Nieuws /
Imagine filmfestival - Ex Machina
Caleb (Domhnall Gleeson), een vierentwintigjarige programmeur, kan zijn geluk niet op wanneer hij een grote prijs wint. Hij mag een week doorbrengen met de oprichter van de internetgigant waar hij voor werkt, de geniale maar excentrieke Nathan (Oscar Isaac). Een helikopter zet hem af in de bergen, waar Nathans woning/laboratorium diep in de rotswand ingegraven ligt.
Als hij Nathan eenmaal gevonden heeft, komt Caleb erachter dat zijn prijs geen vakantie is, en zelfs geen kans om zijn baas te ontmoeten. Nathan denkt dat hij een computer heeft ontwikkeld met kunstmatige intelligentie, en hij wil dat Caleb zijn uitvinding test. En dus stelt hij Caleb voor aan Ava (Alicia Vikander), een robot die de gedaante heeft van een jonge vrouw. 
Caleb en Nathan debatteren over de vraag of Ava echt een onafhankelijk, zelfstandig denkend wezen is, of een slim geprogrammeerde machine. Maar al snel begint Nathan ook andere vragen op te werpen. Als we erin slagen intelligent leven te creëren, wat betekent dat dan voor ons? Maakt het ons tot goden, of zijn we alleen ongelooflijk arrogant? Welke plichten hebben we tegenover dat nieuwe leven? En hoe zal het ons zien? Als meesters – of als overbodig?
Schrijver en regisseer Alex Garland ondersteunt de thema’s van zijn verhaal sterk visueel. Het contrast tussen natuur en technologie is overal. Nathan en Caleb voeren hun discussies in de bergen, bij een rivier, onder een gletsjer. Binnenshuis contrasteren natuurlijke materialen en onbewerkte rotswanden met glas, staal en computertechnologie. Ava – die altijd van Nathan en de buitenwereld gescheiden is door glazen wanden – heeft menselijke handen en voeten en een menselijk gezicht. Maar het grootste deel van haar lichaam (inclusief haar schedel) is transparant en haar metalen skelet is duidelijk zichtbaar. Maar juist die transparantie geeft haar iets kwetsbaars en, paradoxaal genoeg, iets menselijks.
Ondanks de indrukwekkende vergezichten en de CGI die gebruikt is voor Ava’s lichaam is Ex Machina kleinschalig. Het is bijna opgezet als een toneelstuk. Alles speelt zich af op één locatie, en er zijn maar vier karakters, van wie er een (Nathans huishoudster Kyoko, gespeeld door Sonoya Mizuno) geen dialoog heeft. De spanning komt voort uit de interactie tussen de karakters. Nathan is tegelijkertijd een visionair genie, een fitnessfanaat en een dronken bruut. Caleb bedoelt het goed, maar heeft altijd meer in de digitale wereld geleefd dan in de echte en is niet opgewassen tegen de situatie. En Ava is een fascinerend mysterie. De vraag wordt meer en meer wie wie bespioneert, wie wie manipuleert en wie wat verbergt.
Ex Machina is op zijn best in de details. De manier waarop Garland spanning opbouwt via kleine dingen. Matglazen deuren die soms wel en soms niet opengaan, verboden ruimtes, stroomstoringen, een onverklaarde barst in het veiligheidsglas. Een macabere discodans van Nathan en Kyoko. De manier waarop Ava, als ze menselijker – en aantrekkelijker – probeert te zijn voor Caleb, dikke wollen sokken aantrekt, een oude bloemetjesjurk en een vest waarvan ze de mouwen over haar handen trekt. Vikander zet haar neer als dame in nood, niet als seksbot, en de groeiende band tussen haar en Caleb vormt het hart van het verhaal.
De trage opbouw en de nadruk op het kleine en op de menselijke aard zal niet iedereens smaak zijn. Je moet een beetje geduld hebben en de film de kans geven spanning op te bouwen. Maar hij is erg mooi gemaakt en goed geacteerd. En als je eens iets anders wilt dan enorme sets en explosies en CGI omwille van de CGI is hij beslist de moeite waard.
