Interview Meg Gardiner

De donkerharige Meg Gardiner is mooi, groot, typisch Amerikaans, heeft bruine ogen en prachtige witte tanden die ze veelvuldig bloot lacht. Ze werd geboren in 1957 in het midden van Oklahoma maar verhuisde als kind al naar Santa Barbera in Californië. ‘Ik groeide op aan het strand in een huis vol boeken. Mijn vader was docent in de Engelse taal en letterkunde. Ik deed eigenlijk maar twee dingen: lezen en op het strand spelen. Mijn ouders stamden af van de cowboys en indianen, ooit elkaars tegenpolen, maar gelukkig verenigd in een huwelijk.’
Ze vertelt dat haar overgrootouders dus op paarden galoppeerden over de prairie. ‘Het enige dat ik daar van meegekregen heb is dat ik als kind graag boeken over kleine meisjes met pony’s las (haha).’
Net als elk meisje in die tijd las ze de Nancy Drew mysteries en later stapte ze over op de Science Fiction van Ray Bradbury. ‘Een schrijver vol passie,’ zegt Gardiner, die dat zelf een van de belangrijkste ingrediënten voor een goed boek vindt. ‘Passie en emotie. Het is echt een misverstand dat alleen vrouwen daarvan houden. Mannen durven er alleen niet voor uit te komen.’

Studie en countrysongs
Na de middelbare school ging Meg studeren. Twee volwassen studies na elkaar en dat terwijl ze eigenlijk niet eens van plan was om te gaan studeren. Ze vertelt: ‘Economie interesseerde me wel, dus ik heb me er toe aangezet. Maar toen ik afstudeerde dacht ik “ja, wat nu?” Ik wilde eigenlijk schrijven.’
Haar vader, zelf leraar, gaf haar het advies om net als haar opa rechten te gaan studeren. ‘Dan heb je in ieder geval een baan als je klaar bent. Schrijven doe je maar in je vrije tijd,’ zei hij.
‘En dit brave meisje luisterde. Dus ben ik rechten gaan studeren, en daarna heb ik inderdaad een baan gekregen en kon ik de huur betalen. Mijn vader had dus gelijk.’

Meg werkte vervolgens op een advocatenkantoor en gaf zelf ook les aan de universiteit. ‘Daarnaast ben ik korte verhalen gaan schrijven en songteksten voor country & western-artiesten, onder wie Travis Tritt, mijn idool. Ik ben dol op muziek en mede dankzij mijn man, die destijds in de muziekbusiness werkte, kreeg ik de mogelijkheid om een muziekcolumn in een tijdschrift te schrijven.’

Verschil tussen Londen en Amerika
De drang om schrijver te worden ontstond al op haar vijfde.
‘Als kind realiseerde ik me al dat ik zelf verzonnen verhalen kon vertellen en dat mensen luisterden. Die drang is altijd gebleven maar tegen de tijd dat ik volwassen was en kinderen kreeg, was er gewoon geen tijd voor.
Negentig seconde nadenken over iets en dan roept het babygehuil je weer tot de orde van de dag. Maar toen moest mijn man vanwege zijn werk nar Londen verhuizen. Ik was in de dertig en de kinderen waren nog klein. Een groot avontuur. Het voordeel was dat ik wat meer tijd kreeg. Mijn man was naar zijn werk, de kinderen naar school. Het was mijn tijd om mijn droom te verwezenlijken.’

Meg moest eerst nog wel even aan Engeland wennen.
‘Het verschil tussen Engeland en Amerika is moeilijk uit te drukken. Het grootste verschil is de attitude. In Amerika is het ’t gevoel voor ruimte, de enorme afstanden. Alles is groot en ver. Amerikanen overschatten de dingen die ze denken te kunnen bereiken. De mogelijkheden. In Amerika denkt iedereen dat je kunt bereiken wat je wilt. Yeah, cool, dude. Sommige Amerikanen denken dat de dood slechts een optie is. In Engeland heeft men veel meer gevoel voor de geschiedenis, de eeuwenoude tradities. In Amerika is alles nieuw. En, nieuw is altijd beter, vindt men daar. Als iets je niet bevalt? Pak je biezen en begin iets anders, iets nieuws. In Engeland daarentegen houdt men vast aan het oude. Je kunt je niet omdraaien of je loopt tegen iets aan dat 2.000 jaar geleden gebouwd is. Voordat we naar Engeland verhuisden vroegen we aan een Engelse vriend wat het beste aan Europa was en hij zei: “De geschiedenis, de cultuur, de traditie.” En toen we vroegen wat het slechtste was aan Europa antwoordde hij: “De geschiedenis, de cultuur, de traditie.”(haha). Het was in ieder geval een antwoord dat ons hielp de Europeanen te begrijpen. Ze doen alles al eeuwen, dus waarom zouden ze dingen plotseling anders willen doen? Het is echt een verschil in attitude.’

Dramatische liefdesverhalen
Op haar vijftiende schreef Meg Gardiner liefdesverhalen in haar onschuld denkend dat ze er alles al van wist en dat daar haar kracht lag.
‘Maar het waren verschrikkelijke verhalen,’ aldus Gardiner. ‘Om er een beetje spanning in te brengen nam ik een autocoureur als hoofdpersoon. En de vrouwelijke hoofdpersoon werd natuurlijk verliefd op hem. Maar het liep slecht af. Hij reed zichzelf met 300 kilometer per uur naar het hiernamaals. Een ontroostbare geliefde achterlatend, dat spreekt voor zich. Maar ze klaart weer op als ze verliefd wordt op een andere coureur. Maar ook hij komt om tijdens een race. Ik liet alle mannen op wie zij verliefd was doodgaan, haha. Drama. Net als in het liedje Tell Laura, I love her (uit de jaren zestig), waarin een coureur zijn liefdesbekentenis nog net kan uitspreken voordat hij sterft.’

Wat betreft lezen had Gardiner een ruimere smaak.
‘Die wordt aardig weerspiegeld in de romans die ik later ben gaan schrijven. Mijn eerste boek werd China Lake (2002) met als hoofdpersoon Evan Delaney. Ik kreeg er een Edward Award voor en dat stimuleerde me enorm om verder te gaan. In de jaren daarna heb ik elk jaar een nieuw boek geschreven: Mission Canyon (2003), Jericho Point (2004), Crosscut (2005) en Kill Chain (2006). Toen heb ik een jaar overgeslagen om tijd uit te trekken voor een nieuwe hoofdpersoon, Jo Beckett.’

De Dirty Secrets Club
Over het idee voor haar eerste boek, met Jo Beckett in de hoofdrol, vertelt Meg Gardiner: ‘Ik filosofeerde al een tijdje over het gegeven dat geheimen macht hebben, zolang ze geheim blijven.’
Toen ontdekte ze een website waar mensen een briefkaart met hun geheimen naartoe konden sturen, PostSecrets.com.
‘Honderdenvijftig miljoen mensen hebben die website inmiddels bezocht. Veelal zijn het doorsneegeheimen in de trant van Ik heb iets gestolen of Ik ben verliefd op een getrouwde man, maar het publiek was zo gefascineerd door die anonieme geheimen. Het verbaasde mij heel erg. Als je katholiek bent kan je biechten, als je iets crimineels gedaan hebt, praat je met een psycholoog of advocaat. Ik kwam tot de conclusie dat mensen weliswaar gekweld worden door hun geheimen, maar dat ze er ook trots op zijn. Dus die dingen samen leverden me het idee voor mijn boek.’

De auteur zelf kan overigens zelf wel degelijk een geheim bewaren. ‘Als een goede vriendin me iets zou vertellen met het verzoek het niet verder te vertellen, zou ik het niet doen. Maar dat geldt voor weinigen. Veel mensen vertellen het geheim weer door, opnieuw met het verzoek het geheim te houden. Maar, een geheim is alleen een geheim als je het niemand vertelt, ook niet aan je man of beste vriendin. Het doet me een beetje denken aan facebook. Ook dat heet privé te zijn, maar er staat van alles en nog wat op dat iedereen kan lezen (hahaha).’

De Memory Man
‘Het idee voor mijn tweede boek De Memory Man ontstond geleidelijk. Ik liep al een tijdje rond met vragen over het geheugen. Hoe werkt het, fysiek en emotioneel? Wie zijn wij eigenlijk als we ons niets meer zouden kunnen herinneren? Het personage in mijn boek heeft nog wel oude herinneringen, maar niets van wat hij in het heden meemaakt kan hij zich even later nog herinneren. Hij kan dus geen nieuwe herinneringen opbouwen. Hij ziet er goed uit, is intelligent, maar wat heb je eraan, als je iemand ontmoet en vijf minuten later weet je niet meer wie hij is. Heb je dan nog een leven?’
Een dergelijke aandoening bestaat in het echt, zo vertelde Gardiner. Haar broer werkte een tijd met mensen die een hersenbeschadiging hadden opgelopen. Gardiner: ‘Hij heeft iemand behandeld met geheugenverlies ten gevolge van een motorongeluk. Die man kan slechts vijf minuten dingen onthouden. Daarna was alles weer verdwenen. Zijn favoriete rockband was The Grateful Dead. Hij kreeg kaartjes om naar het concert van zijn band te gaan en hij zat vooraan. Hij was zo opgewonden, maar na elke vijf minuten riep hij weer blij. “O, kijk dat is The Grateful Dead.” Alles wat hij hoorde vergat hij, zelfs het feit dat hij naar het concert was. Elke vijf minuten was alles weer compleet nieuw voor hem. Hij herkende ook geen mensen met wie hij frequent omging. Het is een beangstigende gedachte. Een vroeg soort dementie. Wetenschappers denken overigens dat ze in de toekomst met nanotechnologie iets aan geheugenverlies zouden kunnen doen. Wow.’

Vragen, vragen, vragen
De Memory Man begint, volgens de wetten van creative writing sterk. Een reiziger in een vliegtuig gaat door het lint en probeert vlak voor de landing de deur te openen. In het ziekenhuis blijkt later dat hij is vergiftigd. De lezer zit meteen met 1001 vragen nog voordat hoofdstuk twee ten einde is.
‘Als je een thriller schrijft, moet je wel de opzet hebben om de nodige “thrills” in je verhaal te verwerken. Sommige schrijvers schrijven uit therapeutische overwegingen, om hun nachtmerries van zich af te schrijven. Dat doe ik ten dele. Thrillers zijn een veilige manier, voor de schrijver en voor de lezer om spanningen kwijt te raken. Alles wat je in het dagelijks leven haat, kan je verwerken als het in een boek geschreven staat. Maar natuurlijk alleen als de schrijver je meeneemt van een achtbaan vol spanning en ellende naar een veilige omgeving. Daar heb je als schrijver ervaring voor nodig, maar mij lukt het aardig, vind ik.’
Heldin uit haar boeken, Jo Beckett, wordt door lezers weleens vergeleken met mannetjesputter Jack Reacher van Lee Child. Dat is een compliment voor Meg Gardiner.
‘Natuurlijk is Jo heel anders, maar net als Reacher is zij in staat om enorme problemen tegemoet te treden, die zij later ook oplost. De lezer kan rustig ademhalen, Jo zorgt ervoor dat alles goed komt. Dat gevoel wil ik de lezer ook meegeven.’

Pas op: gevaarlijke vrouw
De man van Jo is overleden. In veel thrillers hebben de hoofdpersonen een tragedie in hun leven meegemaakt, zodat de schrijver hun karakter kan laten rijpen. Gardiner: ‘Ik heb Jo niet zo zeer extra interessant willen maken door haar man te laten overlijden, maar het gebeurde gewoon. Een foutje van het universum wellicht.’
Zelf gelooft de Amerikaanse niet in het hiernamaals, dus ook Jo zal het echt zonder hem moeten doen. Net als in de verhalen uit haar jeugd heeft Gardiner een sterke de neiging om iedereen in de omgeving van haar hoofdpersoon te laten overlijden.
‘Ik ben kennelijk een gevaar voor mannen. Mijn man heeft me geadviseerd om op de deur van mijn werkkamer een bordje te hangen met “Pas op, gevaarlijke vrouw”(haha). Maar ik heb door de dood van Jo’s man wel aannemelijk gemaakt waarom zij een traumadokter is geworden, namelijk door het leed dat zij zelf aan den lijve heeft ondervonden. Door die pijn heeft zij besloten om het leed van andere mensen te helpen verlichten. Zij begrijpt hoe snel dingen kunnen veranderen, hoe geluk in ongeluk kan omslaan. Chaos kan elk moment toeslaan. Pluk daarom de dag. Zo heb ik het tenminste bedoeld. Of lezers datzelfde zullen denken, weet ik niet. Elke lezer bouwt tijdens het lezen zijn eigen fantasiewereld rond de hoofdpersonen. Iedereen leest als het ware een ander boek. Vrijwel alle lezers zien een romanpersonage anders. De een ziet er een vriendin in, de ander een minnares, weer een ander een schoonmoeder.’

Niet zonder peddel
‘Ik denk wel lang na voordat ik aan een nieuw boek begin, maar ik maak slechts een summiere outline van mijn verhaal voordat ik begin. Het is niet meer dan een begin, een aanwijzing voor het middenstuk en een einde. Ik zou het liefste zonder outline schrijven. Ik ben bang dat dat iets vrouwelijks is. Maar, er is een Amerikaanse uitdrukking: Up a creek without a peddle. En dat betekent dat je in de problemen kan komen als je niet vanaf het begin met het juiste gereedschap begint. Een outline is wat dat betreft een stuk gereedschap. Het voorkomt dat je onnodig vast komt te zitten. Maar kijk, het verhaal is datgene wat de personages doen. Het verhaal gaat altijd over de keuzes die zij onder zware druk maken. Hoe creatief kunnen ze zijn? Hoe oplossingsgericht? Hoe gaan ze met tegenslag om? Mensen in het dagelijks leven zijn onvoorspelbaar. Dat geldt ook voor mijn personages. Ze reageren en handelen op een manier die ik lang niet altijd van tevoren kan voorspellen. Daarom heeft het voor mij geen zin om een gedetailleerde outline te maken. Tijdens het schrijven zie ik wel hoe mijn personages reageren. En dat is voor mij ook vaak een verrassing.’

Risico om dood te gaan
In de boeken van Meg Gardiner gaat het niet uitsluitend om doden en het oplossen van misdaden. ‘Ik wil geen boeken schrijven over seriemoordenaars. Het gaat in mijn boeken om het gegeven dat het risico om dood te gaan of gedood te worden altijd op de loer ligt. Ik schrijf nauwelijks over een moord zelf. Ik houd niet van bloedige details. Ik besteed daarentegen wel veel tijd aan de dreiging, die als een donkere regenwolk boven het verhaal hangt. Maar mijn centrale thema is de keuze die mensen maken als zij in moeilijkheden komen. En hoe die keuzes bedreigend kunnen zijn voor henzelf en hun families. Ik laat zien dat mensen soms moed moeten hebben om de juiste keuzes te maken.’

Filmisch
De boeken van Gardiner zijn zo filmisch geschreven dat het dan ook een kwestie van tijd lijkt tot we Jo in de bioscopen tegenkomen. ‘Er is door CBS inderdaad een optie genomen wat betreft de televisierechten. Niet zozeer een optie op de boeken, maar op mijn personage Jo, waar men een serie rond wil bouwen. Maar ja, een optie betekent: misschien wel, misschien niet, dat weet je nooit. Ze zijn geïnteresseerd, dat is het positieve.’

Ondertussen schrijft Gardiner rustig verder. In Engeland en Amerika verscheen haar derde Jo Beckett, A Liar’s Lullaby (NL: Vals akkoord).

In Vals akkoord combineert ze haar liefde voor countrysongs met haar liefde voor thrillers. Het verhaal draait rond Tasia McFarland, een country-pop zangeres die wanhopig probeert door te breken. Leuke bijkomstigheid is dat zij de ex van de president is. Als Tasia een politiek geladen liedje schrijft, begint haar ster plotseling te rijzen. Maar zij wordt tijdens een spectaculaire act tijdens de opening van haar comebacktour doodgeschoten, voor het oog van al haar fans. De politie roept de hulp in van Jo om een politiek drama te voorkomen.

Vals akkoord verschijnt in februari 2011 bij uitgeverij Luitingh.