Een genre doorbrekend debuut

De zes levens van Sophie is de debuutroman van Sarah Meuleman, die o.a. schreef voor Vrij Nederland en Vogue. Maar is het wel een roman? De titel en kaft met een jong meisje in een vreemde houding in grijstinten roepen onmiddellijk de associatie op met een thriller. De eerste zinnen brengen hier geen verandering in: "Niemand weet ervan. Het bos is diep en donker. Ik ren tussen de bomen, spring over stronken, dwars door takken. Sneller, sneller nog." Weet Sarah Meuleman deze clichés te doorbreken?

Opvallend is dat het verhaal zich afspeelt in het Belgische Bachte-Maria-Leerne in 1996. Het jaar waarin Dutroux en zijn vrouw voor de tweede keer werden opgepakt. Een gebeurtenis die nog steeds voor leesstof zorgt in de Vlaamse literatuur: het was bijvoorbeeld een thema in De geruchten van Hugo Claus en de Monster-trilogie van Tom Lanoye. Ook leidde De vrouw die de hond eten gaf van Kristien Hemmerechts in 2013 nog tot grote ophef. De situering en tijdsaanduiding geven het verhaal een bepaalde ironie, op het moment dat iedereen beducht was voor het gevaar van buitenaf, is er geen oog voor het gevaar binnenshuis. Het maakt de personages ook minder naïef dan een gemiddeld thrillerpersonage: "Dus dit is hoe het voelt: een vreemde man die je mee naar huis lokt. Dit is hoe hij doet: aardig lachen zodat je nooit gelooft dat hij een monster is."

De hoofdstukken zijn kort, meestal rond de vier pagina’s. Er wordt afgewisseld tussen het leven van Hannah in New York, de jeugd van Hannah en Sophie in België en fragmenten uit de levens van beroemde schrijfsters die ‘verdwenen’ zijn. De hoofdstukken over Hannah in New York laten een verveeld personage zien dat het heeft geschopt tot societyjournalist. De eerste hoofdstukken lijken soms op een chicklit. Hannah komt erachter dat de vriendschappen en haar huidige leven daar haar niet bevredigen en besluit een appartement te huren in Bushwick. Daar wil ze werken aan een roman over grote schrijfsters: Agatha Christie, Virginia Woolf en Barbara Follett. In de hoofdstukken over de auteurs wordt het leed van Hannah vervlochten met dat van haar literaire idolen. De hoofdstukken geven de roman een literair karakter maar voegen verder niet veel toe. Uiteindelijk wil het schrijven niet erg vlotten en na het overlijden van een goede vriendin geeft ze zich over aan het feest- en bijbehorende drugsleven. Totdat ze terugreist naar haar geboortedorp om daar in het reine te komen met haar verleden.

De hoofdstukken die zich in België afspelen vormen een terugblik op de puberteit van Hannah en Sophie. Twee hartsvriendinnen die zo hecht zijn dat dit zich zelfs in seksueel contact uit. Daar komt verandering in als de populaire Hannah geïnteresseerd raakt in jongens en uitgaan. Sophie deelt die interesses niet en wordt daardoor een buitenbeentje. Haar moeder is alcoholist en haar vader komt maar af en toe langs en misbruikt haar dan seksueel. De frustraties tussen Hannah en Sophie komen tot een bloederig hoogtepunt tijdens een klassenfeest. Maar wat daar eigenlijk gebeurt wordt pas in het allerlaatste deel van de roman duidelijk. Het is knap dat Meuleman in een paar pagina’s de spanning opbouwt en weet vast te houden.

Sarah Meuleman schreef met De zes levens van Sophie een indrukwekkend debuut. Door de afwisseling tussen de verschillende tijden en locaties blijft het een spannend en meeslepend verhaal en kan het niet zomaar binnen één genre worden geplaatst. Vooral in het tweede deel van de roman weet ze de clichés grotendeels achter zich te laten. De keuze voor België tijdens de Dutroux-crisis tilt het verhaal naar een hoger niveau en de beschrijving van de impact op een samenleving wordt goed verwoord. Bovendien is de schrijfstijl dusdanig goed dat de teleurstelling over het einde ruimschoots goed wordt gemaakt.