Auteur
Blogpost:
Michelle van Dijk
De Balkan in Nederlandse boeken
Een mooi citaat over Joegoslavië uit De pelikaan van Martin Michael Driessen. De roman speelt zich eind jaren tachtig af in voormalig Joegoslavië – Kroatië. In een klein stadje aan zee, waar verder weinig gebeurt, chanteert de postbode de kabeltreinconducteur die een affaire heeft. Het verhaal draait om deze twee mannen, maar de plots opkomende oorlog gooit alles overhoop. Zeker het lezen waard.
Zo hoor je er jaren niets over, zo zie je de Balkan ineens elke dag op tv. Mladic veroordeeld tot levenslang in het Joegoslavië-tribunaal. Praljak neemt gif bij zijn veroordeling en overlijdt. Ik las dit interview over Ivana Barišić, die een documentaire maakte over de jongvolwassen generatie Bosniërs in Nederland. Katja Schuurman en Daan Nieber reizen in het tv-programma Van A naar B twee afleveringen door Bosnië, mooie televisie.
Mensen vragen mij ook waarom ik voor Darko’s lessen juist een personage uit Servië koos: ‘Hoe kwam je op het idee?’ Het idee ontstond toen ik (dankzij couchsurfing) een jong, Servisch stel ontmoette. Zij probeerden een leven in Duitsland op te bouwen en vierden vakantie in Nederland. Het verbaasde en raakte mij dat de verschillen binnen Europa zo groot kunnen zijn. Zij waren hoogopgeleid, spraken hun talen, maar hadden geen kans op de banen of welvaart die wij hier hebben. We hielden mailcontact en ik ontdekte meer over de Joegoslavië-oorlog, ook in hun familiegeschiedenis aanwezig. Uiteindelijk bezocht ik hen ook in Belgrado.
Maar ik heb niet al mijn inspiratie uit de werkelijkheid gehaald. De pelikaan is net verschenen, maar er zijn meer mooie boeken die je meer vertellen over Servië en voormalig Joegoslavië. Ik las De spelers van Manon Uphoff, een roman waarin de hoofdpersoon, taallerares Manja, een relatie heeft met een Bosnische man. En met bewondering las ik het journalistieke oorlogsdagboek van Jelica Novaković: Gelukkig is wie bijtijds waanzinnig wordt, Dagboek uit Belgrado. Dit boek gaat over de Navo-bombardementen op Belgrado, in 1999. Novaković weet zo goed de kleine anekdotes te beschrijven die laten zien hoe mensen in angst leven – en toch ook in berusting, want het leven gaat door:
"Gisteren hebben buren de politie gebeld omdat jongelui op ons binnenpleintje nog lang na middernacht volleybal aan het spelen waren. Kunt u zich dat beeld voorstellen? (…) Dan belt er een buurman naar de politie om tegen die herrie te protesteren! Alsof hij door de bommen wél zou kunnen slapen."
Eén schrijver moet ik zeker nog noemen: A. den Doolaard. In de jaren dertig reisde hij al over de Balkan, en dat leverde onder meer De herberg met het hoefijzer en De bruiloft der zeven zigeuners op. Bonuspunten voor wie een verwijzing naar een van deze verhalen terugvindt in Darko’s lessen.
Lees verder op mijn site
