Recensie Wie was mijn moeder

Lisa Appignanesi is kort na WOII in Polen geboren. Haar ouders zijn Joods en hebben samen met haar oudere broer de oorlog overleefd. Als kind emigreert ze via Parijs naar Canada. In het eerste deel van het boek beschrijft ze haar jeugd en haar ervaringen met betrekking tot het soms opmerkelijke gedrag van haar ouders in die tijd. Op dat moment is ze nog niet geïntresseerd in de verhalen over de oorlog en later, als die interesse wel ontstaat, willen haar ouders er liever niet meer over praten. Pas na de dood van haar vader en als haar moeder vergeetachtig begint te worden, beseft ze dat ze wil weten wat er allemaal is voorgevallen. Vooral om het gedrag van haar ouders beter te begrijpen en meer inzicht te krijgen in haar eigen persoonlijkheid. Ze gaat dan op 'ontdekkingstocht' naar Polen. Langzamerhand wordt duidelijk hoe haar ouders, soms met heel veel moed, maar ook met geluk en hulp van anderen, op wonderbaarlijke wijze aan de dood zijn ontsnapt. Het geeft haar, en ook mij als lezer, veel inzicht in de gevolgen die dergelijke bizarre en angstige omstandigheden hebben op het gedrag van mensen. Ook de schrijfster, kind van na de oorlog, draagt die gevolgen met zich mee. Het boek is bijzonder goed geschreven. De schrijfster heeft veel oog voor opvallende details en weet met name het gedrag van mensen goed te duiden aan de hand van de situatie en de historie. Opvallend is bijvoorbeeld haar conclusie dat in Polen, ondanks het daar wijdverbreide anti-semitisme meer hulp werd geboden aan Joden dan in andere landen. De reden waarom alleen in dat land er de doodstraf op stond. Het boek heeft me ook veel meer inzicht gegeven in de redenen van anti-semitisme in Oost Europa en het weinig opstandige gedrag van de Joden tijdens de Holocaust. Een boeiend boek om te lezen, omdat het een eerlijk verhaal is, dat de overlevenden een gezicht geeft en veel inzicht geeft in de gevolgen voor hen en hun kinderen.