Ontdek de Darwin in je

Menno Schilthuizen neemt je mee in een goed en boeiend geschreven geschiedenis. De geschiedenis van de amateuristische experimenten om meer van de natuur en de natuurlijke evolutie te begrijpen, van toen dat nog géén academische discipline was tot het professionalisme van vandaag. Hij beschrijft het enthousiasme, de volharding, vindingrijkheid en nieuwsgierigheid van de eerste amateur-wetenschappers (en de stimulerende invloed van zijn vader die het enthousiasme voor biologisch onderzoek in hem deed ontluiken) tot de professionele aanpak van vandaag, de voordelen van het openstellen van laboratoria voor amateurs ('Burgerwetenschappers' noemt hij die), en de gigantische vooruitgang die het internet heeft meegebracht. Menno beschrijft het met verhalen. Het is bekend dat die helpen, niet alleen om de wereld om ons heen te begrijpen, maar ook om emotionele banden te creëren en empathie te bevorderen. Een truc om een grotere impact te krijgen, ook wel 'storytelling' genoemd.
Menno begint met een verhaal over het bestuderen van kleine diertjes en plantjes die je in je omgeving - zelfs in je eigen achtertuin - kunt vinden. Dat daagt onze waarneming uit, inspireert onze nieuwsgierigheid en toont de complexiteit van de natuurlijke wereld.
Mooi, maar Ik stel me echter de vraag of veel mensen even enthousiast zullen zijn over de talrijke insecten, de spinnen zoals de Tarantula turricola, de metselbij, slakken of de utricalari-blaadjes die een vleesetende plant vormen. Je hoeft niet naar de tropen te gaan om al heel wat minder enthousiast te zijn over alle ellende die interessante levensvormen kunnen veroorzaken.
Alhoewel hij intussen een gevestigde status als topwetenschapper heeft, wil de auterur ons motiveren om 'burgerwetenschapper' te worden, wat hij in zijn hart altijd gebleven is, zo zegt hij in een romantische passage. En hoofdstuk na hoofdstuk volgen interessante verhalen, leerzame anekdotes en tips inclusief een pleidooi voor het verzamelen van gesteenten en een truc om vast te stellen welke mineralen ze bevatten. Maar zijn verwijzing naar een eerder uitgegeven boek "How to be an urban naturalist" ( & save the planet! ) laat mijn inziens een zwak punt zien in dit boek: er is geen aanwijzing dat de activiteiten van de zogenaamde burgerwetenschappers leiden naar het redden van onze natuur. Want helaas: terwijl u eventueel in uw achtertuin Darwin probeert te imiteren, zet de overheid misschien wel drie vervuilende centrales verderop of verandert ze de stikstof-normen. Dat heeft een veel groter impact op het behouden van biodiversiteit en alles wat biologisch belang heeft dan wat u kunt bereiken in uw achtertuin. Om dat in te zien hoeft u zelfs niet naar uw achtertuin.
Toch schrijft Menno dat hij hoopt dat zijn boek inspirerend werkt en aanzet tot waardering van de natuur om ons heen. Ja, misschien. Hopelijk. Het is alleszins een helder, indrukwekkend, aanstekelijk pleidooi om met enthousiasme, tips en tools de natuurlijke omgeving en ecosystemen om je heen beter te leren begrijpen. Als erkende, gelauwerde wetenschapper doet Menno Schilthuizen dat met verve. Je krijgt zin om zelf met een vergrootglas in je achtertuin aan de slag te gaan. En dat is precies de bedoeling van dit boek.