Dubieus personage in een onbekende historische context

Voor wie geïnteresseerd is in geschiedenis, en nog niet veel weet over de Amerikaanse sentimenten in de jaren dertig, is De Drie Levens van Josef Klein een aanrader. Opgetekend wordt dat fascistische denkbeelden ook in Amerika een voedingsbodem vonden, ook al was die beperkt. Er ontstond een Amerikaanse tak van het nationaalsocialisme waarin vooral geëmigreerde Duitsers actief waren, maar ook Amerikanen die in fascisten bondgenoten zagen in de strijd tegen het communisme. Tegelijkertijd ontstaat er een tegenbeweging. Antifascisten laten duidelijk van zich horen en de Amerikaanse overheid , met name de FBI, is een actieve speler in het bestrijden van de nationaalsocialistische beweging. In deze historische context speelt het verhaal zich af.
Het hoofdpersonage Josef Klein kent niet al te veel diepgang en positieve emoties worden slechts sporadisch beschreven. Het beeld ontstaat van een grotendeels in afzondering levende man, die ondanks een duidelijk gebrek aan sociale vaardigheden in zijn levensonderhoud weet te voorzien. Al te veel ruggengraad lijkt hij niet te bezitten, want ondanks de door de auteur gesuggereerde twijfel aan het nationaalsocialisme, glijdt hij als vanzelf het wereldje van de fascisten in. Het heeft er alle schijn van dat het ook pragmatisme is, wat hem naar deze beweging toe drijft. Beschreven wordt dat de Nazi's hem een stuk beter betalen dan zijn baas bij de drukkerij en in latere episodes is te lezen dat hij actief contact zoekt met de Nazi's.
Het personage wekt weinig begrip, eerder bevreemding, maar het verhaal boeit van begin tot eind. De schrijfstijl van Ulla Lenze is daar zeker debet aan. Treffend en beeldend maakt ze een meesterlijke collage van historisch materiaal en een stukje van haar eigen familiegeschiedenis. Josef Klein was haar oudoom, de beschreven broer en zijn vrouw waren haar opa en oma, de beschreven dochter van zijn broer ten slotte is haar eigen moeder.