Klop klop, wie is daar?

Klop klop, wie is daar?
Lieve van Loon
Over: Grondsoorten van Martha Heesen, 160 blz, uitgeverij Van Oorschot

Aangezien ik zelf al mijn hele leven in een klein dorp woon, durf ik te zeggen dat ik wel wat weet over het dorpsleven. Het kan er rustig zijn, huiselijk, feestelijk, saai, bedrukkend. Zelfs in een klein dorp kom je veel verschillende soorten mensen tegen en gebeurt er meer dan een buitenstaander op het eerste gezicht zou denken. Er zijn de bejaarden, de kersverse gezinnen die naar de nieuwbouw verhuizen, de dorpsjeugd, de voetbalouders. Het is een gemeenschap waar geheimen niet zo makkelijk geheim blijven.

Het dorpje dat Martha Heesen beschrijft in haar Grondsoorten ligt in Drenthe en is bijzonder klein. Het bestaat uit één weg met aan weerszijden verschillende huizen en boerderijen. De hoofdpersonen in het boek zijn de bewoners van deze huizen, de hoofdstuktitels de naam van de persoon wiens perspectief daarin centraal staat. De personages zijn: twee kibbelende zussen, drie oude brompotten, twee nerveuze, oudere vrouwen, en een klein kind. Het uit elkaar houden van de personages is vooral in het begin van het boek lastig, aangezien De Wandelaar, Goudvis en Sjouke – de drie brompotten – allemaal te karakteriseren zijn als zure, introverte chagrijnen, terwijl Iris en Anna twee vergelijkbare vrouwen zijn. Grondsoorten geeft een kijkje in hun stille leven tijdens de winterkou van februari.

Heesen beschrijft de wereld vanuit de ogen van haar personages, en daar horen ook hun gedachten bij, al is ze daarin niet altijd consistent. Zo kruipt ze bijvoorbeeld in de huid van Duifje die in haar eigen taal zingt, maar eerst haar ‘akelige oranje muts’ afdoet – een jong kind zou het woord ‘akelig’ niet gebruiken. Ook schrijft ze vanuit het perspectief van Wim, het paard van Goudvis, wat natuurlijk een erg gewaagde keuze is, want hoe en wat denkt een paard? Desondanks wordt de lezer alsnog in de belevingswereld van de personages gezogen. Waarbij soms toch wel de vraag opkomt: wacht, was dit Sjouke of De wandelaar? Oh nee, hij zit op een paard, het is Goudvis.

Dit dorp kent weinig variatie. Er zijn zogezegd juist ook veel verschillen tussen dorpsgenoten, maar misschien niet in dit kleine dorp, en dat is jammer. Alhoewel, de personages die de lezer wél leert kennen hebben diepgang en zijn daardoor erg intrigerend. Neem bijvoorbeeld de wandelaar: hij lijkt in een constant gevecht te zijn met zichzelf en zijn gedachten, wat ook te zien is in de volgende passage: “Hij negeert de pijn in zijn voeten, want dat is toch het minste wat je als man kunt doen: je pijn negeren. Hij fluit weer, heel zacht en nauwelijks hoorbaar. Hij zou liever willen zingen, echt zingen, uit volle borst, zoals ze dat noemen. Hij heeft die uitdrukking nooit begrepen, borst vol lucht, of borst vol ellende die vergeten moet?”