"We barsten van de blinde vlekken"

Waar komt uw fascinatie voor psychologie vandaan?
Monique: "Ik was altijd al mateloos geboeid in mensen. Waarom doen ze wat ze doen? Waarom reageert iedereen weer anders en waar komt dat vandaan? Eigenlijk was ik al heel vroeg bezig met deze vragen. Door psychologie te gaan studeren hoopte ik hier antwoorden op te krijgen. Dat viel tegen, want na afloop van mijn studie had ik meer vragen dan antwoorden. Dat heeft me gestimuleerd om op zoek te gaan naar antwoorden. Zo kwam ik uiteindelijk op het spoor van het enneagram."

Het enneagram stelt dat er negen menstypen zijn met ieder een eigen onbewuste drijfveer. Wat spoorde u aan een model te ontwikkelen op basis van dat principe?
Monique: "Het enneagram was het eerste model dat naar mijn idee totaal klopte. Er zijn negen menstypes en een ervan legt uit hoe jij in elkaar zit en waarom je doet wat je doet. Fascinerend en confronterend. Het is wel zaak dat je erachter komt welk van de negen types over jou gaat. En dat is een hele klus. We barsten van de blinde vlekken, dus is het lastig om onszelf helder te observeren. In gedrag kun je op ieder type lijken. In iedereen zit wel een levensgenieter, een zorger en een perfectionist. Maar wat is nou je echte drijfveer? Welk type bepaalt al jouw gedrag? Daar moet je achter zien te komen."  

Uw V-cirkelmodel gaat nog een stapje verder dan het enneagram. Hoe heeft u dat model ontwikkeld?
Monique: "Ik ontdekte al snel dat er in de enneagramwereld veel getypeerd wordt op gedrag. Dat noem ik mensen in hokjes plaatsen. Dus omdat jij een harde werker bent en gevoelig bent voor reacties van andere mensen, ben je een imago-type en dus een type 3. Dat is wel erg kort door de bocht. Dus ben ik op zoek gegaan naar een manier om mensen zorgvuldig te typeren en heb ik de V-cirkel ontwikkeld. Een methode die je helpt om door het gedrag heen te kijken en de drijfveer erachter te achterhalen."

Wat houdt het V-cirkelmodel precies in?
Monique: "De V-cirkel legt uit wat jouw onbewuste drijfveer is. Besef dat we tenminste 95% onbewust doen. Dat wordt iedere keer weer wetenschappelijk aangetoond en merk ik ook in mijn praktijk. Dus in feite doen we het meeste op de automatische piloot. De V-cirkel brengt die 95% in kaart en met behulp van dit model kom je er stap voor stap achter waarom je doet wat je doet en wat dus jouw onbewuste drijfveer is. De V-cirkel helpt je als het ware om door gedrag heen te kijken. We kunnen allemaal zorgzaam zijn, maar de reden erachter verschilt. En juist die moet op tafel, want die is bepalend voor je drijfveer."

Hoe werd u zich bewust van uw eigen drijfveer en welke invloed had dat op uw leven?
Monique: "Toen ik het enneagram ontdekte ben ik er veel over gaan lezen en diverse cursussen gaan volgen. Al snel ontdekte ik mijn eigen type en drijfveer. Dat heeft mijn leven totaal veranderd. Ik kreeg door waarom ik altijd weer in dezelfde valkuil liep. Wat mijn uitdagingen zijn in dit leven en dat ik net als iedereen een tunnelvisie had. Het is een enorme eyeopener als je je bewust wordt van je eigen wereldbeeld, de manier waarop je betekenis geeft. Je krijgt dat doordat je je laat leiden door beperkende overtuigingen en de hele dag door bezig bent om je bestaansrecht te verdienen. Dat je eigenlijk meer aan het overleven dan aan het leven bent. Dit inzicht geeft je de kans om beperkende overtuigingen bij te stellen. Plotseling heb je keuze. Blijven doen wat je gewend bent om te doen en wat je drijfveer je voorschrijft of ongezonde patronen doorbreken. Dat is heel bevrijdend. Mijn leven is door deze bewustwording veel leuker geworden. Ik leef!"  

Wat is uw drijfveer?
Monique: "Ik word aangestuurd door drijfveer 2. Dat betekent dat ik graag wil bijdragen aan het leven van andere mensen. Daar ben ik werkelijk de hele dag mee bezig. Pas daarna mag ik mezelf aandacht geven en de dingen doen die ik leuk vind. Maar je begrijpt het al: als je zo gericht bent op andere mensen en er altijd op uit bent om iets bij te dragen of toe te voegen, kom je slecht aan jezelf toe. Altijd zie je nog wel een tekort dat je kunt opheffen, een behoefte die je kunt bevredigen en omdat het zo vervullend is merk je pas achteraf hoeveel dit je kost. Het geeft een gevoel van trots om het verschil te maken in het leven van andere mensen, het is verslavend. Trots is dan ook de motor van mijn drijfveer. Het gevoel dat je iets te bieden hebt aan andere mensen en hoe dan ook een positief verschil moet maken in het leven van anderen. Volstrekte waanzin, maar helaas wel de werkelijkheid. Doordat ik dit doorkreeg kon ik inzien dat je iets nastreeft dat je alleen maar uitput en niet te realiseren is. Net als alle andere types streef je naar iets dat onhaalbaar is. Als je dit doorkrijgt kun je ermee stoppen. Maar omdat we het meestal niet doorhebben (we doen het onbewust) gaan we ermee door en vaak alleen nog maar harder proberen om ons ideaalbeeld te realiseren. Dat is nou precies wat ons uitput. Door de zelfkennis die ik nu heb, kan ik veel meer balans aanbrengen. Mijn ideaalbeeld bijstellen en op tijd schakelen naar gezond gedrag. Ik vind het nog steeds fijn om er voor anderen te zijn, maar ben er nu ook voor mezelf! Het is mijn redding geweest, anders was ik echt opgebrand en chronisch uitgeput geweest. Je kunt er zelfs ziek van worden, ook dat ken ik helaas maar al te goed. Gelukkig is dat nu verleden tijd!"

Het lijkt me niet gemakkelijk je onbewuste drijfveer te achterhalen. Je kunt immers in verschillende situaties anders reageren, terwijl je toch nog streeft naar jouw ideaalbeeld. Maar is je drijfveer dan niet situatiegebonden?
Monique: "Het is heel lastig om je drijfveer te achterhalen omdat je dus door gedrag heen moet kijken. Je drijfveer is altijd actief en niet situatiegebonden. Gedrag is dat wel. Daarom is typeren op gedrag zinloos. Thuis gedraag je je anders dan op je werk. Maar je drijfveer is in beide situaties dezelfde. Die moet je dus zien te achterhalen. Dit moet je doen met een V-cirkelcoach: een specialist in onbewuste drijfveren. Anders loop je het risico dat je getypeerd wordt op gedrag."

U haalt veel praktijkvoorbeelden aan van mensen die zich bewust werden van hun onbewuste drijfveer. Wat zijn de belangrijkste lessen die u geleerd hebt in de ruim 25 jaar dat u werkzaam bent als V-cirkelcoach?
Monique: "Dat mensen onmiddellijk opknappen als ze hun onbewuste drijfveren leren kennen. Omdat ze dan werkelijk alle keuzes in hun leven begrijpen. En vanaf dat moment in staat zijn om de juiste keuzes te maken. Het werkt altijd. Ontevreden klanten kennen wij niet."

Hoe brengt u het V-cirkelmodel in de praktijk?
Monique: "We doen altijd eerst een drijfverenscan met mensen. Ofwel tijdens een coachingsgesprek of in een tweedaagse workshop waarin je je drijfveren kunt ontdekken. We bieden mooie en effectieve programma’s aan en coachen mensen. Voor meer informatie verwijs ik graag naar onze website. Ook schreef ik diverse boeken over dit onderwerp en geef ik regelmatig lezingen. Ik leid mensen op om met de V-cirkel te werken en hoop op deze manier zo veel mogelijk mensen bewust te maken."

Is dit boek voldoende om werkelijk een burn-out te voorkomen of speelt persoonlijke coaching daar ook een rol in?
Monique: "Dit boek is bedoeld om mensen wakker te schudden. Ik hoop dat mensen na het lezen van dit boek nieuwsgierig worden naar hun eigen onbewuste drijfveren. Deze in kaart brengen is een voorwaarde om burn-out te voorkomen. Coaching en training gaat daarbij zeker helpen. Maar beseffen dat je onbewuste drijfveer alles bepaalt in je leven is cruciaal. En dat legt dit boek helder uit."

Burn-outpatiënten zijn zelf verantwoordelijk voor hun burn-out, stelt u. Het is beroepsziekte nummer één. Waarom vindt u dat zij die burn-out zelf gecreëerd hebben?
Monique: "Mensen organiseren niet bewust een burn-out. Maar onze onbewuste drijfveer, die dus bijna altijd actief is, zorgt ervoor dat we onszelf opbranden."  

Denkt u dat uw methode pakweg vijftig jaar geleden net zo’n succes zou zijn als in de haastige maatschappij van nu?
Monique: "Ik lees nu toevallig een prachtig boek van Indra Devi uit 1953. Zij is een belangrijke Yoga-teacher en legt in haar boeken uit hoe we onszelf ongezond maken door onze leefstijl. Ze benadert het vanuit de yoga en het lichaam, maar denkt net als ik vanuit het totale systeem. Onze manier van denken maakt ons ziek, legt ook zij uit en ik ben het helemaal met haar eens. Mensen hebben een bewustzijn en kunnen dus keuzes maken. Nadenken, afwegen en een koers bepalen. Dus stoeien we per definitie met bewustwordingsvragen. Dat is niet gekoppeld aan een bepaalde tijdsgeest, maar hoort bij ons mensen. Wel is het zo dat we tegenwoordig meer tijd en belangstelling lijken te hebben voor zingeving. Materie verzadigt niet op den duur, daar komen we steeds meer achter. Mensen willen de leegte van binnen vullen en zoeken naar antwoorden. Dat is een mooie ontwikkeling! "

In De opbrandfactor zegt u: ‘We willen gelukkig zijn, maar maken onszelf steeds ongelukkiger omdat we geen idee hebben waar we mee bezig zijn.’ Zou u zeggen dat het achterhalen van je onbewuste drijfveer de basis is voor een gelukkig en succesvol leven?
Monique: "Ja, gegarandeerd!"