Trend uitgelegd: wat is 'performative reading'?
Een boek als het ultieme accessoire
De Engelse term performative reading kan worden vertaald naar 'performatief lezen', waarbij 'performatief' verwijst naar iets dat in het openbaar wordt gedaan om aan te tonen dat iemand goed bezig is. Je kunt ook het Engelse woord 'performance' aan de term koppelen. Dat woord roept de associatie op van een optreden of voorstelling. Eigenlijk is een performatieve lezer dus vooral een stukje aan het opvoeren, om zo een goedkeurende reactie op te roepen bij toeschouwers. Maar waarom?
Volgens The New Yorker gebruiken performatieve lezers hun boeken eigenlijk als accessoires. Bijvoorbeeld om potentiële romantische partners aan te trekken. Niet een mooi horloge of het juiste drankje moet ze aantrekkelijk maken, maar hun leesgedrag. Daarnaast kan de performatieve lezer het ook doen om zichzelf het gevoel te geven dat hij beter is dan anderen. De lezer is immers niet met zijn mobiel vergroeid, maar leest. En dat moet iedereen weten.
Performatieve genres
Binnen de trend van performative reading komen sommige genres veel terug. Feministische boeken creëren de illusie dat een mannelijke lezer erg betrokken is bij gendergelijkheid. Een filosofisch boek schept het beeld dat de lezer ongelofelijk diepzinnig is. En ook 'moeilijke' boeken van literaire, grote namen worden vaak gesignaleerd. Doordat de boeken wat zwaarder van kost zijn, worden er online veel vragen bij gesteld. Worden die écht gelezen?
Lezen = delen
De trend werd voor het eerst online gesignaleerd. Vooral binnen de boekengemeenschappen op YouTube, Instagram en TikTok. Er worden ook berichten en video's gedeeld waarin mensen zichzelf juist satirisch bestempelen als performatieve lezer. Daarom wordt het moeilijk om nog goed te kunnen inschatten wanneer een publieke lezer wel of niet serieus is.
Toch heeft de trend ook een positieve kant. Het platform Screenshot plaatst nieuwsitems voor de Gen Z-generatie (de generatie die tussen 1997 en 2012 is geboren). Zij zeggen: 'Performatief lezen kan ook worden gezien als de promotie van literatuur en als een manier om met anderen in contact te komen, wat mogelijk een diepere betrokkenheid bij boeken kan stimuleren.'
Wat is er nog waar?
De trend roept veel vragen op. Bijvoorbeeld over hoe de maatschappij kijkt naar lezen en de wereld van (jonge) lezers. Waarom is het ene boek wel hip om publiekelijk te lezen, en het andere niet? Worden al die boeken 's avonds in bed ook echt verder gelezen? En maakt dat eigenlijk uit, aangezien het leesgedrag van jonge generaties achteruitgaat?
Bij Hebban weten we gelukkig één ding zeker. Waar en waarom je ook leest, lezen is en blijft gewoon hartstikke leuk. En daaraan is niets gelogen. Daarom zijn wij benieuwd: met welk boek zou jij gezien willen worden?
4 boeken voor jouw volgende performative read
