Interview Leonard Rosen

Na vele non-fictie boeken is Een en al chaos de eerste thriller van de Amerikaanse Leonard (‘Len’) Rosen. In dit boek maken we kennis met Interpol-agent Henri Poincaré. Hij is in Nederland op het moment dat een bizarre bomaanslag één kamer uit het Amsterdamse Ambassade Hotel blaast: de kamer van wiskundige James Fenster. Poincaré wordt op de zaak gezet en het spoor leidt hem over de hele wereld. Hij heeft verschillende verdachten, en begint net vooruitgang te boeken als zijn gezin doelwit blijkt te zijn van een gevaarlijke oorlogsmisdadiger die dankzij Poincaré achter de tralies zit. Wanhopig en tot het uiterst getergd realiseert Poincaré zich dat de chaos van deze zaak beheerst wordt door verbanden die hij nooit had vermoed…

Fractals
In de chique lounge van het Ambassade Hotel vertelt Len Rosen me over hoe hij ertoe kwam dit boek te schrijven. ‘Ik was met het vliegtuig op weg van Boston naar Los Angeles, toen ik uit het raampje keek en opeens dit zag: boerenland. Akkers’ (op zijn iPad laat hij me een foto zien van deze akkers). ‘Kijk, dit hier zijn stenen, daar kunnen de boeren dus niets op verbouwen. Vandaar dat je een patroon kunt ontdekken. Waar lijkt het volgens jou op?’ Zonder op antwoord te wachten gaat hij verder: ‘Toen ik het zag moest ik denken aan een arm met een hand en vingers. Maar goed, dit alles vergat ik al snel weer. Tot ik over de Rocky Mountains vloog en weer hetzelfde patroon ontdekte.’
Hij laat me een foto van bergkammen zien. ‘En weer datzelfde patroon zie je bijvoorbeeld bij bomen, met hun takken. En dit’, er verschijnt een foto van een bloeddoorlopen oog, ‘zag ik toen ik ’s avonds in mijn hotel in LA was, mijn ogen waren droog en ik deed er druppels in: hetzelfde patroon van aders in mijn oog. Dus toen dacht ik: dit is vreemd, dit is een mysterie. Waarom zou een bliksemschicht lijken op de aders in een mensenlichaam? Eigenlijk hebben ze geen connectie. Maar als je naar een scheur in de muur of op de stoep kijkt, zie je ook hetzelfde patroon. Ik vond dat echt heel raar.
Daarom besloot ik research te gaan doen. Ik ontdekte dat er een groep wiskundigen bestaat die dit fenomeen ‘fractals’ noemen, het is ontdekt door Benoit Mandelbrot. Deze foto’s lijken op elkaar, maar wiskundigen zien dezelfde patronen zelfs in de financiële markten, in het weer, in de hartslag, echt heel bijzonder. Toen ik door het land reisde en deze beelden zag, dacht ik: ik kan niet de eerste zijn die dit ziet. Er zit hier een verhaal in.’

Ingewikkelde theorieën
‘Het moest een mysterieverhaal zijn vond ik, een detective. Ik begon zelf veel thrillers en detectives te lezen (daarvoor las ik vooral literatuur in verband met mijn werk als literatuurprofessor) en ik besloot dat dát het moest worden, een combinatie tussen een thriller en een mysterie. Een verhaal dat het raadsel van wat ik in dat vliegtuig had gezien, kon dragen.

Ook begon ik de patronen die ik had gezien tijdens mijn reis door de VS te bestuderen. Ik dacht bij mezelf: ik moet er meer over weten, ik moet de lezer ten minste één stap voorblijven. Dus ging ik online op zoek naar boeken over deze theorie. Eerst zocht ik op de website van Benoit Mandelbrot, de uitvinder van de theorie over fractals. Maar het boek dat hij geschreven had was veel te moeilijk voor mij. Ik zocht online naar andere boeken die konden helpen, maar nog steeds begreep ik niet alles. Ik e-mailde de maker van een boek en een website over het onderwerp, ervan uitgaande dat hij een professor ergens was. Ik vroeg of hij iemand kon aanbevelen als tutor om met me door zijn boek heen te werken. Hij zei meteen: “Ik help je wel!” En zo werd James D. Jones, een gepensioneerd marineofficier van de US Navy, mijn wiskundeleraar gedurende zes maanden. We werkten samen online door het boek heen dat hij geschreven had en twee keer per week hadden we een telefoongesprek van een uur of anderhalf en gaf hij me huiswerk op. En zo heb ik veel geleerd over fractals.

Maar er zitten ook andere theorieën in het boek, bijvoorbeeld over evangelische christenen die geloven dat het einde van de wereld eraan komt. En het specifieke explosief dat ik nodig had om slechts één hotelkamer op te blazen. Ik heb vooral veel boeken gelezen over deze onderwerpen en heel veel research gedaan! Het duurde dan ook 5 jaar om dit boek te schrijven.’

Foto’s in een thriller
Opmerkelijk in deze thriller is dat er foto’s en plaatjes inzitten. Rosen legt uit: ‘Waarom zou bliksem lijken op de aderen in mijn lichaam? Als je het niet voor je ziet is het gewoon haast onmogelijk om het je voor te stellen. Het is vreemd en mooi, maar vooral vreemd. Ik besloot dat ik foto’s in het boek wilde. Mijn redacteur vond het prima, maar ik had te veel foto’s uitgekozen. Ik moest helaas zo’n 60 procent van de foto’s weglaten. Er zitten nu zo’n 25 foto’s in het boek. Op dat moment vond ik het natuurlijk niet leuk dat er zoveel foto’s uit moesten, maar nu denk ik: ja, dat is wel goed geweest. Want je wil dat het verhaal op zichzelf staat, en je wilt de lezer niet te vaak laten stoppen met lezen. Dus uiteindelijk was het een goede keus.’

Amsterdam
‘Ik koos voor Amsterdam als de plek waar het verhaal begint omdat ik erg op deze stad gesteld ben. Vijf jaar geleden ben ik hier met mijn vrouw en zoons geweest, we verbleven een week in het Ambassade Hotel. Ik hou echt van deze stad, ik voelde me er gelijk thuis. Dat voel ik nu ook weer. Het eerste wat ik zou doen als ik hier zou wonen, is een fiets kopen. Het is gewoon een perfecte stad: het is oud, heeft veel historie en toch is het zo modern als elke andere Europese stad. Ik bewonder Amsterdam echt. Daarbij is dit waarschijnlijk de Europese stad die ik het beste ken.
Toen ik het verhaal eenmaal in mijn hoofd had, wilde ik ook dat het een internationaal karakter zou krijgen. Dus de hoofdpersoon moet zich verplaatsen. Als Henri Poincaré gewoon voor de politie in een land had gewerkt, had hij niet kunnen reizen. Dus ik wilde dat zijn werk in Lyon was, want daar is het hoofdkantoor van Interpol wereldwijd. En hij is de achterkleinzoon van een Franse wiskundige, vandaar besloot ik: hij moet Frans zijn. Maar hij kent Amsterdam wel goed, hij is er voor zaken als het boek begint in het Ambassade Hotel met een explosie. In de kamer waar ik nu weer verblijf! Misschien is het toeval, dat weet ik niet… Het boek is vertaald in het Nederlands en in het Turks. En een van de uitgevers die het boek oppikte was De Arbeiderspers, de uitgeverij die hier schuin tegenover het hotel zit. Of dat allemaal toeval is… Ik weet het niet.’

Henri Poincaré
‘Mijn hoofdpersoon Interpolagent Henri Poincaré is de achterkleinzoon van de bekende wiskundige Henri Poincare (1854 -1912). Zijn overgrootvader was de eerste die begreep dat er een functie is in de chaos en toevalligheden in de natuur. Het was belangrijk voor mij dat Poincare een wiskundige achtergrond had waarop hij dingen kon baseren. Op school realiseerde hij zich dat hij niet goed genoeg was in wiskunde om echt iets te kunnen betekenen, dat hij beter was in het oplossen van puzzels. Dus dat doet hij nu als Interpolagent: puzzels oplossen.
Maar ik heb hem niet gebaseerd op een echt persoon, ook niet op mezelf. Maar ik heb hem natuurlijk bedacht, gecreëerd, net als alle andere personages. Dus er is wel een deel van mij vertegenwoordigd in het boek.’

Méér Poincaré
‘Ik werk op dit moment aan een nieuw boek met Henri Poincaré in de hoofdrol. Hij wordt flink toegetakeld in Een en al chaos, en vraag zich af of hij met pensioen moet gaan. Maar in het nieuwe boek ga ik een stapje terug. Het gaat over Poincaré in zijn jonge jaren, hij werkt aan zijn eerste zaak. Hij is 28 jaar, een monteur en nog geen Interpolagent. Het verhaal begint ook weer in Nederland, deze keer in het Noorden bij Terschelling, de Waddenzee. De getijden zijn daar heel extreem, als het eb is ligt het droog, als het vloed is stroomt het weer vol. Maar wat nu als het vloed wordt en er iemand vast zit? Caught in the middle… Dan is er geen hoop meer. Dat fascineerde me dus mijn volgende boek zal daar beginnen, op Terschelling.’