Mantel der liefde

Het kortverhaal Mantel der liefde, geschreven door Annelies Verbeke, komt uit de bundel Jij. Daarin staan verschillende thema’s centraal, zoals liefde, verbondenheid, feminisme en de psyché van de protagonist: gewrongen gevoelens, onbegrepen gevoelens, maar ook zelfdestructie. Het verhaal begint in medias res in een trein, waar de naamloze protagonist reflecteert over haar leven, haar onderzoek naar Soemerische literatuur (mythe van Inanna) en haar verstoorde relatie haar ex-collega, Glen. De titel heeft, naar mijn ongezouten mening, ook een dubbele betekenis: vergeven van andermans fouten en de warmte die je een ander kan bieden. Tegelijk roept die titel de vraag op of liefde nog wel liefde kan zijn als de ander een destructieve invloed op jou uitoefent. Alvorens daar een antwoord op te geven, neem ik eerst mee naar de crème de la crème: haar orginele schrijfstijl.

Door Verbekes poëtische en tegelijk ook wel precieze stijl wordt de lezer helemaal meegesleept in de gedachtegang van de protagonist. Een metafoor als ‘ je psychiater geloofde in bodemloze, jij in communicerende vaten’ (p.10; r. 25-26) toont de auteur aan hoe kwetsbaar diegene zich voelt. En dit formuleert ze zonder dat expliciet te benoemen. Ook maakt ze gebruik van filosofische zinnen. Bijvoorbeeld:‘ hij wist toch dat vriendschap frêle creaties zijn en het leven kort’(p.7; r.14). Hier voel je meteen hoe de auteur grote emoties bij de lezer teweeg brengt, in slechts 12 woorden. Het woord ‘frêle’ suggereert dan wat voor een grote waarde de protagonist hecht aan die platonische vriendschap. Door even tussen de lijnen te lezen kan je wel zeggen dat de mannelijke ex-collega haar met die mantel der liefde lief had, maar na een bepaalde duur de mantel een destructieve invloed op haar bevatte. Zo kwam ze in een toxische spiraal terecht waar de mantel haar meer leek te verstikken dan te verwarmen met zijn geliefde woorden.

Toch heeft deze esthetische stijl, vol met beeldspraak, ook een keerzijde naar mijn mening. De emotionele intensiteit kan nogal overheersend aanvoelen, zeker omdat er weinig momenten van humor in voor komen. Persoonlijk moest ik meermaals fragment lezen om het einde juist te interpreteren. In het begin dacht ik dat haar ex-collega haar de dood injoeg, wat na mijn tweede keer lezen een andere wending insloeg. Het was namelijk zijzelf die de dood tegenaan ging. De mantel der liefde die haar als het ware te nauw werd. Als ook de bezoeken aan haar psychiater leek haar te misvallen.

Tot slot is Mantel der liefde van Annelies Verbeke een meeslepend kortverhaal waarin de lezer een sterk gevoel van betrokkenheid ervaart. Zo word je vooral verrast door de onverwachte wending, namelijk de zelfmoordpoging van de protagonist met de dolk. Dit toont aan dat de impact van haar destructieve relatie met Glenn groter bleek te zijn dan haar eigen wil om te blijven bestaan. Verbeke slaagt er echt wel in om deze nogal zware thema’s bespreekbaar te maken! Dus mijn ongevraagde tip: verwarm jezelf nu met die mantel, in de letterlijke betekenis, en dompel je helemaal in dit verhaal.