Interview Raymond Khoury

Khoury maakte een bewogen jeugd mee. De in 1960 in Libanon geboren schrijver groeide op in Beiroet en moest al op jonge leeftijd de oorlog ontvluchten. “Toen in 1975 de ‘officiële’ burgeroorlog uitbrak verhuisde mijn familie naar New York waar ik naar de high school ging. Nadat ik mijn diploma kreeg besloot ik terug te gaan naar Libanon om daar aan de universiteit te studeren. Ik ging pas toen het weer rustig was in het land, maar algauw bleek dat het slechts een wapenstilstand betrof.”
Het was inmiddels 1984 en Khoury had op dat moment een bijzondere passie: de architectuur. Ondanks dat hij daarin een titel behaalde besloot hij er nooit zijn beroep van te maken. “In die tijd beleefde de Europese architectuur haar dieptepunt. Het werk werd slecht betaald en gaf geen voldoening. Zodoende besloot ik iets anders te doen.”

Een paar jaren nadat hij voor een Franse investeringsbank had gewerkt, werd Khoury op de Bahama’s uitgenodigd door een bekende ontwikkelaar van onroerend goed. Er vond een overleg plaats met twee bankiers van Wallstreet met wie hij een project wilde starten. Een van de bankiers investeerde in het ontwerpen van filmscenario’s voor Hollywood. Khoury liet gelijk zijn interesse blijken en kwam met een idee op de proppen. De bankier was enthousiast en hij schakelde een scenarioschrijver uit Los Angeles in.
“Ik vertelde beide dat ik op papier zou zetten wat ik voor ogen had, in de hoop dat het hierdoor een stuk duidelijker zou worden. Toen ik de bladzijdes doorfaxte belde mijn partner uit New York mij op en vertelde hij dat de scenarioschrijver niet langer meer wenste mee te werken. ‘Jij bent zelf een schrijver,’ zei hij. ‘Ga nu eens rustig erbij zitten en schrijf het zelf maar. Je kunt het heus wel.’”
Khoury wist wat hem te doen stond. Het duurde niet lang eer het filmscenario klaar was en het op de shortlist van de Fulbright Fellowship kwam te staan. Het gaf de schrijver dusdanig veel vertrouwen dat hij er nog een besloot te schrijven. Het derde filmscenario dat hij schreef was De laatste tempelier.
“Voor het schrijven van het filmscenario van De laatste tempelier had ik anderhalf jaar nodig. Dit had te maken met de grote hoeveelheid research. Toen het klaar was liet ik het door een vriend lezen. Hij meende dat het een succesvolle roman zou worden.”

Khoury’s vriend gaf het aan een bekende literaire agent uit Londen die het op zijn beurt doorspeelde naar een grote uitgever uit New York. Het filmscenario viel enorm in de smaak en er werd een ontzettend hoog voorschot in het vooruitzicht gesteld. Khoury wist niet wat hij hoorde. “Ik was in de zevende hemel: hun plannen voor mijn boek waren erg vleiend en ze wilden de filmrechten kopen.”
Jammer genoeg stelde de uitgever een eis die de schrijver niet kon inwilligen. Er werd hem verzocht alles te schrappen wat met religie te maken had. Een schatgraverij met veel goud en juwelen zou het stukken beter doen, dacht men. Khoury schrok toen hij het hoorde.
“Alles waar het boek om draaide, haar hart en ziel zouden verloren gaan. Ik had zoveel moeite gestoken in het schrijven. Het nam een groot deel van mijn leven in beslag en ik kon dan ook geen begrip opbrengen voor de manier waarop zij mijn verhaal wilden aanpakken.”
De deal ging niet langer door. Er brak een periode aan waarin Khoury uitsluitend nog voor een filmproducent werkte. De laatste tempelier stond ondertussen hulpeloos vanuit een kast toe te kijken. Uiteindelijk kwam het verlossende woord. Een literaire agente las het filmscenario, was onder de indruk, en verzocht Khoury de roman te schrijven. In 2002 begon Khoury met het schrijven van het complete werk. “Ik had er veel plezier in. Het was weer eens wat anders en gaf meer voldoening dan alles wat ik ooit had gedaan.”
Na drie jaar was de roman voltooid.

Khoury weet precies wat het is om veel onderzoek te doen. Tijdens het schrijven van de roman bleek dat hij nog veel meer onderzoek moest verrichten dan dat er voor het filmscenario nodig was.
“Ik had ongeveer een week nodig om uit te zoeken welk kerkhof ik in het boek zou gebruiken: welk kerkhof is geschikt, waar is het, hoe komt Tess daar vanuit haar werk, hoe ziet het eruit, hoe kom je erin, hoe voelt het om er op een specifiek moment van de dag rond te lopen, enz.”
Maar het resultaat mag er zijn: Khoury’s boek lijkt in veel opzichten op De Da Vinci Code. Toch heeft de schrijver daar nooit bewust voor gekozen.
“Dan Browns boek kwam uit toen ik halverwege het schrijven van mijn boek was. Ik las het, was er weg van, en voelde mij erg terneergeslagen dat het eerder was uitgebracht dan mijn eigen boek. Ik wist niet eens zeker meer of ik nog wel door wilde gaan met mijn boek.”
Het komt met name door de religie dat de link wordt gelegd. Khoury probeert echter zijn eigen visie gestalte te geven wanneer het om het ontstaan van de bijbel gaat.
“We weten met zekerheid dat er indertijd tientallen, misschien zelfs honderden, evangelies waren en de manier waarop de bijbel werd zoals we hem vandaag de dag in handen hebben staat centraal in De laatste tempelier.”
Het verhaal trekt het fundament waarop de katholieke kerk is gebouwd in twijfel. Angst dat het boek verboden zou worden had de schrijver daarentegen niet.
“Nee, integendeel. Ik denk dat mijn boek eindelijk eens een ondersteunende en positieve boodschap heeft over het christendom, maar ik denk ook dat het belangrijk is dat mensen meer begrijpen van de historische feiten waar ze in geloven.”

Tragisch genoeg stierf Adam B. Wachtel, een goede vriend van Khoury, aan leukemie op het moment dat de eerste editie van het boek in Groot-Brittannië werd gedrukt. De steun en toeverlaat van Khoury zou diens succes niet meer mogen meemaken.
“Hij was een meer dan levensechte persoonlijkheid met een gezonde dosis humor en een uitgesproken romanlezer die van boeken hield. Hij las en becommentarieerde mijn hoofdstukken terwijl ik ze schreef. Hij zou dolgelukkig zijn geweest wanneer hij had gezien dat het boek alle etalages van de boekwinkels in Manhatten in beslag nam.”
Khoury gaat ondertussen gewoon weer door met datgene wat hem drijft: het schrijven van romans. Plannen zijn er inmiddels volop.
“Ik werk aan mijn volgende boek en ga mij inzetten voor het schrijven van een derde. Dus mijn carrière voor wat betreft het scenarioschrijven staat momenteel stil. Dit is veel leuker om te doen. In het volgende boek komen geen Tess of Sean voor, die krijgen even rust. Het gaat ook niet over religie, maar het is wel een thriller waarin ook nu weer veel historische gegevens staan."