Hold the fort, of: hoe ik het Boekenbal miste

Ik wist wel dat het Boekenbal populair is, maar dat het zo geliefd is, wist ik niet. En dat terwijl de boekverkoop alsmaar omlaag gaat.

Jarenlang hoefde ik geen enkele moeite te doen om een kaartje te bemachtigen. Als je bij een uitgever in dienst bent ga je naar het Boekenbal, of je nou zin hebt of niet,  want dat hoort erbij, dat moet. Terwijl iedereen me benijdde vanwege mijn felbegeerde kaartje, had ik zelf eigenlijk helemaal niet zo’n zin in mijn eerste Boekenbal. En dan moest ik me ook nog eens uitsloven voor een passende outfit.

Dat gevoel sloeg snel om toen ik er eenmaal was, het was namelijk best leuk. Ik zag allerlei mensen die ik, al dan niet alleen van gezicht, kende, ik was als een dolle aan het groeten en kussen  en voerde allerlei gesprekken die nergens over gingen, zoals dat hoort op het Boekenbal. Niet alleen heb je het helemaal nergens over, gesprekken worden ook voortdurend onderbroken omdat jij of degene met wie je staat te praten iemand anders ziet om een gesprek mee te voeren dat nergens over gaat. Als je een coherent gesprek hebt gevoerd, is je Boekenbal zeker niet geslaagd.

Tijdens het Boekenbal barst de hele Stadsschouwburg uit zijn voegen van de boekenvakkers, hoewel er natuurlijk ook niet-boekenvakkers zijn, maar dat is een minderheid. Voor de niet-boekenvakkers wordt een keuze gemaakt  uit de categorie ‘spraakmakend’, of ‘hoge decoratiewaarde’, dat concludeer ik althans op basis van mijn observaties gedurende de jaren.  Zo heb ik Viktor en Rolf een keer zien rondlopen, enigszins verweesd  -- zo te zien vonden ze het toch een wat armoedig uitgedost gezelschap. Of Ayaan Hirshi Ali, in een prachtige jurk (helaas was ze er niet in hetzelfde jaar als Viktor en Rolf). Ik heb ze er nooit gezien maar ik vermoed dat ook Dikke Dennis, Anouk, Britt en het voltallige Kane zomaar op het bal aangetroffen zouden kunnen worden, ter decoratie en opluistering. Het hoort allemaal bij het grillige uitnodigbeleid van de CPNB dat voor iedereen behalve voor Wietske ‘ticket-bitch’ B. (die zich al sinds mensenheugenis bezighoudt met de kaartjes voor het bal) ondoorgrondelijk is.

Het hele Boekenbal is omgeven met rituelen, alles is traditie en als er iets verandert, verlies je meestal ook iets. Het was dus nogal schokkend dat de opening van de Boekenweek en daarmee het Boekenbal, verschoven werd van dinsdag naar vrijdag. Het idee daarachter is, zo vermoed ik althans, dat iedereen de volgende dag vrij is en dus kan uitslapen. Maar we zijn hierdoor ook iets kwijtgeraakt: een essentieel onderdeel van het Boekenbal, dat bestond uit met een kater op je werk zitten en vertellen wie je gezien en gesproken had, wat je hebt meegenomen van de decoratie en hoe laat je thuis was.

Juist toen ik er elk jaar naar uit begon te kijken, kwam er een eind aan de vanzelfsprekendheid van mijn Boekenbalkaartje. Ik werd freelancer, en de CPNB houdt geen bestand bij van hardwerkende en voor het literair bedrijf broodnodige freelancers. En zo valt de freelancer dus weer eens buiten de boot.
Een paar keer heb ik via een uitgeverij een kaartje voor het bal ontvangen. De eerste keer mocht ik zelfs van tevoren mee uit eten (ook een traditie bij veel uitgeverijen). Maar de tweede keer moest ik de uitnodiging laten schieten: ik had een onverbiddelijke deadline.
Misschien heb ik een te sterk ontwikkeld verantwoordelijkheidsgevoel om het werk te laten schieten voor het Boekenbal, of misschien had ik mijn planning niet helemaal op orde, maar hoe dan ook ging ik die keer niet. Wel haalde ik met een raar triomfantelijk gevoel de deadline. Ik kan niet anders zeggen dan dat het heroïsch en heldhaftig voelde. Iedereen die in de boeken werkt was aan het feesten behalve ik: I held the fort. En daarbij had ik geen enkel gesprek hoeven voeren dat nergens over ging, ik was niet de volgende dag met een kater aan het werk, ik had niet als een kip zonder kop door de gangen gerend en ik had niet over een outfit na hoeven denken.
Het is wel duidelijk, het heeft alleen maar voordelen als je niet gaat.

En toch was ik liever wel naar het Boekenbal gegaan.

'Lettertype' werkt al jarenlang als schrijver, freelance redacteur en promotor voor uitgeverijen. Met de nodige zelfspot en een kritische blik bekijkt ze de boekenwereld en de rol die ze daarin speelt. Op Hebban deelt ze zowel de voor- als de nadelen van freelancen.