Nederlands en Belgische Limburg kenden vóór 1795 talrijke heerlijkheden die niet in de grotere landsheerlijke territoria geïntegreerd waren. Traditioneel worden deze aangeduid als ‘vrije rijksheerlijkheden’. Maar waren deze heerlijkheden wel ‘vrij’ en ‘rijks’? Welke concrete relaties hadden zij met het Heilige Roomse Rijk en met de grote landsheren in de omgeving? In dit kader wordt ook onderzocht of Thorn al dan niet een vorstendom was, en Cartils een zelfstandige heerlijkheid. Meer dan twintig heerlijkheden worden behandeld, waarvan een zestal uitgebreid. Geconcludeerd wordt dat ‘vrije rijksheerlijkheid’ een vlag is die de lading zelden dekt.
