Een vlotgeschreven steampunk mozaïek

Ondergang speelt in de stad Capri Sorrento, een duistere en afgelegen kolonie in de bergen van Gamra. Mijnwerkers delven er het waardevolle Nod, terwijl Jagers gevleugelde duivels, die uit de diepe afgrond oprijzen, op afstand proberen te houden. De leider van de duivels is Thaumas Elektra. Hij is een verstotene, een telg van een alom gerespecteerde familie van Jagers. Als 'Het Kartel' een delegatie stuurt, komen de verhoudingen in het geïsoleerde Capri Sorrento onder spanning te staan. De ruwe sheriff, de getergde magister, zijn ontluikende dochter, een oude alchemist ... een bonte stoet personages maakt zich druk over de bemoeienis van het Het Kartel, de waarde van Nod, geheimzinnige boodschappen en de strijd tegen de duivels. Ondertussen nemen de kracht en de frequentie van aardbevingen toe en graven de mijnwerkers van Capri Sorrento zich gestaag een weg naar de ondergang.  

Brad Winning is een pseudoniem van Alex de Jong, winnaar van diverse fantasy-awards en oprichter van het Books of Fantasy uitgeverscollectief. Hij heeft een zeer leesbare, vlotte schrijfstijl. Personages worden vlot en scherp geschetst. Dialogen lopen soepel. Scènes staan als een huis. Voor Ondergang bedient Winning/De Jong zich van snelle scènewisselingen, waarbij steeds andere personages kort gevolgd worden. Een mogelijk nadeel van dit perspectief, personages die teveel op afstand blijven, weet de schrijver slim te omzeilen door regelmatig in cursieve zinnen de gedachten van de personages weer te geven. Daardoor blijf je als lezer geen verre toeschouwer, maar wordt je ook een kijkje in de belevingswereld en motieven van de personages gegund.  

De basis is goed: een vlot en spannend verhaal in een originele wereld. De gefragmenteerde, mozaïekachtige opbouw zorgt in het begin voor een lekkere dynamiek, maar wreekt zich in de tweede helft van het boek. Het duurt lang voor je je als lezer echt aan een personage gaat hechten. Niettemin gebeurt dat voor de meeste lezers uiteindelijk bij de ruwe-bolster Sherrif Earl, of bij Kartel-onderzoeker Pat. Maar als je hen met extra interesse volgt, dan wordt het voortdurend onderbreken van hun verhaallijn hinderlijk. Tegen het einde zijn de schakelingen zo frequent, dat je vooral snel wilt doorlezen op zoek naar een bevredigende afronding van een plotlijn, niet omdat iedere scène op zichzelf nog zo boeiend is.  

De caleidoscoop als geheel is mooi, de elementen missen met enige regelmaat raffinement. Soms blijven de personages zelf te schetsmatig om interessant te zijn, zoals havenmeester Bannister, of de al te achteloos omgebrachte Heinrich Josefsson. Op andere momenten mist redactionele scherpte. Hoe vlot de dialogen ook zijn, vaak was korter beter geweest. Het is goed om een ritme van ‘hij zei’, ‘zij zei’ te voorkomen, maar het is overdreven dat de personages alleen maar grommen, brallen, snauwen en repliceren. Ook lopen ze niet, ze ‘stappen’ of ‘benen’ zich door het verhaal heen.  

De wereld waarin het verhaal zich afspeelt wordt minimaal beschreven en dat is een gemiste kans. ‘Het Kartel’ en terloops genoemde ‘Chinezen’ vertegenwoordigen de grote wereld buiten Capri Sorrento. Er komt een Zeppelin aan, maar waar die vandaan komt ... een erg vage, onuitgewerkte wereld. Met een naam als Capri Sorrento zou je verwachten dat het verhaal wordt ingebed in een alternatieve historie op een steenworp afstand van de Etna bij Napels, maar dit blijkt niet het geval. De lezer hoeft echt niet getrakteerd te worden op een halve atlas of heel geschiedenisboek, maar in Ondergang blijft de wereldbeschrijving wel erg summier. Daardoor boet het verhaal aan kracht in. Wat is het belang van alles wat er gebeurt? Wat staat er eigenlijk op het spel?  

Aan de kracht van de plot doet dit alles niets af: die sleept de lezer er door heen. De scènes schakelen mooi aan elkaar, maar het gevoel dat wat gebeurt wezenlijk is, vervliegt bij gebrek aan een uitgewerkte wereld.