Een afsluitend deel dat het tempo opvoert, maar niet genoeg om de trilogie te redden

De ijzeren prinses is het derde en laatste deel in de Helse Creaties-trilogie van Cassandra Clare (de eerste twee delen zijn De ijzeren engel en De ijzeren prins). Cassandra Clare is begonnen als fanficschrijver, waarmee ze veel fans heeft gekregen maar waarbij ze ook beschuldigd is van plagiaat, zie daarvoor de recensie van het eerste deel. De Helse Creaties-trilogie is een prequel bij de Kronieken van de Onderwereld-serie, die gebaseerd is op de betwiste fanfic.  

In De ijzeren engel werd Tessa geïntroduceerd, een jong meisje dat van gedaante kan veranderen en dat vanuit de VS naar het victoriaanse Londen is geëmigreerd. Ze werd opgevangen door een organisatie van Nephilim (halfengelen die mensen beschermen tegen een bovennatuurlijke onderwereld) en achtervolgd door de grote schurk van het verhaal, Mortmain. In De ijzeren prins verdween Mortmain grotendeels van het toneel, en concentreerde het verhaal zich grotendeels op Tessa’s verliefdheid op twee jongens. Maar omdat de karakters niet erg genuanceerd en nogal nobel zijn, is dit een vrij standaard ‘young adult’-plot en niet de meest interessante verhaallijn in de boeken.  

In De ijzeren prinses keert Mortmain terug, wat het verhaal een welkome adrenalinestoot geeft. De liefdesperikelen van de verschillende karakters zijn nog niet voorbij, maar ze hoeven het verhaal niet langer te dragen. Mortmains metalen creaties waarmee hij de Nephilim-organisatie wil vernietigen en strubbelingen binnen die organisatie zelf nemen die taak over.  

Dat er weer een tastbare vijand te bestrijden is en dat er naar een conclusie (of in ieder geval het begin van een volgende serie) wordt toegewerkt doet het verhaal goed. Maar helaas betekent dit niet dat Clare haar beloftes uit het eerste deel inlost. De twee interessantste thema’s uit De ijzeren engel waren Tessa’s zoektocht naar haar identiteit en de ongemakkelijke positie die vrouwen in de Nehphilim-organisatie innemen. Maar daar maakt Clare zich gemakkelijk vanaf.  
Tessa wil al vanaf het begin van de trilogie weten wat haar ware afkomst is en waar haar krachten vandaan komen, en die vraag wordt uiteindelijk beantwoord. Maar ze vraagt zich ook af wat haar vermogen om te veranderen en andermans leven over te nemen met haar eigen identiteit doet. En dat aspect – wat veel interessanter is dan de technische details van haar verwekking – negeert Clare grotendeels. Tessa’s vermogen om te veranderen blijft vooral een trucje dat van zolder wordt gehaald als dat zo uitkomt voor de plot, om daarna weer vergeten te worden.  

Een ander punt dat in het eerste boek geïntroduceerd werd, was de rol van vrouwen in de Nephilim-organisatie. Aan de ene kant zijn vrouwelijke Nephilim veel vrijer dan de menselijke vrouwen in het victoriaanse Engeland. Ze krijgen dezelfde training als de mannen en vechten aan hun zijde. Ook op seksueel gebied hebben ze meer vrijheid (iets waar Tessa erg aan moet wennen). Maar aan de andere kant zijn er genoeg mannelijke Nephilim die geloven dat vrouwen niet te veel verantwoordelijkheid aankunnen en te emotioneel zijn voor bestuurlijke functies. Met andere woorden, vrouwen zijn goed genoeg om hun leven te wagen, maar niet om mee te beslissen.  

In de trilogie doen de leiders van de Nephilim in toenemende mate pogingen om Charlotte, de leidster van het Londense Nephilim-instituut, uit haar functie te ontzetten. Maar dit conflict verandert al snel in weer een trucje, een simpel signaal aan de lezer. Zodra een karakter het over ‘emotionele, hysterische, onlogische’ vrouwen heeft, word je als lezer geacht een hekel aan hem te krijgen en sympathie voor Charlotte te voelen. Maar Charlotte maakt in alle boeken grote beoordelingsfouten (die vooral dienen om de plot de gewenste richting op te sturen). De vraag of dit soort fouten een mannelijk karakter eerder vergeven zouden worden en of er in een dergelijke omgeving onredelijke druk op vrouwen rust om volmaakt te zijn is interessant. Het vals-feministische ‘dit karakter is seksistisch en daarom is zijn kritiek per definitie onterecht’ niet.  

Al met al heeft de Helse Creaties-trilogie een paar verhaallijnen en thema’s die interessant hadden kunnen zijn. Maar Clare kiest te vaak de makkelijkste weg om haar verhaal te vertellen.