Mijn eigen kerstpakket

Een vaste baan betekent dat je geacht wordt tussen grofweg negen uur ’s ochtends en halfzes ’s middags op een afgesproken plek te bivakkeren, de werkplek, en je te wijden aan taken die horen bij de functie die je bekleedt. Die functie bekleed je binnen een bepaalde tijd die van jou gekocht is met een maandelijks te ontvangen loon. Het is merkwaardig dat de barter die je maakt met het bedrijf waar je in dienst bent, bestaat uit jouw tijd voor een vast loon – en niet voor jouw ‘output’ en een vast loon. Want uiteindelijk is dat wel waar het om gaat: wat presteer je in de baas z’n tijd.

Er is dus een soort berekening gemaakt van hoeveel tijd je nodig hebt voor de prestatie die je moet leveren. En dat heb ik nou altijd heel merkwaardig gevonden. Want waar de één een dag voor nodig heeft, daar heeft de ander misschien maar een uurtje voor nodig. Daarbij komt dat je sommige dingen misschien beter buiten werktijd kunt doen – omdat je je dan beter kunt concentreren en het rustig is om je heen. Voorts is het ook soms van het toeval afhankelijk hoe lang een klus duurt. Je kunt meevallers hebben, waardoor je in no time iets af hebt of regelt, of het kan eindeloos veel tijd vergen. Om even in de uitgeverijwereld te blijven: het kan nogal wat tijd kosten voordat een omslag precies is hoe je hem wilt hebben. Soms duurt het tien versies voor je de goeie te pakken hebt. Een andere keer is het in één keer goed. Dat scheelt toch al snel uren. Of je kunt iemand – journalist, ontwerper, auteur – maar telkens niet te pakken krijgen, en als dat uiteindelijk wel lukt zit je zo een uur aan de telefoon. Terwijl met die andere journalist, ontwerper of auteur de zaak met een drieregelig mailtje afgehandeld is.

Allemaal niet in te plannen en van tevoren te bedenken.

Het gevolg van deze onplanbaarheid van de prestaties die je in je baan moet leveren, is dat de vaste kracht zich op sommige momenten uit de naad moet werken om tot een mager resultaat te komen, en andere keren de klus ver binnen de tijd geklaard heeft. Zodat hij/zij tijd te over heeft om te facebooken, koffie te halen, een iets langere lunchtijd te nemen of de contacten met de collega’s eens grondig aan te halen. Alles op de werkplek, want daar wordt hij/zij voor betaald.

Omdat ik me nooit helemaal heb kunnen vinden in deze tijd-voor-loon-ruil ben ik indertijd gaan freelancen. Ik hoef me dus louter aan mijn eigen tijdsindeling te houden, en die indeling heeft alles te maken met wat ik aan klussen heb liggen. Ik werk totdat het af is, werk op wat voor tijdstip me ook maar uitkomt, en kan mijn werkdagen zo lang of kort maken als ik zelf wil. Bijkomend voordeel is dat ik me zelden met vergaderen hoef bezig te houden.

Ik voel me bevoorrecht met mijn positie als freelancer, maar er zijn natuurlijk ook wel dingen die aan mijn neus voorbijgaan omdat ik geen vast werkverband heb. Als niet-vaste werknemers bij diverse uitgeverijen kom ik bijvoorbeeld bij geen van mijn werkgevers in aanmerking voor een kerstpakket. En zo verglijdt de maand december op een of andere manier toch een beetje hetzelfde als willekeurig welke andere maand, en heel anders dan bij mensen die wel een vaste betrekking bekleden. Natuurlijk, je kunt niet om kerstmis heen – maar het kerstpakket als de formele bestempeling van het einde van het jaar is bij mij niet aan de orde.

Omdat ik dat toch een beetje saai vind, heb ik besloten om mezelf voortaan in de maand december een kerstpakket geven. Ik ben tenslotte al jaren vast in dienst bij mezelf, en ik gun me deze attentie van harte. Het is zeker zo dat de inhoud weinig verrassend zal zijn, maar het grote voordeel van het samenstellen van mijn eigen kerstpakket is dat alles wat in mijn kerstpakket zit precies datgene is wat ik wil hebben.

Ik kan niet wachten om het uit te pakken.

'Lettertype' werkt al jarenlang als schrijver, freelance redacteur en promotor voor uitgeverijen. Met de nodige zelfspot en een kritische blik bekijkt ze de boekenwereld en de rol die ze daarin speelt. Op Hebban deelt ze zowel de voor- als de nadelen van freelancen.