Beneden peil

Ian Rankin is een Schots auteur waarvan alleen zijn boeken met inspecteur John Rebus in het Nederlands zijn vertaald. Kat & muis, het eerste deel van de reeks dateert al van 1987. In 2007 verscheen Exit Music, waarin de inspecteur van zijn pensioen gaat genieten. Dit boek heeft voor de nodige onrust gezorgd bij de fans, want het is niet duidelijk of dit feit het einde van de reeks betekent of slechts een nieuwe fase inluidt. Van 2000 tot en met 2004 werd er op de Britse zender ITV de serie Rebus uitgezonden, die gebaseerd is op het geesteskind van Rankin.
Schuld & boete is een bundeling van vier kortverhalen met John Rebus in de hoofdrol en werd in 2006 speciaal uitgegeven ter gelegenheid van de Maand van het spannende boek, en gratis aangeboden bij aankoop van spannende boeken.
In het eerste verhaal, Boetedoening, zet een oud-collega die in een bejaardentehuis resideert, John Rebus op he spoor van onregelmatigheden in het rusthuis. Nieuwsgierig als hij is kan Rebus het niet laten om op onderzoek uit te gaan en als hij eenmaal het deksel van de put opgelicht krijgt, komen er nog een heleboel andere wanpraktijken boven water.
Daarna volgt ACID: in het eeuwenoude ondergrondse gangenstelsel onder Old College wordt een skelet gevonden, onder het in de wand gekraste woord ACID. Dit is het korste en beste verhaal van de bundel. In negen bladzijden slaagt Rankin erin een volledige verhaal neer te zetten met een verrassend einde op de koop toe. Het is ook het enige verhaal in de bundel waar de auteur geen informatie achterhoudt voor de lezer.
Als derde krijgt de lezer Zeg me wie ik moet vermoorden voorgeschoteld. John Rebus passeert een plaats waar net een voetganger overreden is. De GSM van het slachtoffer ligt nog op straat. Rebus raapt hem op en leets op het scherm: Zeg me wie ik moet vermoorden. Zou het wel een gewoon ongeval geweest zijn? Of was het slachtoffer een huurmoordenaar?
Het bundeltje sluit af met Talkshow: de presentatrice van een radioshow krijgt tijdens haar uitzendingen dreigtelefoons van een onbekende man. Rebus wordt erbij gehaald om de zaak te onderzoeken.
Schuld & boete schetst, in een zeer aangename stijl, een mooi beeld van John Rebus: gedreven door nieuwsgierigheid beperken zijn onderzoeksdaden zich niet tot zijn werkuren, maar kan de zeer menselijke inspecteur het ook niet laten om in zijn vrije uren elk intrigerend voorval proberen uit te zoeken.
Maar doordat de auteur in een meerderheid van de gevallen de ontknoping als een bom probeert te laten inslaan door de lezer onkundig te laten over bepaalde feiten uit het onderzoek, is het niet waarschijnlijk dat veel lezers na het lezen van dit werkje naar de boekhandel zullen hollen om Rankins boeken aan te schaffen. Het is dan ook jammer te moeten vaststellen dat deze korte verhalen niet het niveau van zijn boeken halen.