Een iconische vertelling voor het sciencefiction genre

Twenty thousand leagues under the sea was zeer bepalend voor het ontstaan van het genre sciencefiction, vergelijkbaar met wat de gitaar voor de evolutie van muziek heeft betekend. Veel kenmerken typisch voor het genre worden in dit boek voor het eerst gedemonstreerd. Jules Verne schreef zeer speculatieve originele verhalen. Hij wist lezers van allerlei bevolkingslagen eind 1800 een blik op de toekomst te bieden wat hem tot een veel gelezen beroemde schrijver maakte.

In dit verhaal verruil je met Prof. Aronnax de beschaafde samenleving voor een genadeloos fantastisch leven op zee. Hij raakt gefascineerd door schepen over de hele wereld die melding doen van een mysterieus zeemonster. Samen met een bemanning, zijn assistent Conseil en de walvisjager Ned Land gaat hij op expeditie om het monster te vinden en te doden. Ze vinden het zeemonster maar deze blijkt immuun voor harpoenen. In de gevaarlijke strijdt raken de professor en zijn twee companen gevangen op het monster. Ze maken kennis met de rijk uitgeruste metalen onderzeeër Nautilus en zijn Kapitein Nemo. Noodgedwongen worden zij deelgenoot van een verkenningsreis over de wondere zeewereld, de prachtige natuurverschijnselen maar ook allerlei grote bedreigingen. Prof. Aronnax raakt in dubio: Wil hij ontsnappen of lonkt het avontuur teveel?

Het sterke sciencefiction-aspect aan Verne's verhalen is dat het wetenschappelijk navolgbaar is. Dit verhaal laat in het bijzonder goed zien hoe hij de vertelling gebruikt als middel om wetenschap te praktiseren. De vertelling maakt duidelijk hoeveel aandacht Jules Verne besteed aan de wetenschappelijke accuraatheid. Het verhaal behoeft vaak echt nieuwe innovatie, veel middelen nodig voor de vertelling bestonden toen nog niet en moest hij dus nog verzinnen. Zo beschrijft hij voor het eerst een theorie over de mogelijke werking van duikflessen, hoe ventilatie in een onderzeeër zou werken en ver voor het bestond de werking van een luchtsluis in een onderzeeër.

Als lezer krijg je soms het gevoel dat Jules Verne leefde door de ogen van prof. Aronnax en met fictie een manier vond om wetenschap te kunnen praktiseren. De nadruk in het verhaal ligt ook zichtbaar op gedetaillieerde beschrijvingen van nieuwe innovaties. Het is zichtbaar dat Jules Verne plezier had in het spelen met natuurkunde en het verzinnen van nieuwe innovaties. Het verhaal neemt dan ook zelden een echt gevaarlijke wending, eventuele conflicten of problemen zijn snel opgelost. In veel van de vertelling volg je vooral de verwondering van prof. Aronnax als cabinegenoot van Kapitein Nemo, zoals hij getuigen is van prachtige natuurverschijnselen, nieuwe innovaties en de inventiviteit van de Kapitein.

Zoals bij veel vroege sciencefiction-titels betreft ook dit een getuigenverslag. Het verhaal is een verslaglegging zoals prof. Aronnax deze na het avontuur heeft gedaan. Dit is een leuke stijl van vertellen omdat je hierdoor deelgenoot wordt in de verwondering van het hoofdpersonage. Bijzonder hoe er als lezer een echte nieuwsgierigheid ontstaat naar meer, je wilt net als prof. Aronnax weten hoe alles werkt en eruit ziet, daardoor blijf je bladzijdes omslaan.

Kortom
Een iconische titel in het genre sciencefiction die laat zien hoe het genre als middel kan werken om wetenschap te verkennen. Het is een originele meeslepende vertelling met speculaties die inmiddels werkelijkheid zijn geworden.

Plusjes
+ De problemen waar de Nautilus tegenaan loopt lijken steeds onoverkomelijk en noodlottig. Knap zoals Jules Verne steeds met wetenschappelijke innovatie een uitweg weet te vinden en daarmee laat zien hoe wetenschap ons voorruit zal helpen.

+ Jules Verne legt stelt zijn personages soms voor onmogelijke problemen. Knap zoals hij wetenschappelijke innovatie weet te gebruiken om hen eruit te helpen.

Minnetjes
- De omgevingsbeschrijvingen zijn soms wat beperkt waardoor je je niet zo'n goede voorstelling kan maken van waar de personages zich begeven. Zo is de indeling van de onderzeeër in de vertelling soms wat verwarrend en is er blijkbaar veel bemanning aan boord waar je geen duidelijk beeld van hebt.

- Er wordt soms gehint naar de motivatie achter waarom Kapitein Nemo zich van de wereld heeft afgezonderd en zijn exploratiedrang maar deze wordt nooit écht duidelijk terwijl dit wel meer diepte aan het verhaal zou geven.