Hoe gaat het nu met... Jelmer Jepsen?
Drie jaar geleden debuteerde ik compleet onverwacht. In een opportunistische bui had ik wat A4-tjes opgestuurd naar een literair agent, een half jaar later tekende ik dankzij hem een contract bij Prometheus. Weer een half jaar later lag mijn debuut in de winkel. Ik had geen idee waar ik in beland was. Daarom hier wat tips voor de debutant in spé die ik destijds graag zelf gekregen had, in willekeurige volgorde.
Je eigen gevoel klopt altijd. Kill your darlings is geen mythe. Op social media zitten omdat je zo meer PR zou genereren is dat wel. Liever iets kort 'tellen', dan lang en geforceerd 'showen'. Je hebt inhoudelijke redacteuren en tekstredacteuren. Met de eerste heb je vaak trammelant, de tweede moet je eeuwig dankbaar zijn. Ga in Amsterdam wonen. Het wel of niet mooi vinden van de cover van je boek is een subjectieve aangelegenheid en daarmee totaal onbelangrijk voor het verdere succes. De keuze van een goede titel is dat niet. Luister naar alles wat Daan van der Valk zegt. Koop een hond. Zeg nooit je vaste baan op. Vertrek weer zo snel mogelijk uit Amsterdam. Schrijf nooit als je dronken bent. Geef je hoofdpersoon een hobby of eigenschap die jij zelf ook hebt. Lees alles wat je geschreven hebt minstens vijftig keer terug voor je het aan wie dan ook laat lezen. Leer jezelf een warme, begripvolle lach aan die je inzet wanneer iemand meedeelt dat hij je boek niets vond. Schrijf nooit toe naar een bepaald aantal woorden; af is af. Als de uitgever in de brochure neerzet dat de release van je boek gepaard zal gaan met 'interviews en aandacht in de media' geloof dat dan niet. Google nooit naar hoe het andere debutanten vergaat. Beantwoord iedere (digitale) vraag die je krijgt van je lezers. De dag na het uitkomen van je debuut verandert er niets in je leven. Verstop paaseieren in je boek: grappen, dubbele bodems, verwijzingen of bewuste inconsequenties die alleen jij of een zeer oplettende lezer herkent. Sla iedereen die vraagt wanneer je boek in DWDD besproken wordt keihard met vlakke hand in het gezicht. Kijk nooit meer DWDD en ga in dat uur lekker schrijven. De eerste keer dat je je boek open slaat nadat het van de drukker terug is zie je meteen een hele grote fout. Dat je een boek kunt schrijven betekent nog niet dat je ook columns kunt schrijven. De correcties van je inhoudelijk redacteur zijn in feite adviezen; jij beslist. Het Boekenbal is geen reet aan. Geef de exemplaren van je debuut die je gratis van je uitgever krijgt weg aan wildvreemden, of laat ze met een aardige boodschap erin achter in treinen en bushokjes. Laat iemand anders dan jijzelf beslissen over de definitief te gebruiken auteursfoto. Ontdoe je manuscript minstens een keer per week voor 90% van de woorden 'nog' en 'even', en alle vervoegingsvormen van de werkwoorden 'kijken', 'denken' en 'lopen'; ze voegen nagenoeg nooit wat toe. Nog even denken hoor… eens kijken…heb ik nog meer tips? O ja. Ontsmet je toetsenbord regelmatig. Prik af en toe een woord in een willekeurig tijdschrift en begin daar een nieuwe alinea mee. Een uur doelloos naar je scherm staren is heerlijk. Als mensen denken zichzelf te herkennen in een van je personages, bevestig dit dan. Back altijd alles vierhonderdtachtig keer up. Meer mag ook, minder niet. Leg je hele manuscript regelmatig weken weg en kijk er niet naar om, maanden is nog beter.
En nu zou ik best heel positief af willen sluiten met een laatste empatische, hoopvolle tip zoals: boven alles geniet! Maar dat zou een leugen zijn. Schrijven en debuteren is niet genieten. Het is keihard werken, een hel van onzekerheid en tegenslagen, om over de opbrengsten en inkomsten nog maar te zwijgen. Maar o, wat is het verder leuk.
Jelmer Jepsen (1976) debuteerde in 2013 met de roman Vallen als het heet is. In 2015 volgde De Circusvrouw. Zijn derde boek staat gepland voor januari 2017. De eerder gepubliceerde Hebban-columns van Jelmer vind je hier.
Lees ook: Hoe gaat het nu met... Stefan Popa?
Hoe gaat het nu met... Anne Eekhout?
