Hoopvol tot de laatste snik

De roman begint met wat kleinzielig huiselijk gekift over een deurmat die niet op zijn plek ligt en vlekken op een zachtgroen kleed. Even vroeg ik me: waar gaat dit heen? Een boek over een slecht huwelijk, zoals zo velen? Na nog zo' 20 pagina's begreep ik dat ik het gelukkig bij het verkeerde eind had en dat de opvallend eenvoudige verteltrant en de ik-vorm mij zand in de ogen hadden gestrooid. Kort gezegd gaat De drinker over een niet-drinkende man die als gevolg van wat zakelijke tegenslag een obscure kroeg binnen gaat, daar zijn alleereerste glas jenever drinkt, waarna hij zich als 'herboren' voelt, op weg naar huis in twee andere café nog een borrel pakt en vervolgens vergoed verloren is. Zijn dorst maakt dat hij zijn vrouw dreigt te vermoorden, nadat zij hem probeert te beletten 's nachts het tafelzilver te stelen. De ik-persoon is dan al in de val gelopen van een bedrieger bij wie hij een kamer huurt en die hem de centen uit de zak klopt. Na een nacht flink doorzakken, waarbij hij zijn laatste geld verliest, wordt hij wakker in een politiecel waarvan hij meent dat hij daar slechts in verzeild is geraakt om zijn roes uit te slapen. Maar helaas. Wegens zijn poging tot moord op zijn vrouw wordt hij in voorarrest geplaatst.
Het knappe is dat de hoofdpersoon ondanks alle tegenslagen en de stommiteiten die hij in dronkenschap uithaald uiterst opgewekt blijft en er alle vertrouwen in houdt dat alles uiteindelijk goed komt. Zelfs als hij ter observatie naar een inrichting wordt overgeplaatst meent hij weer snel op vrije voeten te komen.
Fallada voert in zijn beschrijvingen over de gevangenis en met name de inrichting een veelheid aan obscure delinquenten en meer of minder levensgevaarlijke geesteszieken op. Het verblijf in de inrichting beschouwt de hoofdpersoon als een leven in de hel en zo komt het ook op de lezer over. Het lijkt erop dat Fallada (zelf ten onder gegaan aan alcohol en morfine) hier deels autobiografisch te werk is gegaan, zo overtuigend weerszinswekkend ellendig, uitzichtloos en mensonterend. Maar ook in deze beerput van haat, afgunst, list, bedrog, angst, honger en verraad blijft 'de drinker' tegen de klippen op hopen, hopen op beterschap, dat hij ooit weer vrij man zal zijn, kan terugkeren bij zijn rouw.
Maar dan, als het er op lijkt dat zijn hopen na alle ellende niet voor niets is geweest, blijkt dat voor 'de drinker' de gifbeker nog niet leeg is.
Maar daarvoor zult u zelf deze magistrale roman zelf moeten lezen. En wees gerust, ondanks alle rampspoed, smerigheid en uitzichtloosheid is 'De drinker' vaak buitengewoon gevoelig en geestig.
Ik ren in elk geval naar de boekwinkel om direct zijn twee andere roman 'Alleen in Berlijn' en ' Wat nu, kleine man' te verslinden.