Wintertuins Elske van Lonkhuyzen over de absurde pijn van het leven

Elske van Lonkhuyzen schrijft absurde, grappige en een tikkeltje grimmige verhalen. Met Middernachtlopen won ze de Opium Verhalenwedstrijd van de AVRO. Afgelopen maart was ze Schrijver in Huis: drie weken lang verbleef ze in een verzorgingshuis en schreef ze over haar belevenissen.  

Elske, als je een eigen pagina op Wikipedia had, wat zou daar dan op staan?
"Dat ik in klein Haïtiaans dorp ben geboren en op de basisschool in een schriftje verhalen schreef waar de juf allerminst van onder de indruk was. Dat ik verliefd was op Linda de Mol en één keer een prijs gewonnen heb, de paaskleurwedstrijd van de C1000 in Heteren. Dat was in 1989. Het duurde heel lang voor ik weer een prijs won, bij een verhalenwedstrijd. Dat heeft de aandacht voor mijn werk veel goed gedaan. Ik kan het iedereen aanbevelen, zo’n wedstrijd winnen. Onder het kopje ‘trivia’ zou moeten staan dat ik ben getrouwd in een korte broek."

Op 28 november verschijnt je eerste boek bij Literair Productiehuis Wintertuin, in Nijmegen. Maar het is geen debuut. Dat moet je uitleggen.
"Ik zit sinds begin 2013 in het literair agentschap van de Wintertuin. Dat houdt in dat Wintertuin me zowel zakelijk als inhoudelijk begeleidt in mijn schrijverschap. Heel luxe en heel leerzaam. Elke maand spreek ik af met twee schrijfcoaches om mijn verhalen te bespreken. Vijf van die verhalen verschijnen nu als boekje. Geen debuut maar een zogenaamd ‘chapbook’. Vergelijkbaar met de EP van een muzikant."

Waar gaat je chapbook over?
"Ik moet eerst zeggen dat ik niet de enige ben die zo’n chapbook krijgt. Drie andere schrijvers in het agentschap hebben er ook één gemaakt. Ik zal hun namen later in dit interview noemen, dan blijft het nog een beetje spannend voor de lezer. De titel van mijn chapbook is Met de beste bedoelingen. De verhalen zijn heel verschillend. Drie verhalen gaan over iets of iemand verliezen, de andere twee over het onvermogen om met anderen om te gaan, met wat het leven van je vraagt. Mijn personages zijn daar niet tegen opgewassen."

Klinkt zwaar.
"Dat valt wel mee. Die laatste twee verhalen zijn juist luchtig en absurd omdat de hoofdpersonen, allebei vrouwen van middelbare leeftijd, vervallen in extreem gedrag. Ik ben geïnteresseerd in de pijn die zit in het alledaagse. Iets gaat heel lang goed en dan ontploft het. Dat opschrijven is lastig omdat ik het absurde aannemelijk wil maken maar niet te veel wil verklaren. Als ik het te veel verklaar, verlies ik ook zelf de interesse. Dat is een worsteling, maar wel een mooie worsteling."

Wie Elske van Lonkhuyzen leest, leest ook…
"Ik hoop Jane Bowles. Daar ben ik op dit moment vol van. Het was een Amerikaanse schrijfster met een heel klein oeuvre. Ze schreef de roman Two serious ladies, een toneelstuk en een handvol korte verhalen. Haar roman kwam in 1943 uit en werd heel slecht ontvangen. Daarna heeft ze vreselijk getobd met schrijven. Ze was bij alles wat ze schreef bang dat het op haar eerste boek leek. Op haar veertigste kreeg ze haar eerste beroerte en vanaf toen ging het bergafwaarts. Haar verhalen zijn raadselachtig, onvoorspelbaar en gaan over mensen (vaak familie) die elkaar in de tang houden maar zich tegelijk proberen te bevrijden. Als je iets van haar leest, krijg je het gevoel dat je dronken bent. Ze schijnt sowieso veel gedronken te hebben, ik had graag een keer een fles sherry met haar gedeeld."   

We zijn al toe aan de laatste vraag.
"Nee!"

Ja. Zijn er nog dingen waar je reclame voor wilt maken?
"Voor veel dingen natuurlijk, maar dit lijkt me het uitgelezen moment om de andere chapbookschrijvers te noemen. Stuk voor stuk grote talenten die met veel bescheidenheid heerlijk aan de weg timmeren. Het gaat om dichter Johan Roos en schrijvers Marjolein Visser en Gerjon Gijsbers. Verder wil ik deze gelegenheid benutten om de groeten te doen aan mijn oma, mijn liefje, de mensen van de Schrijfwerkplaats in Den Bosch, mijn zaalvoetbalteam, mijn collega’s op kantoor, mijn tandarts en de stoere jongen bij de Albert Heijn die vakken vult op de zuivelafdeling en me elke ochtend groet als ik yoghurt kom kopen."   

De vier chapbooks worden op 28 november gepresenteerd tijdens het Wintertuinfestival in Nijmegen, daarna gaan de schrijvers op tournee door het land.  
Meer lezen van Elske van Lonkhuyzen: www.wodkanademosterd.com.  

Foto: Christiaan Schulte