Lekker laat slapen: tips om jongens te laten lezen

Uit de vele reacties sprak op de eerste plaats herkenning. Zoals Nicole Maesen uit Susteren verzuchtte: ‘Ha, ik weet hoe moeilijk het is. Mijn dochter (16) verslind het ene na het andere boek. Mijn zoon (13) leest alleen Donald Duck. De Geronimo Stilton boeken zijn zo mooi dat zelfs de jongens deze boeken willen lezen. Mijn zoon kijkt alleen naar de voorkant van het boek. Dus deze moet al een spannend aantrekkelijk uiterlijk hebben, anders zet hij het boek weer terug . Daarna leest hij pas de achterkant waar het boek over gaat. Ik sta deze week ook weer voor deze opgave omdat er een boekverslag moet worden gemaakt... zucht.’

De tip die het meest gegeven werd, was het nog even lezen in bed, wat later slapengaan betekent! Daar zijn de jongens wel voor te porren. Eerst voorlezen, liefst zo levendig mogelijk, en daarna nog even zelf lezen werkt ook heel goed. Of van het nieuw gekozen boek samen het begin lezen totdat het pakt en zoonlief zelf verder laten gaan. Zelf voorlezen, en de volgende avond je zoon laten voorlezen en zo om en om, werkt ook goed om te laten ervaren hoe leuk lezen is. Zoals Liselotte Meenderink (Buren) het formuleert: ‘ 's Avonds de tijd nemen en gezelligheid creëren om hem voor te lezen. Echt een momentje samen. Na een paar bladzijden samen lezen, mag hij nog een paar pagina's zelf lezen. Lekker laat slapen! Haha.’ Bij Annelies van Hooren (Tolbert) werkt een goede sfeer ook: ‘Wat ik probeerde, was het gezellig maken, met drinken en chipjes en zelf een boek gaan lezen. Mijn zoon was eerder geneigd om er lezend bij te gaan zitten.’ Hetty Verbaarschot uit Deurne heeft het helemaal goed bedacht: ‘Stuur de jongens een uur eerder naar bed dan ze normaal zouden moeten, met de mededeling dat ze nog een uurtje 'mogen' lezen en geef ze dan een goed boek mee! Succes gegarandeerd. Niets zo lekker als even lezen voor het slapen gaan.’

Het onderwerp van het boek doet er ook erg toe, stoere boeken zijn favoriet. Het is belangrijk dat het aansluit op de interesse van jongens. Avonturenverhalen, fantasy, ridders, piraten, sport (voetbal), schatzoeken, heldenverhalen. Boeken over oorlog, boeken met veel actie, boeken met humor, griezelboeken en boeken over dieren doen het goed. Dolfje Weerwolfje, De vijf, De grijze jager en Harry Potter werden aanbevolen. Annelies Tielen (Terheijden): ‘Dat soort boeken vinden jongens vaak leuk. Val ze vooral niet lastig met andere boeken. Laat ze gewoon lezen wat hun interesseert. Dat is belangrijker dan zware boeken lezen!’ Marte Jongbloed (Den Haag): ‘Jongens leren en lezen iets anders dan meisjes. Meisjes leven zich gemakkelijker in bij verhalen over vriendschap en emoties. Jongens leven zich gemakkelijker in bij actieve en avontuurlijke situaties. Dus om te beginnen moeten de boeken aansluiten bij wat jongens leuk vinden om te lezen. Zelf laten kiezen, ook als het niveau iets te laag is naar het idee van ouders en juf. En zelf het onderwerp laten kiezen. Het is geen probleem als hij tien piratenboeken achter elkaar leest... als hij maar leest!’

Verder werkt het om in te spelen op de actualiteit. Marte Jongbloed nogmaals: ‘Ik geef les en ik ben moeder. Mijn dochters lazen inderdaad veel meer dan mijn zoon. Ook in mijn klassen zag ik dat jongens langer deden over het lezen van hun boeken en veel meer boeken 'stom' vinden. Ik kwam er achter dat het hielp om ook activiteiten aan boeken te hangen. Wordt er in het boek een bepaald spel gespeeld? Speel het na met een paar vriendjes. Speelt het verhaal zich af op een bijzondere plek (een eiland, een boot, een boomhut, een iglo et cetera)? Geef het kind (na het lezen ;)) knutsel- en tekenmateriaal om die plek na te bouwen of na te tekenen. En een andere belangrijke tip: zorg dat je zelf ook weet wat hij leest, zodat je er over kan meepraten en inderdaad leuke activiteiten kan verzinnen die bij het boek passen.’ En Jackie Colpaert (Oudenaarde, België): ‘Volgende tip heb ik zelf al een paar keer met succes kunnen toepassen om mijn zoon aan het lezen te krijgen: wanneer een specifiek onderwerp of actueel gegeven plots de aandacht krijgt van een kind vraag ik wat en/of waarom hij/zij daar meer wil over weten. Dan ga ik op zoek naar boeken over dat thema, lees zelf één of meerdere recensies en kies een boek uit. Dan ga ik opnieuw een gesprek over dat thema aan met het boek in de hand... en mits wat extra stimulatie gaat men aan het lezen! Missie geslaagd.’

Het boek moet ook goed worden gebracht. Het moet er aantrekkelijk uitzien en nieuwsgierig maken. Ilse Prins uit Veeningen: ‘Ik lees vaak even de achterkant van het boek, en vertel het dan in de vorm van een verhaaltje. Hij wordt dan al gauw nieuwsgierig; hoe gaat het verder dan?? Wat gebeurt er??? Sjah, dat moet je lekker zelf gaan lezen;-).’ Samen naar de Bibliotheek of boekwinkel gaan en hem zelf iets uit laten zoeken stimuleert ook. ‘Word lid van de Bibliotheek en ga er om de week heen, haal boeken, strips of luisterboeken, neem voor jezelf ook boeken mee en maak tijd om te lezen. Bijvoorbeeld een half uur lezen voordat ze gaan slapen en laat ze vertellen wat ze gelezen en als het boek uit is. Zo kunnen ze zien dat er veel keus is en dat er ook wat voor hen tussen zit. Het mooie van de bieb is dat zij met hun tijd meegaan: we kunnen nu ook Ebooks lezen. Zien lezen doet lezen’, adviseert Anita de Groot (Sint Maarten). Een auteur over het boek horen vertellen doet ook wonderen: Edith Tinga (Noordwijk): ‘In groep 8 is vorig jaar de schrijver Lex lesgever op bezoek geweest. Hij heeft als kleine Joodse jongen de Tweede Wereldoorlog overleefd. Hij heeft hier zo mooi over weten te vertellen dat heel veel kinderen meer over de oorlog wilden weten en lezen. Tijdens zijn verhaal was het helemaal stil in de klas en er bleven na afloop maar vragen komen. Prachtig!’

In een aantal gezinnen wordt er niet gegamed, gecomputerd of televisie gekeken als er niet gelezen is. Dat kan werken, maar het lezen wordt dan wel met iets negatiefs geassocieerd. Het omgaan met digitale media kan beter als beloning in het vooruitzicht worden gesteld: eerst lezen, dan gamen. Het doel heiligt de middelen. Brenda van Liere-Kroonen (Kapelle): ‘Ik lees elke dag wel en dat probeer ik op mijn kinderen over te brengen. Bij mij is de regel dat mijn zoon elke dag ook een paar bladzijden moet/mag lezen. Anders mogen er ook geen elektrische apparaten aan. En als ik hem zie lezen, zie ik dat hij helemaal in het boek verdwijnt. Ook al zal hij dit niet snel toegeven.’

Ten slotte: goed voorbeeld doet goed volgen. Televisie uit en lekker lezen. Elk in een eigen boek of gezellig samen. Nina Bosgra (Drachten): ‘Zelf ook gaan lezen en ernaast gaan zitten en daarna praten over wat je gelezen hebt. Dan is het niet saai.’

Dit is slechts een greep uit de vele reacties - waarbij slecht twee vaders (!) - waarvoor hartelijk dank! Om met de benadering van Corine van Wijk te eindigen: ‘Jongens die lezen, díe zijn pas stoer!’.

Lees ook: Jongens tot lezen verleiden.