Meeslepend en aangrijpend verhaal die racisme doet voelen vanuit de slaaf Jim

Met het boek James heeft Percival Everett een bijzondere en knappe hervertelling geschreven van de klassieker De avonturen van Huckleberry Finn van Mark Twain uit 1884. In plaats van dat Huckleberry Finn de verteller van het verhaal is, is in deze roman de slaaf Jim de verteller. Vanuit zijn standpunt beleef je de avonturen en ervaar je hoe hij vanuit zijn slaaf zijn alles ervaart. Jim gedraagt zich tegenover de witte mensen als een domme slaaf, zoals van hem verwacht wordt, dat vooral blijkt uit zijn taalgebruik. In werkelijkheid is hij een intelligente man die kan lezen en schrijven.
Jim is de slaaf van juffrouw Watson en woont in een hut samen met zijn vrouw Sadie en zijn dochter Lizzie. Daar heeft hij de witte jongens Huck en Tom leren kennen. Als Jim verneemt dat juffrouw Watson van plan is hem te verkopen aan een man in New Orleans besluit hij weg te lopen uit angst zijn gezin nooit meer te zullen zien. Met de belofte aan zijn vrouw “Ik kom jullie halen” loopt hij weg en weet door middel van een stam over de Mississippi weg te drijven richting Jackson Island om zich daar te verstoppen. Daar treft hij Huck, die ook weggelopen is om te ontkomen aan zijn gewelddadige pa. Huck had in scene gezet dat hij vermoord was. Allebei zijn ze op de vlucht en voortdurend moeten ze zich verstoppen en zien te overleven. Er ontstaat een vriendschap tussen hen.
Ze beleven spannende avonturen, trotseren vele gevaren en ontmoeten personages van allerlei pluimage. Dit alles beleef je vanuit Jim, je ervaart hoe moeilijk het is om een slaaf te zijn, hoe ongelijkwaardig je behandelt wordt als zwarte. Het blijkt ook hoe belezen Jim is dankzij het lezen van boeken uit de bibliotheek van rechter Thatcher. In dromen ontmoet hij o.a. Voltaire die tegen hem zegt “Jij zou geen slaaf moeten zijn. Net als Montesquieu denk ik dat we allemaal gelijk zijn, ongeacht kleur, taal of gewoonten”.
Het boek is verdeeld in drie delen en er zijn bijzondere wendingen die afwijken van de oorspronkelijke klassieker. Jim raakt Huck kwijt en sluit vriendschap met een andere zwarte, Norman, met wie hij een plan maakt om geld te verdienen zodat Norman zijn vrouw en Jim zijn vrouw en dochter kunnen kopen. Op zoek naar Sadie en Lizzie die inmiddels verkocht zijn en om het plan uit te kunnen voeren werkt Jim een dag voor slavenhouder Henderson. Hier wordt hij ernstig afgeranseld en Jim weet te ontkomen en neemt een slavenmeisje mee die door Henderson wreed wordt behandeld. Henderson weet hen echter te vinden, met tragische gevolgen. Jim maakt nog een bootramp mee en vindt Huck weer terug. Hij volhardt in zijn plan Sadie en Lizzie te vinden en rekent af met de opzichter Hopkins wiens pistool hij weet te bemachtigen. Daarmee weet hij rechter Thatcher te dwingen hem de vindplaats van de slavenverblijven van zijn vrouw en dochter te geven. Daar aangekomen stelt hij zich aan 4 mannen voor “Mijn naam is James. Ik kom mijn gezin halen. Jullie kunnen met me meekomen of jullie kunnen hier blijven, meekomen om vrijheid te ervaren of hier blijven”.
Een aangrijpend en meeslepende roman die je racisme doet voelen vanuit het slachtoffer en waarmee Percival Everett ook heel knap de sfeer van die tijd treft.