Onbeschrijflijk gelukkig

De veelvuldig bekroonde Amerikaanse Anne Tyler woont in Baltimore. De meeste van haar intussen twintig romans spelen zich daar ook af en gaan over gewone mensen en hun soms moeilijke relaties. De blauwe draad vormt wat dat betreft geen uitzondering. De spil in dit boek is Abby. Ze is getrouwd met Red Whitshank en woont met hem in het huis met de grote veranda dat door zijn vader eigenhandig gebouwd werd. Samen hebben ze vier kinderen. Door het niet chronologisch vertelde verhaal heen komen drie generaties Whitshank, beginnend bij Reds ouders en eindigend met de kleinkinderen, tot leven.

Het boek begint op een lukrake julidag. Red en Abby maken zich net op om naar bed te gaan, als hun negentienjarige zoon Denny belt. Red neemt op en het telefoontje is heel kort. Denny zegt dat hij denkt dat hij homo is, Red plaatst één verkeerde intonatie en daar wordt de verbinding bruusk verbroken. Lichtelijk van slag probeert Abby het telefoontje te reconstrueren, wat zei hij en wat antwoordde jij en we hoorden al zo lang niets meer van hem en we weten zelfs niet waar we hem kunnen bellen en verdorie, Red, had je je woorden niet wat zorgvuldiger kunnen kiezen? Als ze eerlijk is, weet Abby dat het niet aan Red ligt. Ze weet ook dat Denny waarschijnlijk geen homo is. Niet dat het haar uitmaakt wie of wat haar zoon is, zolang hij maar gelukkig is. Maar ook dat valt te betwijfelen. Het is een schrijnend gegeven: Abby is maatschappelijk werker, veel mensen waarderen haar als betrouwbare gesprekspartner, ze kent vele geheimen, ze doorziet mensen maar heeft geen flauw benul van wat haar bloedeigen zoon drijft. In zijn middelbareschooltijd maakte hij een meisje zwanger, en het feit dat de familie van het meisje Denny beter scheen te kennen dan zij, frappeerde haar in die hele geschiedenis nog het meest.

Ondanks de aandacht die Denny krijgt, voelt hij zich geen deel van het gezin. Zijn vader en de jongste zoon, Steel, waren altijd al twee handen op één buik. Met zijn zussen heeft hij geen bijzondere band. Hij houdt van Abby en heeft tegelijk een hekel aan haar. Iedereen die zich eenzaam voelt, haalt ze in haar maatschappelijk-werkster-vlijt in huis. Aan Denny wordt niks gevraagd en het maakt hem wrokkig. Als volwassene blijft hij onberekenbaar, al is hij er op de momenten dat hij nodig is, zoals bij de postnatale depressie van zijn zus, of als opa Red moet verhuizen naar een zorgflat.

Een moeilijke zoon, eenzaamheid, een ongewenste zwangerschap, verliefdheden, scheidingen, naast elkaar leven, ouder worden en sterven... eigenlijk gebeurt er niets spectaculairs in De blauwe draad. Tylers scherpe blik en feilloze pen, haar schijnbaar lukraak heen en weer springen in tijd, de vele herkenbare typeringen van mensen en hun onderlinge relaties maken dit boek echter onweerstaanbaar.

"Hij was volmaakt, zo had ze het voor zichzelf verwoord. En uit Reds wallen en rimpels, uit zijn verfomfaaide oogleden en ingevallen wangen, uit de twee diepe geulen aan weerskanten van zijn mond en zijn algehele sloomheid, zijn koppigheid, zijn irritante overtuiging dat alle problemen in het leven met simpel, nuchter logisch redeneren vielen op te lossen, lichtte dan die jongen op met zijn heldere ogen en zijn kalme gezicht, en dan was ze onbeschrijflijk gelukkig omdat ze bij hem terecht was gekomen."

Deze recensent is onbeschrijflijk gelukkig door deze kennismaking met Anne Tyler. De blauwe draad is een aanrader voor al wie houdt van messcherpe menselijke inzichten in een warm, levensecht familieverhaal. Het is ontzettend knap geschreven en zo verteld dat je van begin tot eind geïnteresseerd blijft. Want laten we wel wezen: het leven zoals het is, is boeiend, ook zonder spectaculaire gebeurtenissen.