De nachtelijke overpeinzingen van Isa Maron

De vierdelige thrillerreeks van Isa Maron wordt nu gecomplementeerd met de publicatie van Eindspel. Op Hebban is er al een paar weken discussie onder lezers die het voorrecht hebben deze nieuwe thriller te lezen, want zij stellen het omslaan van de laatste pagina van Eindspel het liefst nog even uit. Om terug te blikken op haar 'Noordzeemoorden'-reeks legde ik de thrillerschrijfster een aantal uitspraken voor. Van haarzelf en haar eigen personages, maar ook van andere thrillerschrijvers en het ambacht dat zij delen: het creëren van een fictieve wereld die soms akelig dichtbij de werkelijkheid komt.

Kabouter Waarom

"Dit is veel beter dan een krimi op tv. Daarin wordt dit deel van het verhaal overgeslagen, beginnen de beelden als het lint al hangt en er een massa mensen in witte plastic pakken rondloopt. Maar die eerste minuten, meteen nadat het lijk gevonden is, daar is ze altijd benieuwd naar geweest. Zo voelt dat dus, die stilte voor de storm." 
(Kyra Slagter, Galgenveld)  

'Wat doe je als je een lijk vindt? De politie is natuurlijk niet meteen ter plaatse. Daar sta je dan in je eentje met een lichaam in de buurt. Er gebeurt even niks, terwijl korte tijd later een grote hoeveelheid onderzoekers aan de slag gaat. Ik zou dicht in de buurt willen blijven – zo van: ik laat je niet alleen – maar ik zou het ook griezelig vinden. Kyra benadert het vooral analytisch. Ze begint meteen met een onderzoek. Ze is koel, maar ze vlucht ook in details en feitjes omdat ze bang is voor de betekenis van het grote plaatje. Ze zoekt immers haar zus en vreest voor haar lot.'

"Ik lok de lezer uit de tent. Ik heb persoonlijk niet zoveel met conventies, ik houd er wel van om de boel overhoop te schoppen en dan te kijken wat er gebeurt. Mensen wakker schudden."
(Isa Maron, interview Hebban 2015)  

'Ik stel graag vragen. Op de basisschool kreeg ik in een musical niet voor niets de rol van Kabouter Waarom. Waarom krijg je een 1 als je een toets mist op school en niet een 10? Als je een 1 hebt moet je steeds aan het hoofd van de docent zeuren om in te mogen halen, die docent boeit het niet, het is niet zijn probleem. Als je een 10 hebt denkt de docent ineens: shit, die moet ik nog over laten maken. Ik probeer dingen vaak andersom te benaderen, buiten de lijntjes te kleuren. Niet iedereen vindt dat even prettig, het is soms confronterend, of ongemakkelijk om de gebaande paden los te laten. Kyra is heel eigenwijs en eigengereid. Lezers vinden haar irritant. Ik niet. Ze is een soort Kabouter Waarom.'

"Is niet alle geweld zinloos? Is het begin van de ketting niet altijd een zinloze daad? Als je met geweld verdedigt of verdedigen moet, is geweld dan ineens wel zinvol geworden? Kon geweld maar gestopt worden voordat het zinvol werd, als zoiets al bestaat." 
(Maud Mertens, Eindspel)  

'Bij de waargebeurde zaak die Mertens in Eindspel onderzoekt, vraagt denk ik iedereen zich af: hoe is het in godsnaam mogelijk dat je twee bejaarden mensen met zoveel geweld om het leven brengt? Als ik het nieuws zie, of de krant lees, vraag ik me dat ook steeds af. Geweld begint ergens, maar waar? Als iemand jou aanvalt, mag je je verdedigen. Maar waarom valt iemand jou aan? En als vervolgens weer iemand reageert op jouw geweld, mag dat dan ook?

Soms denk ik wel eens: iemand moet even op de pauze-knop drukken, zodat we tot rust kunnen komen, met elkaar kunnen praten. Niet al het geweld wordt gepleegd door gewetenloze psychopaten die niet voor rede vatbaar zijn. Wat als de redelijke mensen, mensen die wel empathische gevoelens en een geweten hebben, op een respectvolle manier met elkaar in gesprek zouden gaan – dan moet er toch een alternatief zijn voor al dat geweld?'

"Dan ga ik op een gegeven moment als een neurotisch typje de gordijnen dichtdoen en een kaarsje aansteken om mezelf gerust te stellen. Het is vreemd om in het hoofd van zo’n verdorven persoon te zitten. Het idee dat deze mensen rondlopen zonder dat het ons opvalt, is verontrustend." 
(Isa Maron, interview Hebban 2015)  

'Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 100 mensen psychopaat is. Iemand zonder inlevend vermogen, zonder angst, zonder geweten, maar wel charmant, manipulatief, een uitstekend toneelspeler. De psychopaat zal er alles aan doen om het eigenbelang te dienen en zijn zin te krijgen. Hij of zij kan wel voor anderen zorgen, hij heeft bijzonder goede voelsprieten voor wat sociaal wenselijk is. Daarom hoor je vaak: ‘wát, die persoon?! Maar die is zo’n leuke ouder, actief in de gemeenschap.’

In zeldzame gevallen wordt een psychopaat een moordenaar. Meestal is het gewoon die oplichter die mensen er in luist, de autoverkoper die het niets boeit als jouw nieuwe auto aan het eind van de straat al kapot gaat, of iemand in de zakenwereld die rücksichtslos tekeer gaat. Wij zijn verontwaardigd, begrijpen het niet, maar de psychopaat kan zichzelf gewoon in de spiegel aankijken. Hij voelt geen schaamte of schuld, sterker nog, hij heeft groot gelijk. Dat soort mensen zijn een soort olievlek van ellende. Plaats ze in een systeem zoals bijvoorbeeld de bankenwereld, en de wereld stort in een financiële crisis.'

 Lees verder op pagina 2