Een interview met Mark Teijgeler

Bij tijd en wijle heb ik me door het boek heen moeten worstelen. Ben je niet bang dat er, omdat het zo diepgaand geschreven is, veel mensen voortijdig afhaken?
Mark: "Nee, al zal natuurlijk niet iedereen dit onderwerp interessant vinden. Ook is het zo dat sommige hoofdstukken, met name die in deel 2 en deel 3, interessanter of gemakkelijker goed te begrijpen zijn voor mensen die meditatie-ervaring hebben of vaker zich in dit soort onderwerpen verdiepen. Het boek is naast voor beginners ook voor gevorderden geschreven en ik denk dat met de overvloed aan belangstelling voor mindfulness en vele ‘lichtere’ meer ‘wellness achtige’ meditatieboek het ook belangrijk is mensen diepgang en verdieping bij het mediteren te kunnen aanbieden. Ik heb wel geprobeerd alles in begrijpelijke taal te schrijven en hoor afgelopen twee weken meestal dat de meesten het goed kunnen volgen en interessant vinden. Ik verwacht overigens niet dat iedereen het boek in één keer uitleest of alle hoofdstukken gaat lezen. Wie weet dat een beginner start met deel 1 en op een later moment pas andere hoofdstukken een keer gaat lezen als deze daar belangstelling of noodzaak toe heeft."

In deze drukke, hectische tijd waarin een heleboel moet en mensen vaak onder druk staan, kan meditatie voor een rustmoment zorgen. Maar, is die dagelijkse drukte en hectiek vaak ook niet nét de valkuil waardoor veel mensen niet aan het creëren van die rust- of meditatiemomenten toekomen? Denk je echt dat een drukke zakenman/vrouw tijd vrij maakt voor meditatie-oefeningen?
Mark: "Dat verschilt per persoon. Tegenwoordig zien veel meer mensen meditatie als een ingredient van hun succes. Ook vele bedrijven stimuleren medewerkers te gaan mediteren en dat niet alleen vanwege stress, maar ook om de juiste koers te kunnen varen of om creatief te zijn. Afgelopen weekend stond een groot artikel in FD waarin vele zakenmensen (ook uit de vs) aangaven regelmatig te mediteren om beter met de druk – waardoor ze zich druk en gehaast voelen - om te kunnen gaan. Vooral in de VS zie je dat hele aansprekende namen zich hard maken voor meditatie in het zakenleven. In praktijk blijkt ook dat als mensen geen tijd voor ontspanning of rust nemen ze vroeg of laat de rekening moeten gaan betalen. Voor veel topzakenmensen is meditatie daarom ook niet geheel vrijblijvend. Als ze het niet doen kan een burn-out bijvoorbeeld op de loer liggen."

Vaak wordt meditatie, net als andere vormen van bewustwording, ietwat zweverig weggezet. Ook in het boek staan behoorlijk wat uitspraken die je aan het denken moeten/kunnen zetten. Hoe zet je meditatie neer als een ‘normale’ handeling?
Mark: "Ik leg altijd uit dat het in een meditatie over niets meer of minder gaat dan met je aandacht in het hier en nu leven. Dat is helemaal niet zweverig en ik merk als ik cursus geef, ook bij bedrijven, dat iedereen wel herkent dat als ze meer in het nu leven, ze ook meer ontspanning ervaren en vaak beter gaan presteren. In het boek ben ik daarom ook in deel 1 met een hoofdstuk over flow en piekervaringen begonnen. De meeste mensen zullen herkennen uit hun eigen ervaring dat ze op de mooiste momenten van hun leven altijd in het hier en nu leven."

Is meditatie geen tijdsverschijnsel? Meditatie bestaat uiteraard al erg lang, maar kent in deze tijd weer een opleving, net als andere vormen van bewustzijnswording. Zou het zo kunnen zijn dat het daardoor maar een tijdelijk fenomeen is en op een bepaald tijdstip weer verdrongen wordt door een ander?
Mark: "Meditatie zelf is denk ik tijdloos, maar de vormen en activiteiten kunnen qua belangstelling en populariteit wel veranderen. Nu is mindfulness erg populair en misschien komt er wel t.z.t. weer een andere stroming op. Wat meditatie tijdloos en krachtig maakt is simpelweg de kracht van de oefeningen en wat het met je doet. Dit zie je ook bij yoga (meditatie in beweging) wat eind jaren negentig super populair werd en nog steeds populairder aan het worden is. Yoga is een blijvertje is omdat veel mensen er baat bij hebben en het geen trucje is. In de oefeningen kom je net als bij meditatie dichter bij jezelf en dat gevoel verkoopt zichzelf."

Wat is het verschil tussen meditatie en mindfulness?
Mark: "Meditatie is je aandacht aan het hier en nu in de oefening geven, mindfulness is meer gericht op bewust in het hier en nu leven. In mindfulness wordt veel met meditatieoefeningen gedaan, maar omvat als discipline meer dan alleen mediteren."

Wat kan meditatie je, kort gezegd, wezenlijk opleveren?
Mark: "De mogelijkheid om jezelf goed te leren ontspannen en meer ontspannen en bewust met de drukte van dagelijkse leven om te kunnen gaan."

Is het niet (te) moeilijk om de kneepjes van het mediteren te leren uit een boek, dus zonder (professionele) hulp?
Mark: "Veel mensen leren zichzelf te mediteren, maar beter is natuurlijk om ook les te volgen. Een goede tip is als je toch zelf wilt gaan mediteren dit met een geleide-cd te doen. Grootste probleem is dat mensen in het begin niet goed weten hoe het in een meditatie werkt en daardoor in slaap vallen, denken dat het niet lukt als ze nog onrust ervaren of te hard in best doen om goed te mediteren. Een of meerdere sessies met een cd of bij een leraar kan wonderen doen. Dit is ook een reden dat in mijn boek deel 1 zo groot en uitgebreid is. Daar kun je alle valkuilen en tips bij de oefeningen lezen, waardoor de kans toeneemt dat mensen wel slagen zelf te leren mediteren als ze een beetje ervaringen hebben nog meer uit de oefeningen willen halen."

Wat kunnen de valkuilen zijn van meditatie?
Mark:

• "Streven naar een specifiek resultaat of ideaalbeeld als bijvoorbeeld ontspanning en rust in je hoofd, want dat leidt je aandacht van het mediteren af
• In één sessie gelijk alles willen bereiken of denken dat door meditatie ineens al je problemen zullen oplossen.
• Sterk door je verstand gedreven worden tijdens het mediteren.
• Te streng of strikt voor jezelf zijn waardoor het niet meer leuk is
• Te hard van stapel lopen en gelijk heel veel en lang gaan mediteren."

Hoe kun je mensen die geen ervaring hebben met mediteren en er wellicht sceptisch tegenover staan ertoe verleiden zich hiermee tóch bezig te gaan houden?
Mark: "Door wetenschappelijk onderzoek naar meditatie te laten zien, voorbeelden te geven van bekende sporters of zakenmensen die mediteren, door het goed inhoudelijk uit te leggen en vooral door ze het te laten ervaren (dit heb ik vaak bij bedrijven gedaan en gaat in de praktijk heel goed als je vooraf uitlegt dat meditatie niet vaag of zweverig is)."

Is meditatie geen tijdelijke oplossing? Je kunt nu eenmaal niet 24 uur per dag alleen maar met positief denken of doen bezig zijn.
Mark: "Meditatie is geen trucje of manier van doen die je jezelf aan leert. In the end gaat het om dat je juist meer jezelf bent en vanuit je natuurlijke kracht en aandacht met de dingen omgaat. Simpel gezegd gaat het gewone leven je beter af als je beter bij de les bent. Meditatie kan soms wel als trucje of tijdelijke oplossing worden ingezet. Dat werkt dan inderdaad tijdelijk. Dit kan ook een valkuil zijn want soms moet je de problemen in je leven gewoon aanpakken en niet proberen ‘weg te mediteren.’"

Hoe weet ik dat ik ‘goed’ mediteer?
Mark: "In principe kun je niet goed of slecht mediteren zolang je gedurende de oefening de techniek van de meditatie zo goed als je kunt probeert uit te voeren. Ik heb in het boek hier een hele evaluatiesectie in deel 1 aan besteed. Je kunt wel bij jezelf controleren of je aan de techniek hebt gehouden."

Kunnen westerlingen even goed mediteren dan mensen uit oosterse landen die er veel meer mee opgegroeid zijn en er vaak anders tegenover staan?
Mark: "Tegenwoordig zijn er niet zoveel verschillen meer tussen oost en west. In het oosten is het ook druk en zijn ze ook westers geworden in hun leefstijl. Voorheen was meditatie soms wat vanzelfsprekender in oosterse tradities, maar in essentie maakt het niet uit uit welk land, traditie, geloof of cultuur je komt als je gaat mediteren. Misschien dat westerse mensen nog wel wat meer verstandelijk zijn en graag alles in een meditatie proberen te snappen, wat niet nodig is als je mediteert en het mediteren soms lastiger kan maken. Ik heb wel gemerkt dat oosterse lesmethoden voor westerse mensen soms wat lastig kunnen zijn. Daar wordt veel minder uitgelegd en moet je simpelweg naar de leraar luisteren en doorzetten. Daardoor haken veel westerse mensen af. Aan de andere kant is voor westerse mensen weer de valkuil dat ze zich teveel door hun verstand laten leiden bij het mediteren."