Bij zijn terugkeer op Ithaka vermomt Odysseus zich, uit achterdocht over de trouw van Penelope en op zijn hoede voor de vrijers, als bedelaar. Alleen aan zijn zoon Telemachos maakt hij zijn ware identiteit bekend. Deze toont hem in het paleis dat Penelope trouw op hem wacht. Penelope van haar kant heeft, anders dan in het epos van Homerus, direct in de gaten dat haar geliefde man voor haar staat. Vol argwaan en woede vraagt zij zich af waarom hij niet als haar eigen held bij haar terugkomt na twintig jaar. Ze veinst dat ze hem niet herkent, wat hem weer teleurstelt. Wat volgt is een intrigerend psychologisch steekspel, waarbij elke gebeurtenis afwisselend door de ogen van Penelope en Odysseus wordt gezien.In Ithaka voor altijd schept Luigi Malerba uit de mythische personages Odysseus en Penelope gewone mensen met alledaagse gevoelens en gedachten. Luigi Malerba (1929) is een van de belangrijkste hedendaagse Italiaanse schrijvers. De Arbeiderspers publiceerde eerder van hem De maskers, een historische roman gesitueerd in Rome (1522), ten tijde van de verkiezing van de uit de Nederlanden afkomstige paus Adrianus VI.
