Majeure sabotagegroep velt nazi-Duitsland

Het begint met een Willie Wortel in een buitenmodel caravan; het eindigt met een sabotagegroep die in hoge mate bijdraagt aan de nederlaag van nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. Giles Milton schetst in Churchill's ministerie van onfatsoenlijke oorlogsvoering de heldendaden van onverschrokken Britten die vanuit een gebouwencomplex in het piepkleine dorp Whitchurch het ene na het andere geavanceerde wapen in elkaar zetten.

Aanvankelijk anijsballetje om het ontstekingsmechanisme te voeden en er een limpetmijn van te maken die overigens op alle slagvelden in de wereld grote schade aanricht. De wapens die ze construeren, manmoedig ingezet door individualisten, hebben meer invloed dan zware bombardementen. En dan hebben die mannen ook nog bij voortduring te maken met een regering die geen medewerking wil verlenen.

Met uitzondering dan van Winston Churchill die inziet dat zij het in zich hebben om de bijna verloren oorlog een andere wending te geven. Want ga maar na: op het moment dat zij de eerste slagpinnen aanbrengen zijn diverse Oost-Europese landen, Frankrijk, Noorwegen, België en Nederland uitgeschakeld. Tanks en onderzeeboten, ze gaan eraan met spigotmortieren en andere wapens die ze daar in Whitchurch bedenken.

Sommige acties houden eeuwigheidswaarde. Het uitschakelen van de Duitse U-boten en het onschadelijk maken van het grootste droogdok in de wereld in de haven van Saint Nazaire is de meest gedurfde uit de hele oorlog. Imposante Duitse oorlogsbodems liggen klaar om uit te varen en de geallieerde schepen op de Atlantische Oceaan een vernietigende nederlaag toe te brengen. Het komt er niet van, want de Britten benutten de paar uur per jaar dat ze met hoogwater bij het dok kunnen komen om dat volledig onklaar te maken.  

Het offer is groot: 169 doden en 215 krijgsgevangenen. Wat de Duitse schepen in actie aan slachtoffers zou hebben gemaakt, is met het tienvoudige magertjes uitgedrukt. Niet alles is efficiënt. Het elimineren van Heydrich gaat ten koste van het doden van de totale bevolking van een aantal dorpen. Van nog grotere invloed op het verloop van de oorlog is het vernielen van de Norsk Hydro Krachtcentrale. Daar benutten de Duitsers zwaar water voor de productie van plutonium met het ultieme doel een atoombom te fabriceren.

Milton geeft de geharde uitvinders een gezicht, trekt achter het pantser van onverzettelijkheid hun gevoelens en angsten weg. Het was de hoogste tijd dat deze groep de eer kreeg die ze toekomt. Ze sneeuwde onder in de verhalen over veldslagen en moedige generaals. Veelzeggend dat de inkt van de capitulatie nog niet is opgedroogd of het gebouw van waaruit wordt geopereerd, krijgt een burgerlijke bestemming. Zelfs Churchill draait bij als hij afstand neemt van het zogenaamde onfatsoen met de constatering dat het wapen van de ondeugd in vrede geen bestaansrecht heeft.

Een groots verhaal, op meesterlijke wijze geschreven met veel gevoel voor detail. Een indrukwekkend relaas dat een vergeten groep op het schild hijst. Een heldere verhaallijn die de lezer niet met twijfels opzadelt, maar juist stuur geeft over gecompliceerde materie. Een bestsellerauteur bewijst hiermee andermaal zijn gave van het geschreven woord. Een must voor historici en een aanrader voor iedereen die de ware toedracht van de Tweede Wereldoorlog beter wil begrijpen.