Even mailen met Michael Berg

Vertel eens in het kort waarover Heller gaat?

MB: Heller gaat over Tobias Heller, een mijnwerkerszoon die zich heeft opgewerkt tot een internationaal bekende televisieproducent. Aan de vooravond van zijn zestigste verjaardag wordt hij uitgenodigd voor Een goed gesprek, hét interviewprogramma van de publieke omroep. Heller is een ijdele man en neemt de uitnodiging met beide handen aan. Hij is ervan overtuigd dat het marathoninterview de bekroning van zijn carrière zal zijn. Tot hij eenmaal in de studio zit en – live op televisie – geconfronteerd wordt met de geheimen uit zijn verleden.



Is de lat hoger komen te liggen met de Gouden Strop die je vanaf de schoorsteen staat aan te gapen?

MB: De meeste druk leg ik mezelf op. Ieder nieuw boek moet beter en spannender en interessanter worden. Ik ben nog niet zo lang schrijver. Schrijven is als een ontdekkingstocht. De Gouden Strop zie ik als een bevestiging dat ik op de goede weg ben en als een stimulans om hard door te werken.



 
Door de Gouden Strop heb je je eerste bestseller op je naam staan. Toch heb je er voor gekozen het jezelf niet te gemakkelijk te maken door een zelfde soort thriller te schrijven, eentje die naadloos aansluit bij Nacht in Parijs. Met Heller sla je eigenlijk weer een nieuwe weg in. Heeft niemand je daar vanaf proberen te krijgen? Wat kunnen de lezers van Heller verwachten?

MB: Voor ik De Gouden Strop won werkte ik aan een nieuw Chantal Zwart-verhaal. Maar na drie maanden schrijven kwam de klad erin. Ik had het gevoel dat ik mezelf herhaalde en met een ‘kunstje’ bezig was. Ik belde Ilonka Reintjens (mijn uitgever) en vertelde wat er aan de hand was. Haar antwoord luidde: ‘Schrijf wat je echt wilt schrijven.’ Toen heb ik Heller uit de kast gehaald. Het idee lag er al een tijdje. Een boek over televisie. Hoe het medium iemand kan maken en breken. De hoofdrolspeler moest een televisieproducent zijn, de arena een televisiestudio en het moest een spannend verhaal worden. Ik ben gaan schrijven zonder te weten waar het zou eindigen. Als schrijver heb je in principe twee mogelijkheden. Je laat je leiden door de plot of je laat je leiden door het karakter van de hoofdpersoon. Het is het laatste geworden. Tobias Heller is de hoofdpersoon. Het verhaal wordt door hem verteld. In de ik-vorm. De setting lijkt een beetje op die van Het diner. Maar in plaats van een restaurant zit Heller in een studio waar hij niet uit kan en tegenover een journaliste die zijn werk ooit ‘de strontbuis’ heeft genoemd. Maar hij is ijdel genoeg om daar overheen te stappen en zich drie uur lang door haar te laten interviewen. De lezer beleeft wat Heller die drie uur allemaal meemaakt en denkt. Herinneringen aan zijn jeugd in een Zuid-Limburgse mijnwerkerskolonie met een dominante, gewelddadige vader, herinneringen aan een warme zomer op een Grieks eiland. Tegelijkertijd is er de strijd tussen Heller en de interviewster die over zijn rug carrière wil maken. Meer vertel ik er niet over. Ga het boek maar lezen.



Heller gaat over een televisieproducent aan het eind van zijn carrière. Je komt zelf uit omroepland. Wie had je in gedachten toen je Heller begon vorm te geven? Oftewel zullen wij er een Bekende Nederlander in herkennen?


MB: Natuurlijk. Heller gaat over een man die stinkend rijk is geworden met het bedenken en verkopen van televisieformats. In die sector zijn nogal wat mensen actief in Nederland. En zeer succesvol. Natuurlijk heb ik aan die heren (het zijn allemaal heren) gedacht. En ook bij het modelleren van de uit de grachtengordel afkomstige interviewster die de provinciale Heller aan de tand voelt lagen de voorbeelden voor het oprapen. Er valt dus genoeg te herkennen. Maar het blijft een roman. Met andere woorden: iedere overeenkomst met bestaande personen of situaties berust op toeval.



Met het winnen van de Strop heb je ook een plaatsje in de Schaduwprijsjury “gewonnen“. In je column voor de Thriller 10-daagse op Crimezone breek je een lans voor je Nederlandstalige collega's. Je zegt dat veel oorspronkelijk Nederlands werk vergelijkbaar en zelfs beter is dan veel vertaalde thrillers die je de laatste jaren las voor CZ. Wat maakt een thriller goed, of zelfs beter dan anderen en hoe heb je die eigenschappen in bijvoorbeeld Heller verwerkt.

MB: Een thriller is goed wanneer de lezer niet meer wil ophouden met lezen. Een duivelse klus voor de schrijver en een schaakspel op meerdere borden. Het verhaal moet spannend zijn, de karakters moeten leven, het onderwerp moet relevant en interessant zijn, de locaties moeten tot de verbeelding spreken, er moeten genoeg plotwendingen in het boek zitten om de lezer regelmatig op het foute been te zetten, geen overbodige handelingen, uitweidingen of herhalingen – schrappen, schrappen, schrappen! – , een stijl die als een mes door een pakje boter snijdt, een compositie die staat als een huis, en alles wat beschreven wordt – hoe extreem ook – moet geloofwaardig zijn. Als een thriller (of een spannende roman) écht goed is, moet je het boek nadat je het hebt dichtgeslagen nog dagen onder je huid voelen. Dat is mijn ideaal. En als je begint met schrijven weet je dat dat ideaal onbereikbaar zal blijven maar probeer je er toch zo dicht mogelijk in de buurt te komen. In hoeverre dat met Heller gelukt is laat ik aan de lezers over.



Eigenlijk is het heel simpel. Om tegenwoordig een bestseller te ‘scoren’ moet je of bij De Wereld Draait Door zitten, of een boek schrijven over een aan lager wal geraakte profvoetballer, of een dramatisch persoonlijk verhaal publiek maken of een lekker wijf zijn. Tja... Hoe nu verder Michael?

MB: Tja, misschien nog een keer een prijs winnen of hopen dat Matthijs van Nieuwkerk (oud studiegenoot overigens!) me belt. Nee, grapje! Natuurlijk is het zeer moeilijk om een bestseller te scoren. Het is dringen aan het boekenfront. Als je alleen al ziet hoeveel bekende auteurs in februari met een nieuw boek komen. Alles moet op zijn plek vallen. De titel, de cover, de inhoud van het boek. De boekhandel moet je zien zitten en durven inkopen. Na het winnen van De Gouden Strop kennen ze nu gelukkig mijn naam. Dat scheelt. En gelukkig word ik gesteund door een uitgever die alles uit de kast haalt om het boek onder de aandacht van het publiek te brengen (radiospotjes, posters, een boektrailer). Daar zal het niet aan liggen. Maar succes valt niet te plannen. Je kunt alleen maar ongelooflijk je best doen en geen kans onbenut te laten. De rest is aan de goden. Of zoals ze hier in het dorp zeggen: on verra.



Over een ding zullen we het eens zijn, televisie helpt enorm in de verkoop van het boek. Vertel zelf maar: waarom zouden de redacties van DWDD en P&W het toch moeten overwegen om jou uit te nodigen?

MB: Omdat het boek over televisie gaat, over hun eigen vak, over de wereld die ik heb achtergelaten om in Frankrijk boeken te gaan schrijven, over wel of niet voorgekookte interviews, over live-uitzendingen, over gasten die er alles voor over hebben om maar op de buis te verschijnen, over publieke versus commerciële omroep, over de eeuwige strijd tussen cultuur met een grote C en met een kleine c, over de provincie versus de grachtengordel. Maar Heller is ook een familie-epos, een boek dat gaat over vaders en zonen, over liefde en macht en ijdelheid. Me dunkt. Als ik in de redactie zat, zou ik het wel weten. Goed, toegegeven, ik ben geen ‘lekker wijf’, maar er kijken ook vrouwen naar DWDD en P&W. Ik ben een man. Voor mijn leeftijd zie ik er nog patent uit. Maar dan moeten ze me wel snel uitnodigen voor het verval inzet.




Polare heeft haar deuren gesloten. Uitgeverijen moeten keihard ingrijpen met voor de branche ongekend drastische reorganisaties. Ebooks worden bij duizenden gratis aangeboden en de Nederlandse overheid weigert het om illegaal downloaden zelfs maar ietsje lastiger te maken en er wordt zelfs gefluisterd over het verkorten van het auteursrecht. Heeft dat invloed op je humeur of doet de Franse zon wonderen? Hoe zie jij de toekomst?

MB: Het is duidelijk dat er het een en ander moet veranderen. Investeringsmaatschappijen en andere grote graaiers moeten begrijpen dat het boekenvak geen branche is waar je even snel een hoop winst uithaalt om vervolgens de boel te laten instorten. Wie met boeken uitgeven geld wil verdienen moet de lezer serieus nemen en niet voor snel succes gaan. Over die ontlezing waar veel cynici het over hebben geloof ik niks. Er wordt nog steeds gelezen, alleen komt een hoop van dat leesgedrag niet terug in de verkoopcijfers, o.a. door illegale downloads en sites als Amazon.com waardoor het geld naar het buitenland verdwijnt. De politiek zou zich moeten schamen dat ze al die bibliotheken sluiten. Dat is pas echt kortzichtig. En wat betreft het inkorten van het auteursrecht… Schrijvers leven kennelijk van de wind. Nou, niet dus. Maar ik laat mijn humeur niet verpesten. Buiten schijnt de zon en ik heb zin om aan een nieuw boek te beginnen.



Vorig jaar organiseerde je de Nederlandse Berg-etappe. Heb je voor de promotie van Heller nog bijzondere plannen de lezer op te zoeken, oftewel waar vinden we Michael Berg de komende maanden?

MB: Begin maart ben ik in Nederland voor interviews met de pers. Eind mei kom ik naar Amsterdam om de Schaduwprijs uit te reiken en doe ik mee aan het weekend van de Nederlandse Thriller dat de opmaat vormt voor de Maand van het Spannende Boek. Waar en hoe gaan we nog bekijken. Maar wat mij betreft graag iets met zoveel mogelijk lezers.




Heb jij nog een vraag voor onze lezers? Zij mogen onder dit artikel daarop reageren.

MB: Wat verwachten jullie van een ‘spannend’ boek of van een thriller? Zoek je actie, inhoud, sensatie, diepgang, verstrooiing of confrontatie? Wil je snel leesvoer of juist niet? Moet het verhaal zich in Nederland afspelen of in het buitenland, en in dat geval: waar het liefst? Hoeveel seks wil je hebben? En hoeveel geweld? Wil je ontroerd worden of bang gemaakt worden? Kortom: wanneer is voor jullie een thriller ‘geslaagd’? Ben benieuwd naar de antwoorden.