Interview Norbert Vonnegut

Irving & Vonnegut
Het gesprek vindt plaats in een etablissement onder de rokken van het Amsterdamse WTC (World Trade Centre). Het is geheel in stijl en Vonnegut voelt zich er thuis. Hij is een man die veel gereisd heeft, veel vreemde culturen heeft leren kennen en tevens iemand die graag vertelt. Zijn antwoorden zijn dan ook doorspekt met anekdotes. Om de sfeer te zetten vertelt hij meteen een verhaal van zijn verre neef Kurt Vonnegut (Slaughterhouse -Five) die ooit een lunch had met de andere beroemde schrijver John Irving (Hotel New Hampshire). “John en Kurt hadden met elkaar afgesproken. Twee grote mannen, atletisch, goed in vorm. Maar kurt net iets steviger. Het was een leuk gesprek tussen schrijvers, maar plotseling begon Irving te hoesten. Kurt dacht dat hij zich in iets verslikt had. Hij sprong op en nam Irving in de Heimlich-greep om hem het stuk vlees waarin hij zich verslikt had, uit te laten spuwen. Maar hoe hard hij zijn armen om de maag van Irving ook toekneep, er gebeurde niets. Ja, Irving werd blauw en probeerde iets te zeggen. Toen Kurt hem los liet, fluisterde Irving buiten adem dat hij las had van astma en dat hij zich helemaal niet verslikt had. Hahaha. Norbert Vonnegut moet hartelijk lachen om zijn verhaal. Hij houdt van verhalen. Daarom vindt hij het logisch dat hij nu eindelijk schrijver is geworden.

Militair gezin
Ook het verhaal over zijn jeugd vertelt hij met smaak. “Ik ben geboren op 24 april 1958 in Lake Charles, Louisiana. Mijn vader was meer dan twintig jaar lang piloot bij de Amerikaanse luchtmacht. Hij heeft nog gediend tijdens de oorlog in Vietnam. Dat betekende voor ons gezin dat we steeds verhuisden. We zijn van Louisiana naar Italië verhuisd en daarna naar Charleston, Carolina. Ik heb mijn jonge jaren doorgebracht in de katholieke scholen van Charleston. Pas toen ik op de Universiteit zat, ging mijn vader met pensioen en kregen we een beetje rust. Hoewel ik moet zeggen dat een militaire levensstijl ook een vorm van vastigheid en rust geeft. Bovendien was het een leerzame tijd. We hebben door onze verhuizingen kennis gemaakt met tal van verschillende culturen en ik voelde me er goed bij. Het aardige is natuurlijk ook dat het voor mijn latere schrijverschap goed heeft uitgepakt. Lezers houden ervan om met nieuwe omgevingen kennis te maken. En die kan ik bieden. Ik heb veel gezien en meegemaakt. Die levensstijl heeft ook gemaakt dat ik van reizen houd, van nieuwe steden zien.”

Studie en Filippijnen
Als gevolg van het zwervend bestaan van de familie zat Norbert op diverse universiteiten. Hij studeerde in 1976 af aan de Phillips Exeter Academy. Toen hij ging studeren aan de Harvard University (afgestudeerd in 1980), kreeg hij een professor die hem inspireerde tot het studeren van Aziatische geschiedenis, met name die van de Filippijnen. “Ik studeerde af op een donderdag en op zaterdag zat ik in Manilla, de hoofdstad van de Filippijnen, Ik deed er research voor de City Bank. Ik heb alleen een probleem met talen. Ik heb er geen gevoel voor en daarom heb ik ook nooit de taal van de Filippijnen kunnen leren. In tegenstelling tot mijn dochtertje die de taal spelenderwijze leerde. Ze is daarna Chinees gaan studeren. Ik kan alles met geld, maar helaas niets met talen. Heel teleurstellend. Ik ben daar weggegaan omdat er een opstand was van boeren die tot aan hun tanden gewapend waren en het een beetje onvriendelijk werd, ook voor buitenstaanders. Ze probeerden hun eigen regering te installeren.
Ze vonden het terecht onrechtvaardig dat 99% van het land in handen was van 1% van de bevolking. Ik ben teruggegaan naar Amerika en heb weer een studie opgepakt. In 1986 heb ik mijn Grand Master Degree behaald aan de Harvard Business School in Boston, Studierichting: business. Ik had twee doelen voor ogen: ik wilde een eigen zaak op poten zetten en ik wilde op een dag een boek gaan schrijven. Mijn eerste echte baan was bij de Chase Manhattan Bank. Voor die bank ging ik met mijn vriendin, die later mijn vrouw is geworden, naar Australië We zijn daar drie jaar geweest. Een heerlijke tijd. We leerden er veel van een andere cultuur, iets waar ik altijd gek op ben geweest, en ik kon er op internationaal niveau zaken doen.

Financiele thriller
Vonnegut bouwde een carrière op in het management van befaamde instellingen als Morgan Stanley, Paine Webber en andere iconen van Wall Street. “Ik vond de snelle jongens met hun snelle humor en snel verdiende geld heel interessant. Gedurende twee decennia was ik een van de vermogensbeheerders. Ik handelde elke dag op het scherp van de snede in aandelen, effecten en verdiende massa’s geld voor mijn cliënten en voor mezelf. Er is geen beroep waar in je zo snel, zoveel geld kunt verdienen. Wall Street noemt dergelijke handelaren Top Producers. Dat is ook de titel van mijn eerste boek, een financiële thriller over Wall Street, Top Producer, in het Nederlands Goud geld, vertelt het verhaal van Grove O’Rourke, een vermogensbeheerder met een goed hart. Hij probeert zijn klanten zo goed mogelijk te dienen. Maar het is geen autobiografisch verhaal. Ik heb er flink wat spanningverhogende elementen aan toegevoegd. Het boek gaat over haat, liefde, wraak, kortom een scala aan emoties, zoals elk mens ze elke dag opnieuw weer meemaakt. Tenminste als je in de geldhandel zit, zoals ik. Maar het leven van mijn hoofdpersoon loopt geheel uit de hand. Als hij getuige is van de moord op zijn beste vriend Charlie. Hij gaat op onderzoek uit en komt in een wereld terecht waar het geld vloeit als water en de mensen die veel geld hebben steeds meer en meer willen. Dat laatste is waar, dat heb ik zelf gezien, maar natuurlijk is mijn boek verder fictie.”
Ik heb het fijn gevonden om in de financiële wereld te werken. En omdat het mijn droom was om ooit te gaan schrijven, heb ik nu twee hobby’s smet elkaar verenigd. Een aardige bijkomstigheid is dat er niet zo gek veel auteurs in dat genre zijn. Je hebt natuurlijk Joseph Finder en Michael Ridpath, dat zijn de groten op dat gebied. Als schrijver zou ik graag John Grisham willen benaderen. Iedereen heeft zo zijn droom nietwaar. Hij is zo’n fantastische verhalenverteller. Maar hij heeft zo zijn eigen achtergrond.”

Bonus cultuur
“Voor een schrijver van thrillers is de financiële wereld een onuitputtelijke bron van inspiratie. Neem de bonus cultuur, die heeft afzichtelijke vormen aangenomen. Mensen zijn er zo hebzuchtig door geworden dat ze alles en iedereen verraden om hun bonus maar veilig te stellen. Om hoge bonussen binnen te halen wordt gechanteerd, wordt verraden, worden principes overboord gegooid. Alles wat je kunt bedenken. Daarom is Wall Street zo geschikt voor fictie. Toen ik vermogensbeheerder was had ik enorme sommen geld van klanten onder mijn hoede. Op het hoogtepunt beheerde ik zo’n 10 biljoen dollar. Dat was nog voor de dot.com crisis. En de meeste zorgen maakte ik me over het feit dat de banken te veel gefocust waren op tal van vormen van provisie en winst. De houding van banken is die van familieleden die tijdens Thanksgiving de kalkoen moeten verdelen. Iemand wil het borststuk, iemand anders de poten, weer iemand anders wil de vleugel. Iedereen wil iets, tot er niets meer van over is. Die houding had men ook ten opzichte van de vermogens van klanten.
Iedereen wilde er iets aan verdienen. Niemand dacht aan de klant. En ik had in die tijd het principe dat ik te allen tijde de belangen van de klant moest vertegenwoordigen en zijn kapitaal moest verdedigen. Daarvoor kwam ik vaak in conflict met anderen die een stuk van de koek wilde hebben. Daarover heb ik in mijn boek Goud geld willen schrijven. Ik heb altijd willen schrijven en van de financiële wereld ken ik alle geheimen. Dus een goede combinatie voor thrillers.

Ambitie
“Je zult het wel vreemd vinden dat ik altijd al verhalen heb willen vertellen, vanaf mijn twaalfde jaar zeen door die opgravingen hebben we hier een enorm muizenprobleem. lfs. Om dat te begrijpen moet je goed beseffen dat mijn grootouders en mijn ouders generaties waren die altijd keihard hebben gewerkt voor hun vier kinderen. Ik was de eerste die naar de universiteit ging. En elke avond zaten we samen aan een grote eiken tafel te eten en heel vaak spraken we over onze dromen en wat we later wilde worden. Maar vrijwel al die wensdromen gingen over het feit dat we graag iets meer geld zouden willen hebben dan onze grootouders en wij kinderen wilden meer dan onze ouders. Wij waren de volgende generatie. Een generatie die naar school ging. Er was altijd sprake van vooruitgang die er moest zijn. We vertelden aan tafel allerlei verhalen en die vond ik het leukste. Uiteraard heb ik mijn ouders niet willen teleurstellen en ben ik gaan studeren. Maar onderbewust spraken die verhalen me het meeste aan. Vanuit die gedachte wilde ik schrijver worden, al besefte ik dat ik eerst iets moest bereiken in het leven om aan de verwachtingen van mijn ouders te voldoen.

Kat met staartantenne
“Ik put nu toevallig de inspiratie voor mijn boek uit de financiële wereld. Maar de verhalen liggen op straat. Zo zat ik gisteren in een restaurant op het Rembrandtplein en ik had een cheeseburger besteld. Plotseling komt er een dikke kat langs met zijn staart kaarsrecht omhoog, als een antenne. Dat is iets wat je in New York niet snel zou tegenkomen. Niet echt hygienisch, maar goed, ik had honger. Die kat loopt even later de straat op, maar kwam een kwartier later terug. Staart nog steeds als een antenne omhoog. Ik vroeg aan de bediening wat er met die kat aan de hand was. “O, zei het meisje van de bediening, “ze zijn in Amsterdam bezig met de Noord-Zuidlijn. En door die opgravingen hebben we een enorm muizenprobleem. Daarom hebben we een kat genomen, die zorgt ervoor dat er niet al te veel muizen in de keuken komen. Zoiets wil je als klant helemaal niet horen, haha. Vonnegut schatert nu. “Ik vond het fantastisch. Zo’n klein verhaal is ideaal om in een groot verhaal als zijlijn te verwerken.”

Vijf jaar de tijd
“Voordat ik besloot om mijn boek te gaan schrijven, heb ik eerst mijn zegeningen geteld. Ik heb genoeg geld gespaard om mijn kinderen te laten studeren. Ik heb genoeg geld om in alle rust te kunnen schrijven. Ik kan het vijf jaar uitzingen. In die tijd moet ik het gemaakt hebben.
Ik heb mezelf tot doel gesteld dat elk boek dat ik schrijf beter moet zijn. Ik ben ambitieus en ik wil per se slagen. Ik ben van carrière gewisseld omdat ik op een dag besefte dat de financiële wereld een spel is dat door jonge mannen gespeeld moet worden. Kijk, als je als stockbroker begint, dan stuiter je van de adrenaline, dan loop je niet, dan spring je over straat. Je zult de wereld gaan veroveren met je inzichten. Je hebt meerdere tv-schermen waar je constant naar moet kijken. Je hebt twee telefoons tegen je hoofd geklemd en je raast maar door. Vijfhonderd e-mails per dag. Hup, hoi. Constant communiceren, constant stress. Maar als je ouder wordt en wijzer, weet je dat veel van wat je ooit deed en dacht onzin is. Je gaat relativeren. Maar dat moet niet als je veel geld wilt verdienen. Je moet met je vingers knippen en binnen een minuut een miljoen dollar binnenhalen. Daar gaat het om. Ik heb eens rondgelopen en goed naar al die jongens gekeken. En ik wist dat ik niet wilde eindigen zoals zij. Ik zag mijn toekomst en die wilde ik niet. Toen ben ik gaan schrijven en merkte ik dat het schrijfproces me enorm beviel. Ik stond ’s morgens om 5 uur op en schreef tot zeven uur. Dan ging ik naar mijn werk. Als ik terugkwam, werd er gegeten en begin ik weer te schrijven. Mijn vrouw klaagde dat ze met een laptop getrouwd was. Maar ik genoot van het schrijven enwilde mezelf die kans op een nieuwe toekomst geven. Als schrijver heb je tijd om na te denken, om te ontstressen. En hoewel ik het haat om ’s ochtend zo vroeg op te staan, zo heerlijk vind ik het schrijven.

Problemen
Het prettige is ook dat ik in de financiële wereld constant bezig was met de problemen van anderen op te lossen. Als ik schrijf creëer ik zelf de problemen voor mijn hoofdpersonen en die problemen kan ik ook zelf oplossen. Maar ja, een beroemd schrijver heeft eens gezegd dat schrijvers sadisten zijn. In mijn boek doe ik mensen de meest afschuwelijke dingen aan. Als je de haaienscene hebt gelezen, weet je genoeg. Maar het fijne van de problemen die ik bedenk is dat ik volledige controle heb. Ik kan ze oplossen en ook op de manier die ik het beste vind. Maar het is niet gemakkelijk om oplossingen te vinden die lezers geloofwaardig vinden. Ik worstel daar regelmatig mee. Zo beschrijf ik een enkele keer dingen die in de werkelijkheid gebeurd zijn, maar die de lezers volstrekt ongeloofwaardig lijken. Soms moet ik de werkelijkheid dus veranderen of afzwakken.

Ik-stijl
Het boek is in de ik-persoon geschreven. Ogenschijnlijk om de lezer meer bij het verhaal te betrekken. Maar er is een simpeler reden. “De waarheid is dat ik in dertig jaar tijd nooit op een creatieve manier heb geschreven. Het waren altijd zakenrapporten. Toen ik met Goud geld begon, heb ik overwogen in welke vorm ik zou schrijven. Ik bedacht dat het voor mij gemakkelijker was om in de ik-stijl te schrijven. Ik heb twintig kaar lang verhalen verteld aan mijn klanten, vanuit mijn perspectief. Dat is een gewoonte geworden. Daar voel ik me goed bij. In mijn volgende boek probeer ik in de derde persoon te schrijven. Eerlijk gezegd kom ik daardoor beter toe aan de karakterbeschrijving van alle personages.

Nieuwe boek
“Ik ben nu bezig aan mijn nieuwe boek, dat de werktitel The Fund heeft. Een donker boek, dat eind 2010/2011 moet af zijn. Mijn hoofdpersoon is Jimmy Cusack. Hij is de man die in grote problemen komt als hij in een Greenwich hedge fonds stapt, gedurende de crisisjaren van 2008. De naam van de hoofdpersoon is erg belangrijk. Als je mijn website blijft volgen dit jaar, zal je er achter komen. Ik denk dat het een evenwichtiger boek wordt, in die zin dat het meer uitgebalanceerd is. In Goud geld had ik wel eens de neiging om te veel informatie te geven die de leek maar moeilijk kan volgen. Ik heb dat herschreven, maar in The Fund ga ik op een natuurlijker wijze met de materie om. Iedereen kan het lezen, ook niet specialisten. Maar eerlijk gezegd wil ik niet ingewikkeld doen. Ik wil gewoon verhalen schrijven die zich achter de gesloten deuren van Wall Street afspelen, de lezer een kijkje geven in het doen en laten van al die mannen die met het grote geld aan het stoeien zijn. De lezer laten zien welke motieven die mannen drijven, namelijk geld, hebzucht, macht. Het gaat over de mensen, niet over Wall Street. Ik beschrijf geen complexe mechanismen, maar tamelijk voorspelbaar menselijk gedrag. Schadelijk gedrag overigens. Mensen, relaties, vriendschap, verraad, daar gaan mijn boeken over. Met als achtergrond de boze financiële wereld. Maar ook als je niets van de financiële wereld begrijpt, is het spannend om te lezen. En humoristisch, want humor is onmisbaar in het leven en dus in boeken. En nee, ik heb van tevoren geen outline gemaakt. Ik haat outlines. Ze zijn als vingernagels die over een tekenbord krassen. Als je het een keer hebt meegemaakt, wil je het nooit meer. Maar ik betaal de prijs van die houding. Ik moet mijn boeken talloze keren herschrijven. Een ramp, want ik ben een langzame schrijver. Het is niet anders. Om een Wall Street term te gebruiken: “It is wat it is.”

Tamil Tijgers
Er zijn verhalen genoeg te vertellen. Een van mijn volgende boeken zal een ongelooflijk verhaal vertellen. En in oorsprong is het nog waar ook. In Amerika was een van de grote mannen van een hedge fonds tevens een van de grote sponsoren van de Tamil tijgers. Echt waar. Zoiets is te onwaarschijnlijk om waar te zijn. Dat lijkt me een mooi verhaal voor een thriller. Of ik daar weer Jimmy Cusack in laat optreden, weert ik nog niet. Ik wil niet afhankelijk zijn van een seriepersonage. Maar misschien gebruik ik hem wel. Overigens heb ik de financiële wereld nog niet helemaal losgelaten. Ik houd een veel bezochte blog over vermogensbeheer bij.Maar binnen 5 jaar wil ik alleen maar schrijven. Ja, it is wat it is."