandse muziek. Nu is er een biografie, die helaas wordt ontsierd door lacunes en spelfouten.
'Niets aan deze man is of was klein.' Wie Willem Noske tijdens zijn leven heeft meegemaakt, al was het maar vanuit de zijlijn, zal beamen dat het een rake typering is van deze schilderachtige figuur, die als kind al furore maakte als violist, en met zijn onvermoeibare inzet voor vergeten muziek noopte tot een herbezinning op het Nederlandse muziekverleden.

Dat Ben van der Meer, die als directeur van het Residentie Orkest Noske vele jaren meemaakte als concertmeester, in diezelfde reminiscentie spreekt over 'tederheid en afmatting', is al even toepasselijk. Want Noskes bevlogenheid was zowel ontwapenend als overweldigend. Een klein man was hij inderdaad allerminst. Om een groot man te zijn was hij nou net weer een tikje te excentriek. Maar hij heeft zijn sporen nagelaten. De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag herbergt sinds 2001 het Nederlands Muziekinstituut, een blijvend monument voor zijn verzamelwoede. En onlangs heeft de Walburg Pers een biografie over hem uitgebracht, geschreven door Hans C. Roskam.

Noske is in 1995 overleden en het is twintig jaar geleden dat hij voor het laatst in het publiek te horen was. Maar zijn faam als violist heeft vijftig jaar lang geresoneerd. Al in het begin van de jaren dertig speelde hij als tiener met de grote Nederlandse orkesten. Eenmaal volwassen bereisde hij de Verenigde Staten, Europa en Nederlands-Indië, waarna hij neerstreek in Den Haag, een gezin stichtte en bij verschillende orkesten, met name het RO, de concertmeestersstoel bezette. Zijn naam werd in één adem genoemd met die van generatiegenoten Theo Olof en Herman Krebbers, en hij moet een violist zijn geweest die zelfs uit een inferieur instrument nog een fantastisch geluid wist te krijgen.